Ισραήλ και Τουρκία Bρίσκονται ένα Bήμα πριν από την πολεμική σύγκρουση

 Η ένταση μεταξύ του καθεστώτος Ερντογάν και του Ισραήλ συνεχώς κλιμακώνεται, με τελευταίο σημείο αιχμής τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, ο οποίος κάλεσε τον Αλλάχ «να εξαφανίσει» το Ισραήλ. Η κατάσταση αυτή δεν περιορίζεται απλώς σε σκιρτήματα, καθώς φαίνεται να μην υπάρχει κάποια σαφής «βαλβίδα» εκτόνωσης. Οι «κόκκινες γραμμές» διαρκώς πλησιάζουν η μία την άλλη και δεν αφορούν μόνο τη Γάζα, τη Χαμάς και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, αλλά έχουν ευρύτερο στρατηγικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με δηλώσεις ανώτερων αξιωματούχων του ισραηλινού στρατού, το Τελ Αβίβ ανησυχεί σοβαρά για το ενδεχόμενο η Τουρκία να αποκτήσει στρατηγική παρουσία σε αεροπορικές βάσεις στη Συρία. Αυτό προκύπτει καθώς η Άγκυρα διαπραγματεύεται συμφωνία ασφαλείας με τη νέα κυβέρνηση στη Δαμασκό, ενδεχομένως δημιουργώντας συνθήκες για μία επικίνδυνη αντιπαράθεση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ. Παρά το γεγονός ότι μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί άμεση σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ευαίσθητη και χρήζει στενής παρακολούθησης.

Για παράδειγμα, η παρουσία τουρκικής βάσης στην περιοχή της Παλμύρας θα μπορούσε να αναδείξει τις περιφερειακές εντάσεις και να αυξήσει τον κίνδυνο σύγκρουσης με το Ισραήλ. Δεδομένων των ισχυρών προσπαθειών του Ισραήλ να αποτρέψει κάθε στρατιωτική παρουσία που θεωρεί εχθρική στη Συρία, οποιαδήποτε σημαντική τουρκική στρατιωτική παρουσία σε στρατηγικά σημεία, όπως η Παλμύρα, θα μπορούσε να θεωρηθεί άμεση απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ.

Αν και οι πιθανότητες για μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας παραμένουν μικρές, η ισορροπία είναι εξαιρετικά εύθραυστη. Στο παρελθόν, το Ισραήλ είχε προβεί σε αεροπορικές επιθέσεις εναντίον στρατιωτικών υποδομών στη Συρία, με στόχο να πλήξει στρατηγικές θέσεις, περιλαμβανομένων αεροπορικών βάσεων, όπως η T-4 κοντά στην Παλμύρα. Οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές επικεντρώθηκαν στην εξουδετέρωση στρατηγικών στρατιωτικών δυνατοτήτων, μετά από παρακολούθηση της δραστηριότητας στις περιοχές αυτές από την Ομάδα Πληροφοριών της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας. Οι ζημιές που προκλήθηκαν ήταν εκτεταμένες, ενισχύοντας την αεροπορική υπεροχή του Ισραήλ στην περιοχή και αποτρέποντας πιθανές εχθρικές κινήσεις στο άμεσο μέλλον.

Η Τουρκία ξεκίνησε την κατασκευή στρατιωτικής βάσης στη βόρεια Συρία, όπως αναφέρει το πρακτορείο ειδήσεων Syrian North Press. Σύμφωνα με την αναφορά, οι τουρκικές δυνάμεις άρχισαν να κατασκευάζουν τη βάση εντός της στρατιωτικής αεροπορικής βάσης Menagh, η οποία βρίσκεται στην επαρχία Χαλεπίου, στη βορειοδυτική Συρία. Όπως αναφέρεται, οι τουρκικές δυνάμεις μεταφέρουν μεγάλες πλάκες σκυροδέματος και υλικοτεχνικό υλικό στην περιοχή με τη χρήση μεγάλων οχημάτων, προκειμένου να δημιουργήσουν ένα κέντρο αεράμυνας.

