Tα σοβαρά προβλήματα με τις πόλεις των 15 λεπτών

 

Τα μοντέλο των πόλεων των 15 λεπτών (ή “15-minute cities”) είναι μια ιδέα που προωθείται ως λύση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αστικές περιοχές, μέσω της δημιουργίας πιο βιώσιμων και ανθρώπινα προσανατολισμένων πόλεων. Το βασικό της σκεπτικό είναι ότι οι κάτοικοι θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε όλες τις βασικές ανάγκες και υπηρεσίες (εργασία, σούπερ μάρκετ, εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, ψυχαγωγία κλπ.) σε απόσταση 15 λεπτών με τα πόδια ή το ποδήλατο από το σπίτι τους.

Ωστόσο, παρά την προώθηση αυτής της έννοιας ως λύση για τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα των σύγχρονων πόλεων, υπάρχουν και σοβαρές αντιρρήσεις και ανησυχίες σχετικά με το πώς αυτή η προσέγγιση εφαρμόζεται στην πράξη και τις συνέπειές της. Εδώ είναι κάποια από τα πιο σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με τις πόλεις των 15 λεπτών:

Κοινωνική και οικονομική ανισότητα

Η εφαρμογή του μοντέλου των πόλεων των 15 λεπτών συχνά θεωρείται ότι μπορεί να ενισχύσει τις κοινωνικές ανισότητες, αντί να τις μειώσει. Σε πολλές περιπτώσεις, οι αστικές περιοχές είναι ήδη κατακερματισμένες με βάση την κοινωνική τάξη, το εισόδημα και τη φυλή. Στις περιοχές με χαμηλότερα εισοδήματα, οι υποδομές μπορεί να είναι ανεπαρκείς ή αδιάφορες για τις ανάγκες των πολιτών, και η αλλαγή προς μια “πόλη 15 λεπτών” μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω αποκλεισμό, καθώς οι αναγκαίες υπηρεσίες και υποδομές ενδέχεται να μην είναι διαθέσιμες ή προσιτές σε όλους.

Για παράδειγμα, τα πιο φτωχά νοικοκυριά ενδέχεται να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να ζήσουν σε περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις για μια πόλη των 15 λεπτών, ενώ εκείνοι που βρίσκονται σε πιο ακριβές περιοχές θα είναι πιο πιθανό να έχουν εύκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες και εμπορικά καταστήματα.

Αποκλεισμός και περιορισμένες επιλογές

Ένα από τα προβλήματα που ανακύπτουν με την έννοια της πόλης των 15 λεπτών είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε μια “κατακερματισμένη” αστική ζωή, όπου οι πολίτες περιορίζονται στις υπηρεσίες και τις υποδομές της γειτονιάς τους, χωρίς την ευχέρεια να ταξιδεύουν ή να εξερευνούν άλλες περιοχές της πόλης. Αυτό μπορεί να περιορίσει την ποικιλία επιλογών για ψυχαγωγία, εργασία ή εκπαίδευση, αναγκάζοντας τους πολίτες να προσαρμοστούν σε περιορισμένες δυνατότητες και να στερηθούν πλούσιες πολιτιστικές και κοινωνικές εμπειρίες.

Υπερφόρτωση και ανισότητα στην κατανομή πόρων

Η ανάπτυξη μικρότερων, πιο συμπυκνωμένων γειτονιών μπορεί να οδηγήσει σε υπερφόρτωση σε ορισμένες περιοχές, όπου η ζήτηση για βασικές υπηρεσίες όπως δημόσια συγκοινωνία, δημόσιο σχολείο, νοσοκομεία ή πάρκα μπορεί να ξεπεράσει τις δυνατότητες υποδοχής της περιοχής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υπερπληθυσμό, αυξημένο κόστος για την παροχή υπηρεσιών και περιβαλλοντική πίεση σε ήδη πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Ακόμα, η ανάγκη για μια εξαιρετικά αναπτυγμένη υποδομή στις περιοχές 15 λεπτών μπορεί να εντείνει την κατανομή των πόρων, αφήνοντας πιο απομακρυσμένες ή φτωχές περιοχές με περιορισμένα κεφάλαια και υποδομές.

