Ανακαλύφθηκαν στοιχεία για ανθρωποθυσίες σε αρχαία πόλη – Γιατί Eπιλέγονταν έφηβες κατώτερης κοινωνικής τάξης

 Στο κατώφλι της εποχής της γραπτής ιστορίας, όταν άρχισαν να εδραιώνονται οι πρώτοι πολιτισμοί στην Μεσοποταμία και την Ανατολία, ο κόσμος βίωνε ριζικές αλλαγές στην κοινωνική δομή, την οικονομία και τον πολιτισμό.

Τα μυστικά που έκρυβε βασιλικό νεκροταφείο

Το Basur Höyük, ένα αρχαίο βασιλικό νεκροταφείο, που ανακαλύφθηκε στην ανατολική Τουρκία, είναι ένα από τα πιο αποκαλυπτικά ευρήματα αυτών των ριζικών αλλαγών.

Μία πρόσφατη μελέτη, αναφέρει ότι αυτός ο αρχαιολογικός χώρος προσφέρει σημαντικές πληροφορίες για την κατανόηση της προέλευσης της ανισότητας στην Εποχή του Χαλκού, στις παρυφές της Μεσοποταμίας.

Το Basur Höyük, που βρίσκεται στην επαρχία Σιίρτ της σημερινής Τουρκίας, έχει αναγνωριστεί ως οικισμός μεγάλης σημασίας κατά την τρίτη χιλιετία π.Χ.

Το σημείο του Başur Höyük στον Άνω Τίγρη. Φωτογραφία: D. Wengrow et al.

Η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε την ύπαρξη μεγαλειωδών τάφων που ανήκαν στην τοπική ελίτ. Οι τάφοι αυτοί περιέχουν εξαιρετικά κτερίσματα, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν όπλα, αντικείμενα ιδιαίτερου κύρους και προσφορές που μαρτυρούν μία ξεκάθαρη κοινωνική διαφοροποίηση μεταξύ των κατοίκων της περιοχής.

Η μελέτη, που βασίζεται σε ανασκαφές και λεπτομερή αρχαιολογική ανάλυση, υποδηλώνει ότι το Basur Höyük ήταν ένα κέντρο τοπικής εξουσίας με ισχυρούς δεσμούς με τις μεγάλες πόλεις της Μεσοποταμίας.

Αν και δεν ήταν τμήμα των σπουδαίων αυτοκρατοριών της εποχής, αυτός ο θύλακας έγινε σημείο συγκέντρωσης πλούτου και κύρους, κάτι που αντικατοπτρίζεται στους τάφους της άρχουσας ελίτ του οικισμού.

Οι αποδείξεις για ανθρωποθυσίες

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα στο Basur Höyük είναι η παρουσία αποδείξεων ανθρωποθυσιών, ένα φαινόμενο που έχει καταγραφεί και σε άλλους αρχαίους πολιτισμούς.

Σε ορισμένους τάφους, οι αρχαιολόγοι βρήκαν τα λείψανα πολλών ατόμων που προφανώς θάφτηκαν μαζί με τους ηγεμόνες, σε μια τελετουργία που συμβόλιζε τη μετάβαση στη μετά θάνατον ζωή και τη διατήρηση της κοινωνικής τάξης ακόμη και μετά θάνατον.

Τέτοιες πρακτικές ήταν συνηθισμένες σε πολύ ιεραρχικές κοινωνίες, όπου οι ηγέτες χρησιμοποιούσαν αυτές τις τελετουργίες όχι μόνο ως επίδειξη δύναμης αλλά και ως μηχανισμούς ενίσχυσης της πίστης αλλά και της δομής της εξουσίας.

Συλλογή μεταλλικών κτερισμάτων με βάση των χαλκό από το Başur Höyük. Φωτογραφία: D. Wengrow et al.

Σύμφωνα με βιοαρχαιολογικές αναλύσεις, τα θύματα των θυσιών ήταν κυρίως έφηβα κορίτσια που επιλέγονταν σκόπιμα.

Τα κτερίσματα που έχουν ανακαλυφθεί στο Basur Höyük, είναι ένα άλλο βασικό στοιχείο που αποδεικνύει την αυξανόμενη ανισότητα στην περιοχή κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού.

Οι τάφοι της ελίτ, περιέχουν χάλκινα μαχαίρια και αιχμές δοράτων, κυλινδρικές σφραγίδες, περίτεχνα χρυσά και ασημένια κοσμήματα και άλλα πολυτελή αντικείμενα, τα οποία υποδηλώνουν την προνομιούχα πρόσβαση σε αγαθά και προηγμένες για την εποχή τεχνολογίες.

Η κοινωνική ανισότητα ως αποτέλεσμα συστηματοποιημένου σχεδίου

Τα στοιχεία αυτά, υποστηρίζουν την υπόθεση ότι η κοινωνική ανισότητα δεν προέκυψε αυθόρμητα, αλλά ήταν μάλλον αποτέλεσμα μιας σταδιακής διαδικασίας που καθοδηγήθηκε από την ανάγκη για εδραίωση της εξουσίας, τον έλεγχο των πόρων και τη θεσμοθέτηση των ταξικών διαφορών.

Η ανάλυση αυτού του βασιλικού νεκροταφείου συμβάλλει στη καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι ανθρώπινες κοινωνίες έκαναν την μετάβαση από ισότιμα συστήματα σε αυστηρά ιεραρχικές δομές. Το Basur Höyük βρισκόταν ανάμεσα στις πόλεις της Μεσοποταμίας και τους φυλετικούς πληθυσμούς της Ανατολίας και αυτό του προσέδωσε έναν βασικό ρόλο στην διάχυση των ιδεών, των τεχνολογιών και των δομών εξουσίας.

Από τη μελέτη αυτού του χώρου, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει μοτίβα παρόμοια με εκείνα που παρατηρήθηκαν σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπου η αναδυόμενη ελίτ χρησιμοποιούσε τον πόλεμο, το εμπόριο και τις θρησκευτικές τελετουργίες για να εδραιώσει την κυριαρχία της επί του υπόλοιπου πληθυσμού.

Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η ανισότητα δεν ήταν «παρενέργεια» της ανάπτυξης του πολιτισμού, αλλά ένας σκόπιμος μηχανισμός για την οργάνωση της εξουσίας.