Ο στόχος της Τουρκίας είναι να μετατρέψει την αεροπορική βάση Menagh σε μια πλήρως λειτουργική βάση αεράμυνας, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή. Επιπλέον, υπάρχουν πληροφορίες που αναφέρουν ότι η Τουρκία σχεδιάζει να κατασκευάσει και μια άλλη βάση στη βορειοδυτική Συρία, κοντά στην πόλη Manbij. Ορισμένα δημοσιεύματα, όπως εκείνο του Middle East Eye, υποστηρίζουν ότι η Τουρκία επιδιώκει να αποκτήσει τον έλεγχο της αεροπορικής βάσης T-4 και ετοιμάζεται να εγκαταστήσει συστήματα αεράμυνας στην περιοχή αυτή, η οποία έχει πλήξει πρόσφατα οι ισραηλινές δυνάμεις.

Οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια, και ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς κατέληξε σε ένα τέλος μιας προσπάθειας επαναπροσέγγισης των δύο χωρών. Η νέα όξυνση στις σχέσεις τους συμβαίνει σε μια χρονική συγκυρία όπου τόσο η Τουρκία όσο και το Ισραήλ προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την αποδυνάμωση του καθεστώτος Άσαντ, προκειμένου να επεκτείνουν την επιρροή τους στην περιοχή και να αποσπάσουν εδάφη από τη Συρία. Η νέα κυβέρνηση της Hay’at Tahrir al-Sham (HTS), η οποία ανέτρεψε τον Άσαντ με τη στήριξη της Τουρκίας, δεν έχει ακόμα καταφέρει να αποκτήσει πλήρη έλεγχο της χώρας. Εκμεταλλευόμενες το κενό εξουσίας, οι δύο χώρες επιχειρούν να εδραιώσουν τις σφαίρες επιρροής τους στην περιοχή.

Το Ισραήλ έχει αυξήσει την παρουσία του στη νότια Συρία, ενώ η Τουρκία προσπαθεί να διευρύνει τη στρατιωτική της επιρροή στο βόρειο, το δυτικό και πλέον και στο κεντρικό τμήμα της χώρας. Η Άγκυρα υποστηρίζει πολλές συριακές ένοπλες ομάδες που μάχονται κατά των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), οι οποίες υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και υπό την ηγεσία των Κούρδων. Η Τουρκία, μάλιστα, έχει προχωρήσει σε αεροπορικές επιδρομές εναντίον αυτών των ομάδων.

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε προχωρήσει σε απειλητικές δηλώσεις για την κατάσταση στη Συρία, χωρίς να αναφέρει ονομαστικά το Ισραήλ, τονίζοντας ότι «όσοι επιδιώκουν να επωφεληθούν από την αστάθεια της Συρίας δεν θα τα καταφέρουν». Παράλληλα, υπογράμμισε ότι «δεν θα επιτρέψουμε να διχάσουν τη Συρία όπως φαντάζονται». Αυτές οι δηλώσεις ήρθαν σε μια περίοδο αυξανόμενης έντασης στην περιοχή, η οποία έχει ενταθεί από τις στρατηγικές κινήσεις της Τουρκίας και του Ισραήλ.

Από την πλευρά του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Βενιαμίν Νετανιάχου, συγκάλεσε Υπουργικό Συμβούλιο, όπου συζητήθηκαν οι αυξανόμενες εντάσεις με την Τουρκία. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Νετανιάχου εκτίμησε ότι μια αντιπαράθεση με την Άγκυρα είναι αναπόφευκτη. Η προειδοποίηση αυτή ήρθε στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων τουρκικών προσπαθειών να επαναφέρει την οθωμανική επιρροή στην περιοχή, κάτι που το Ισραήλ θεωρεί ως απειλή για τη στρατηγική του ασφάλεια.