Αντίσταση στην αλλαγή και πολιτική αμφισβήτηση

Η εφαρμογή του μοντέλου των πόλεων των 15 λεπτών μπορεί να συναντήσει ισχυρή πολιτική αντίσταση, κυρίως από τις κοινότητες που θεωρούν ότι αυτό το μοντέλο περιορίζει τις ελευθερίες τους. Για παράδειγμα, η έννοια του “περιορισμού της κίνησης” ή η δημιουργία περιοχών που περιορίζουν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις από ανθρώπους που εξαρτώνται από το αυτοκίνητο για τις καθημερινές τους μετακινήσεις, είτε λόγω ανάγκης είτε από επιλογή.

Επιπλέον, ορισμένοι αντιτίθενται στην ιδέα των “πολεοδομικών περιορισμών” που θα μπορούσαν να περιορίσουν την ελευθερία των πολιτών να κινούνται ελεύθερα στην πόλη ή να δημιουργούν μια αίσθηση ασφυξίας στην καθημερινότητά τους.

Περιορισμένες δυνατότητες συγκοινωνιών και πρόσβασης

Το μοντέλο της πόλης των 15 λεπτών προϋποθέτει την ανάπτυξη μιας άριστης και επαρκούς υποδομής δημόσιων συγκοινωνιών και υποδομών πεζών και ποδηλατών. Ωστόσο, σε πολλές πόλεις, η υποδομή αυτή δεν είναι πάντα διαθέσιμη ή κατάλληλη για να εξυπηρετήσει το σύνολο του πληθυσμού. Αν οι πόλεις δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένες για να υποστηρίξουν έναν τέτοιο μοντέλο, τότε η μετάβαση σε μια πόλη των 15 λεπτών μπορεί να είναι προβληματική και αναποτελεσματική.

Περιβαλλοντικές επιπτώσεις και διαχείριση του χώρου

Η εστίαση στην ενσωμάτωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων σε μικρές περιοχές μπορεί να έχει και αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αν δεν υπάρξει κατάλληλη στρατηγική διαχείρισης. Για παράδειγμα, η υπερβολική ανάπτυξη ή η μετατροπή χώρων σε περιοχές των 15 λεπτών μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια πρασίνου ή στην υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων της περιοχής, προκαλώντας προβλήματα όπως η υπερθέρμανση, η ρύπανση του αέρα και η μείωση της βιοποικιλότητας.

Αν και το μοντέλο των πόλεων των 15 λεπτών προσφέρει ενδιαφέρουσες δυνατότητες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των αστών και την ενίσχυση της βιωσιμότητας, η εφαρμογή του φέρνει και σοβαρά προβλήματα. Αν οι πόλεις δεν λάβουν υπόψη τις ανισότητες που υπάρχουν ήδη στις αστικές περιοχές, τις ανάγκες των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και τις σωστές στρατηγικές διαχείρισης των πόρων και της υποδομής, μπορεί να οδηγήσουν σε αρνητικά αποτελέσματα, όπως κοινωνικό αποκλεισμό, υπερφόρτωση περιοχών και περαιτέρω ενίσχυση των διαφορών μεταξύ πλουσιότερων και φτωχότερων περιοχών.

Σχόλιο

Ακούμε συχνά από δημάρχους που εκφράζουν το όνειρο να μετατρέψουν τις πόλεις τους σε «έξυπνες πόλεις». Αλλά τι σημαίνει αυτό πραγματικά;

Μια «έξυπνη πόλη» (ή smart city), όπως ορίζεται από την Wikipedia, είναι «ο τόπος όπου τα παραδοσιακά δίκτυα και υπηρεσίες γίνονται πιο αποδοτικά μέσω ψηφιακών λύσεων, προς όφελος των κατοίκων και των επιχειρήσεών της». Με άλλα λόγια, πρόκειται για μια πόλη που χρησιμοποιεί την τεχνολογία για να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων και να ενισχύσει τη λειτουργικότητα των υποδομών της.

