Yōkai: Οι ιαπωνικές ιστορίες φαντασμάτων που αποτέλεσαν έμπνευση για τα Πόκεμον

 

Η λαογραφία και οι πολιτιστικές παραδόσεις κάθε χώρας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Από τους καλικάντζαρους της Ευρώπης μέχρι τους μυστηριώδεις Yōkai της Ιαπωνίας, οι μύθοι και οι θρύλοι περνούν από γενιά σε γενιά, διαμορφώνοντας την κουλτούρα και τις πεποιθήσεις των ανθρώπων.

Από τις πρώτες λογοτεχνικές δημιουργίες, οι άνθρωποι έχουν μάθει να διακρίνουν τους χαρακτήρες με βάση την εμφάνισή τους: οι απόκοσμες και σκοτεινές μορφές συνδέονται με το κακό, ενώ οι όμορφοι ήρωες συμβολίζουν το καλό. Αυτή η αντίληψη έχει αποτυπωθεί σε μύθους όπως οι διδακτικές ιστορίες του Αισώπου, οι οποίες συνεχίζουν να μεταφέρουν ηθικά διδάγματα.

Οι Yōkai: Οι ιαπωνικές υπερφυσικές φιγούρες

Στην Ιαπωνία, οι Yōkai αποτελούν κεντρικό στοιχείο της λαογραφίας. Αυτές οι υπερφυσικές οντότητες εμφανίζονται από την περίοδο Έντο (1600-1868) σε χαρακτικά, προφορικές αφηγήσεις και έργα τέχνης. Οι Ιάπωνες διοργάνωναν βραδιές αφήγησης τρομακτικών ιστοριών, όπου κάθε συμμετέχων έσβηνε ένα κερί στο τέλος της αφήγησής του. Ο τελευταίος που έσβηνε τη φλόγα, έπρεπε να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο εμφάνισης ενός Yōkai.

Στον 18ο αιώνα, ο Τοριγιάμα Σενκέν κατέγραψε και απεικόνισε τις φιγούρες των Yōkai σε εκτυπώσεις, δίνοντάς τους ευρεία αναγνώριση. Αυτές οι μορφές, που κυμαίνονται από ανθρωπόμορφες φιγούρες μέχρι αντικείμενα με ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ενσωματώθηκαν σε θρησκευτικές και κοινωνικές πρακτικές, επηρεάζοντας μέχρι και τη σύγχρονη Ιαπωνία.

Από την Ιαπωνία στη Δύση

Οι Yōkai δεν έμειναν εντός των ιαπωνικών συνόρων. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η ιαπωνική τέχνη ενέπνευσε το κίνημα του Ιμπρεσιονισμού, με καλλιτέχνες όπως ο Ρενουάρ, ο Ματίς και ο Τουλούζ Λοτρέκ να αντλούν στοιχεία από την ιαπωνική αισθητική. Η τάση αυτή έγινε γνωστή ως "Japonisme", και περιλάμβανε χαρακτηριστικά όπως οι ασυνήθιστες γωνίες, οι κοντινές συνθέσεις και οι επίπεδες επιφάνειες.

Στον 20ό και 21ο αιώνα, η επιρροή των Yōkai συνεχίζεται στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα. Ο Σατόσι Χακίρι, δημιουργός των Pokémon, άντλησε έμπνευση από τις μορφές αυτές, ενώ ο Χαγιάο Μιγιαζάκι αξιοποίησε τις λαϊκές παραδόσεις στις κινηματογραφικές του παραγωγές στο Studio Ghibli.

Η σημασία της λαογραφίας στον σύγχρονο κόσμο

Όπως οι μύθοι του Αισώπου εξακολουθούν να διδάσκονται σε σχολεία και οικογένειες, έτσι και οι Yōkai διατηρούνται ζωντανοί στην Ιαπωνία. Η διατήρηση της λαογραφίας δεν αποτελεί απλώς μια αναφορά στο παρελθόν, αλλά και έναν τρόπο σύνδεσης με τις ρίζες μιας κουλτούρας. Μέσα από αυτές τις ιστορίες, οι κοινωνίες διαμορφώνουν αξίες, ενώνουν τις γενιές και εμπνέουν τη σύγχρονη τέχνη και δημιουργικότητα.