Σύμφωνα με την εφημερίδα “The Jerusalem Post”, μια συμβουλευτική επιτροπή της ισραηλινής κυβέρνησης προειδοποίησε ότι το Ισραήλ πρέπει να προετοιμαστεί για άμεση αντιπαράθεση με την Τουρκία. Η επιτροπή Nagel, η οποία συστάθηκε για να επανεξετάσει τον αμυντικό προϋπολογισμό του Ισραήλ, ανέφερε ότι οι φιλοδοξίες της Τουρκίας να αποκαταστήσει την οθωμανική επιρροή της ενδέχεται να οδηγήσουν σε αυξημένες εντάσεις με το Ισραήλ, με τον κίνδυνο να κλιμακωθούν σε στρατιωτική σύγκρουση.

Την στιγμή που μαίνεται η νέα ένταση στις τουρκο-ισραηλινές σχέσεις, τόσο ο Νετανιάχου, όσο και ο Ερντογάν, είναι αντιμέτωποι με έντονες πιέσεις στο εσωτερικό. Ο Νετανιάχου δικάζεται για διαφθορά, ενώ διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης συγκλονίζουν την Τουρκία, μετά τη φυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, του κυριότερου αντιπάλου του Ερντογάν για τις εκλογές του 2028.

«Ο Ερντογάν μπορεί να κλιμακώσει την ένταση με το Ισραήλ για να συσπειρώσει τους υποστηρικτές του στο εσωτερικό», ανέφερε ανώτερος αξιωματούχος του ισραηλινού στρατού. Όμως, παρόμοιες ανησυχίες έχουν εκφραστεί και για τον Νετανιάχου. Το σίγουρο είναι ότι η οποιαδήποτε μορφή άμεσης σύγκρουσης με την Τουρκία, θα πιέσει περαιτέρω τον ισραηλινό στρατό που, εκτός από την επέκταση του στη νότια Συρία, έχει ξαναρχίσει τον πόλεμο με την Χαμάς στη Γάζα. Στα τέλη Μαρτίου δε, η ισραηλινή αεροπορία έπληξε τη Βηρυτό, για πρώτη φορά μετά την κατάπαυση του πυρός με την Χεζμπολάχ, ενώ το Ισραήλ συνεχίζει να δέχεται πυραυλικές επιθέσεις από τους Χούτι.

Η Τουρκία διαθέτει μεγάλο οπλοστάσιο (αν και υπολείπεται του Ισραήλ). Όμως, θα μπορούσε να μειωθεί η ελευθερία κινήσεων της ισραηλινής Αεροπορίας πάνω από την Συρία, αν τουρκικά αεροσκάφη αρχίσουν να επιχειρούν από συριακές βάσεις, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση μονάδων αεράμυνας σε αυτές.

Επομένως, ο εξοπλισμός αυτών των βάσεων με αεροσκάφη και αεράμυνα, θα μπορούσε να επιτρέψει στην Τουρκία να ματαιώσει την ισραηλινή στρατιωτική πίεση στο νέο καθεστώς στην Συρία. Επιπλέον, με μία ισχυρή παρουσία σε αυτές τις βάσεις, η Τουρκία θα μπορεί να ελέγχει ακόμα μεγαλύτερες περιοχές της Συρίας και θα μπορούσε να υποστηρίξει και εναέρια επιχειρήσεις στρατευμάτων και πληρεξούσιων της.

Τέλος, η Τουρκία, βάζοντας στο χέρι βάσεις στην Συρία, θα μπορούσε επίσης να περιπλέξει και τις εναέριες δραστηριότητες των ΗΠΑ, οι οποίες πραγματοποιούν αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων του ISIS στη Συρία και παρέχουν υποστήριξη στους Κούρδους του SDF. Οι τελευταίοι επιχειρούν σε περιοχές της Συρίας, όπου οι ισλαμιστές της Δαμασκού έχουν περιορισμένη επιρροή. Την ίδια στιγμή, με ένα αυξημένο επίπεδο ισχύος, η Τουρκία θα μπορούσε να υποστηρίξει περαιτέρω τους συμμάχους της στην Συρία.