Ωστόσο, για να δημιουργηθεί μια έξυπνη πόλη, προϋποθέτει κάτι πολύ σημαντικό: την εγκατάλειψη των χωριών γύρω από αυτήν. Ο στόχος πίσω από αυτή την «εξυπνάδα» είναι να ερημωθούν τα χωριά που βρίσκονται κοντά στις πόλεις, χωριά που ακόμα μπορούν να προσφέρουν στους ανθρώπους όλα όσα χρειάζονται για την επιβίωσή τους, δίνοντάς τους παράλληλα… ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Η πολιτεία, με την πλήρη απαξίωση των περιφερειακών περιοχών, δείχνει ξεκάθαρα ότι θέλει να μεταφέρει όλους στο «μαντρί» των πόλεων, όπου η επιτήρηση και ο έλεγχος είναι πιο εύκολοι. Στις πόλεις, οι άνθρωποι θα γίνονται πιο εξαρτημένοι για την επιβίωσή τους, καθιστώντας τον έλεγχο των κρατικών δομών πιο αποτελεσματικό.

Το πρώτο βήμα προς αυτό το «μαντρώμα» έγινε με την κατάργηση των κοινοτήτων και των μικρών δήμων, με την δικαιολογία ότι έτσι το κράτος θα γίνει πιο επιτελικό και τα έξοδα θα μειωθούν. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό σημαίνει ότι τα «πακέτα» περάσουν από λιγότερα χέρια, κάνοντάς τα πιο ελεγχόμενα και μειώνοντας τις ευκαιρίες για διαφθορά και μίζες. Στην πράξη, τα χωριά αφέθηκαν στην τύχη τους.

Αλλά τα χωριά εξακολουθούν να έχουν ζωτικότητα και μόνιμους κατοίκους. Αυτό, όμως, δεν αρέσει στο κέντρο εξουσίας, το οποίο δεν μπορεί να έχει απόλυτο έλεγχο σε αυτά τα άτομα που είναι ικανά να επιβιώσουν σε δύσκολες συνθήκες, με λιγότερες ανάγκες από τους κατοίκους των πόλεων. Αυτό, φυσικά, δεν συμφέρει τους κυβερνώντες.

Άρα, το επόμενο βήμα είναι η καταστροφή των χωριών, ώστε να πάψουν να αποτελούν μια εναλλακτική επιλογή για τους πολίτες. Όμως, δεν μπορούν απλώς να πούν στους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα χωριά τους. Χρειάζεται κάτι πιο πειστικό για να τους αναγκάσουν να φύγουν μόνοι τους. Και έτσι, «γεννήθηκαν» όλες αυτές οι κρίσεις: η «κλιματική αλλαγή», οι «φυσικές καταστροφές», η «οικονομική κρίση», η «μεταναστευτική κρίση», η «ενεργειακή κρίση» και η «υγειονομική κρίση». Όλες αυτές οι κρίσεις δεν είναι απομονωμένα φαινόμενα. Αν τις δούμε συνολικά, συνδέονται μεταξύ τους και συνθέτουν το ίδιο παζλ.

Ας ξεκινήσουμε με την υγεία. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα χωριά δεν διαθέτουν πλέον ούτε καν αγροτικά ιατρεία. Η μόνη λύση για τους κατοίκους τους είναι να πάνε στο νοσοκομείο της πρωτεύουσας του νομού. Έτσι, με την δημιουργία μιας «υγειονομικής κρίσης», οι κάτοικοι των χωριών τίθενται σε καθεστώς φόβου σχετικά με την υγεία τους.

Προχωράμε στην «κλιματική αλλαγή», η οποία προκαλεί καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες σε μεγάλα εύρη, καταστρέφοντας βασικές υποδομές όπως δρόμους, γέφυρες, δίκτυα ύδρευσης, λιμάνια και επιχειρήσεις. Αυτό δημιουργεί ακόμα έναν φόβο στους κατοίκους των χωριών, αφού η ζωή τους καθίσταται πιο επικίνδυνη και η επιβίωσή τους αβέβαιη.

Στη συνέχεια, η «οικονομική κρίση», η οποία καθιστά τη χώρα χρεοκοπημένη και εξαρτημένη από δάνεια, προσφέρει ένα ακόμη άλλοθι για την αναγκαιότητα ελάφρυνσης των εξόδων. Η δικαιολογία είναι ότι «δεν έχουμε οικονομικούς πόρους για να αντιμετωπίσουμε τις καταστροφές και πρέπει να επικεντρωθούμε στις πόλεις, όπου ζει η πλειοψηφία των πολιτών».

Αυτό σημαίνει ότι οι πόλεις θα αναπτυχθούν περισσότερο, θα έχουν καλύτερες υποδομές και όλα όσα χρειάζεται ένας άνθρωπος για να επιβιώσει: νοσοκομεία, ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, δρόμους, καταστήματα, φαρμακεία, σχολεία κ.λπ. Η ανάγκη για επιβίωση θα ωθήσει τους κατοίκους των χωριών να μετακινηθούν στις πόλεις. Σύντομα, το οικονομικό και κοινωνικό μοντέλο θα «ευνοήσει» την συγκέντρωση πληθυσμού στις αστικές περιοχές.

Ενδεχομένως να παραμείνουν κάποια τουριστικά θέρετρα, αλλά αυτά δεν θα είναι για τους απλούς πολίτες. Θα είναι αποκλειστικά για την παγκόσμια ελίτ, που θα επωφεληθεί από τις κρίσεις που διαλύουν τις υπόλοιπες περιοχές.

Το επόμενο «κομμάτι του παζλ» είναι η «παράνομη μετανάστευση». Αυτή θα έχει σαν αποτέλεσμα να «αδειάσουν» τα χωριά από τους πιο «αντίσταθμους» κατοίκους τους, καθώς η εισροή μεταναστών θα προκαλέσει καταλήψεις και αναστάτωση. Το θέμα της ασφάλειας θα αναδειχθεί τότε ως επιτακτική ανάγκη και οι πιο ανθεκτικοί κάτοικοι θα αναγκαστούν να φύγουν για να προστατέψουν τη ζωή τους.

Όλες αυτές οι «κρίσεις» έχουν ως κοινό στόχο να συρρικνώσουν τις επιλογές των πολιτών και να τους μετακινήσουν στις πόλεις, όπου η επιβίωση θα εξαρτάται από τη συμμόρφωση με το σύστημα. Και δεν πρέπει να παραβλέπουμε και τις άλλες κρίσεις, την «ενεργειακή» και την «επισιτιστική», που είναι επίσης μέρος του ίδιου σχεδίου.

Με το σενάριο αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη την προβλεπόμενη κατάρρευση του τουρισμού σε χώρες όπως η Ελλάδα λόγω της κλιματικής αλλαγής, φαίνεται ότι το «μάντρωμα» στις πόλεις και η ενασχόληση με τη 4η βιομηχανική επανάσταση θα παρουσιαστούν ως η μόνη λύση για την επιβίωση.

Η τελευταία φάση αυτής της διαδικασίας είναι η ηλεκτρονική ταυτότητα, η κάρτα του πολίτη, το «point system» και το ηλεκτρονικό νόμισμα, όλα απόλυτα ελεγχόμενα από το κράτος. Ο προσωπικός αριθμός, η παρακολούθηση της υγείας και των δραστηριοτήτων μας μέσω των ψηφιακών εργαλείων, και στο βάθος, το «χάραγμα», όλα αυτά ολοκληρώνουν το σχέδιο. Όταν όλα τα έχουν πάρει από εμάς, και δεν έχουμε άλλες επιλογές, θα γίνουμε απλοί δούλοι του συστήματος, εγκλωβισμένοι σε μία smart πόλη-φυλακή.

Αναφορικά με τους κατοίκους αυτών των πόλεων, η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, εκπαίδευσης, εργασία και μετακινήσεις θα είναι πλέον εξαρτημένη από την ηλεκτρονική κάρτα του πολίτη, και η εξουσία θα κρίνει ποια ιατρικά μέτρα (όπως εμβολιασμοί) θα λαμβάνονται.

Αλλά, φίλοι μου, μην με παίρνετε πολύ στα σοβαρά. Είμαι απλώς ένας «τρελός, ψεκασμένος, συνωμοσιολόγος», που βλέπει σενάρια εκτός πραγματικότητας. Αφήστε τη λογική και την έρευνα να σας οδηγήσουν στην αλήθεια. Αρκεί φυσικά να θέλετε να τη δείτε κατάματα και να μην κλείνετε τα μάτια, σαν στρουθοκάμηλοι.