Ωστόσο, σε μια ενδεχόμενη άμεση σύγκρουση, η Τουρκία θα είχε αρκετά προβλήματα. Το Ισραήλ διαθέτει ανώτερη Πολεμική Αεροπορία, συστήματα αεράμυνας και έναν στρατό πολύ υψηλής τεχνολογίας, σκληραγωγημένο σε μάχες. Απολαμβάνει επίσης την σταθερή υποστήριξη των ΗΠΑ, οι οποίες του παρέχουν εξοπλισμό αξίας πολλών δισεκατομμυρίων, όπως και πολύτιμες πληροφορίες. Όμως προβλήματα μπορεί να έχει και το Ισραήλ.

«Όπως συνέβη κατά την περίοδο που υπήρχε σημαντική ρωσική-στρατιωτική επιρροή στη Συρία, οι Τούρκοι (όπως και οι Ρώσοι τότε) θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε διάφορες ενέργειες αντιποίνων, πέρα από την αποστολή των αεροσκαφών τους εναντίον ισραηλινών αεροπλάνων», σημείωσε πρόσφατα το Κέντρο Έρευνας και Εκπαίδευσης Alma που εδρεύει στο Ισραήλ. «Αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την παροχή προηγμένων πληροφοριών σε Σύρους σχετικά με τις ισραηλινές δραστηριότητες, όπως και τη μεταφορά προηγμένων συμβατικών όπλων στους Σύρους (συστήματα αεράμυνας, πυραύλους, UAV κτλ)».

Πάντως, σύμφωνα με αξιωματούχο του ισραηλινού στρατού, αρκετοί παράγοντες μπορούν να μειώσουν τις πιθανότητες μιας σύγκρουσης, παρά την ολοένα και πιο κλιμακούμενη ρητορική αντιπαράθεση. Εξάλλου, μία ανοιχτή ισραηλινο-τουρκική σύγκρουση θα φέρει έναν βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ. Τότε οι ΗΠΑ θα βρεθούν στην δυσχερή θέση να επιλέξουν. Ο Τραμπ έχει δηλώσει την απόλυτη στήριξη του στο Ισραήλ, κάτι που δεν αποτελεί καλό σημάδι για την Τουρκία που εξετάζει το μέχρι πρότινος αδιανόητο σενάριο: Η αντιπαράθεση των δύο χωρών να οδηγήσει σε μία ευρύτερη πολεμική σύγκρουση. Μία σύγκρουση που θα φέρει υπό πίεση και τους άλλους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας.

Tο μέλλον σίγουρα είναι δυσοίωνο. Μπορεί όντως να είμαστε ενώπιον μιας ανοιχτής σύγκρουσης, καθώς έχουμε ένα τζιχαντιστικό καθεστώς στην Συρία και παραμένει πάντα το ενδεχόμενο ο Ερντογάν, υπό τον φόβο αποσταθεροποίησης του καθεστώτος του (ζήτημα υπαρξιακό για τον ίδιο) να επιλέξει την κλιμάκωση.

Εν ολίγοις, δεν υπάρχει πλέον καμία βεβαιότητα στη Μέση Ανατολή και ίσως οπουδήποτε αλλού, σε ό,τι έχει να κάνει με την περιφερειακή σταθερότητα. Σε ό,τι αφορά τους Ισραηλινούς, αν θέλουν να αποφύγουν την σύγκρουση, θα πρέπει να παρακολουθούν συνεχώς την κατάσταση και να διαβάζουν σωστά τα προειδοποιητικά σημάδια, προκειμένου η αντιπαράθεση με την Τουρκία να μην βγει εκτός ελέγχου.