Προϋπολογισμός: Τα «NAI» των ανεξάρτητων, το χάσμα με τον Σαμαρά και οι αμυντικές δαπάνες που ενώνουν

 Ο προϋπολογισμός του 2025 ψηφίστηκε (με 159 «ναι» – 139 «όχι», έναν απόντα -τον Αντώνη Σαμαρά- και έναν …απόντα-παρόντα -τον Μάριο Σαλμά που δεν συμμετείχε στην ψηφοφορία για τα έσοδα αλλά ψήφισε τις αμυντικές δαπάνες), με ενισχυμένη την πλειοψηφία κατά τέσσερις θετικές ψήφους –του «γαλάζιου» Λευτέρη Αυγενάκη, που αναμένεται να επιστρέψει στην Κ.Ο. της ΝΔ και των προερχόμενων από τους Σπαρτιάτες Χάρη Κατσιβαρδά, Γιώργου Ασπιώτη και Μιχάλη Γαυγιωτάκη.

Η απουσία του Αντώνη Σαμαρά από την ψηφοφορία ήταν η έμπρακτη απόδειξη ότι το χάσμα που χωρίζει τον διαγραφέντα πρώην πρωθυπουργό από την ηγεσία της ΝΔ είναι αβυσσαλέο. Στον απόηχο του συνεδρίου του «Βήματος» για τα 50 χρόνια της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής και των πυρών Σαμαρά περί «κατευνασμού» και «υποκλίσεων», καθώς και των απαντητικών βολών Μητσοτάκη από το ίδιο βήμα κατά όσων «επιμένουν να μας παρουσιάζουν πιο ενδοτικούς και λιγότερο πατριώτες» αλλά και των «καρφιών» Γεραπετρίτη από την Βουλή ότι «η ιστορία θα γράψει ποιος είναι αληθινός πατριώτης», η συζήτηση επί του κρατικού προϋπολογισμού του 2025, είχε πολλαπλό πολιτικό περιεχόμενο αποτυπώνοντας τις «κόκκινες» και …«πράσινες» γραμμές με την ΝΔ, τις νέες ισορροπίες στο ρευστοποιημένο πολιτικό σκηνικό, τις αγωνίες των κομμάτων της αντιπολίτευσης και την προσπάθεια του ΠαΣοΚ να εμπεδωθεί ως κυρίαρχος αντιπολιτευτικός πόλος έναντι της κυβέρνησης, με τον ΣΥΡΙΖΑ ασθμαίνοντα να επιχειρεί να αφήσει το δικό του στίγμα.

Παρά τις μεγάλες διαφωνίες που καταγράφηκαν, υπήρξαν και συναινετικές κινήσεις, όπως η σύγκλιση στην υπερψήφιση των αμυντικών δαπανών με το ΠαΣοΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ, την Ελληνική Λύση, την Νίκη και του Σπαρτιάτες (καταψήφισαν ΚΚΕ, Νέα Αριστερά και Πλεύση Ελευθερίας): 258 «ναι» – 41 «όχι».

Σε μια σημαδιακή για την ελληνική οικονομία καμπή, σε ένα διεθνές περιβάλλον αστάθειας και κλυδωνισμών λόγω των ανοιχτών πολεμικών πληγών και τα σημάδια οικονομικής στασιμότητας και δημοσιονομικών αδιεξόδων σε κράτη-πυλώνες της ευρωπαϊκής οικονομίας, η «μάχη του προϋπολογισμού» είχε ευρύτερο ενδιαφέρον και βαρύτητα. Το ρευστό πολιτικό σκηνικό και ο κατακερματισμός που παρατηρείται στο πολιτικό σύστημα με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να αναζητούν την θέση τους στο νέο τοπίο των εύθραυστων ισορροπιών και ανταγωνισμών, διαμορφώνουν ένα πρωτόγνωρο πεδίο. Οι προκλήσεις για την ελληνική οικονομία συναρτώνται από την απόδοση της κυβέρνησης στην «αναχαίτιση» των ασφυκτικών πιέσεων που δέχονται ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, κυρίως οι ευπαθέστερες, από την ακρίβεια, το ενεργειακό κόστος, την στεγαστική κρίση και το κόστος ζωής.

Τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για τις τράπεζες, τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους ένστολους, ήταν ένα «νεύμα» προς την κατεύθυνση εξισορρόπησης των αδικιών και των ανισοτήτων, όμως απέχουν πολύ από την θεραπεία των βαθύτερων αιτιών που προκαλούν την οικονομική δυσπραγία ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων. Άλλωστε και από το στρατόπεδο της πλειοψηφίας τονίστηκε ότι «έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας». Το «μήνυμα» που εξέπεμψε το οικονομικό επιτελείο και ο Κωστής Χατζηδάκης ήταν ότι «η πρόοδος που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια θα γίνει ακόμα περισσότερο ορατή, χωρίς να γίνουν θαύματα το 2025 αλλά η πρόοδος θα γίνει περισσότερο ορατή», ενώ έκανε λόγο για «μίζερη ισοπεδωτική κριτική».

Ο πρωθυπουργός τράβηξε σαφείς διαχωριστικές γραμμές από την αντιπολίτευση, καταλογίζοντας στον πρόεδρο του ΠαΣοΚ ότι εμφάνισε μια εικόνα περίπου καταστροφής της ελληνικής οικονομίας, αλλά και κατηγορώντας τον ΣΥΡΙΖΑ για το κυβερνητικό παρελθόν του και μάλιστα παρουσία του Αλέξη Τσίπρα ο οποίος παρακολουθούσε από τα πίσω έδρανα του ΣΥΡΙΖΑ την συνεδρίαση. «Αλλού αλλάζουν οι κυβερνήσεις, εδώ αλλάζει η αντιπολίτευση», είπε ο κ. Μητσοτάκης τονίζοντας ότι έχουν μπει τα θεμέλια μιας σταθερά ανοδικής πορείας στην οικονομία για μια πιο άνετη καθημερινότητα των πολιτών, διαβεβαιώνοντας ότι η μακροοικονομική πρόοδος θα μεταφράζεται ολοένα σε πρόοδο στην αληθινή ζωή.

«Εμείς ξέρουμε πολύ καλά τι κάνουμε, εσείς δεν ξέρετε καν τι λέτε», είπε σχετικά με τις πιέσεις που δέχθηκε για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών, επιμένοντας ότι κάτι τέτοιο αντιβαίνει προς τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Στο πλαίσιο αυτό πρότεινε δέσμη παρεμβάσεων προς τις τράπεζες για καταχρηστικές πρακτικές τους, καθώς και αύξηση των δικαιούχων του ΕΚΑΣ και θέσπιση επιδόματος επικινδυνότητας για τους ενστόλους.

Το success story της κυβέρνησης δεν βρήκε αποδέκτες. Ο Νίκος Ανδρουλάκης στην επίσημη πρώτη εμφάνισή του σε μια μείζονος ενδιαφέροντος σύγκρουση όπως αυτή του προϋπολογισμού, επέλεξε την σαρωτική κριτική που θύμιζε εποχές «σκληρού ροκ», αν και απέφυγε τις ακραίες κορώνες και τους χαρακτηρισμούς και μίλησε για «παραγωγική αντιπολίτευση» εκ μέρους του ΠαΣοΚ. Σε μια προσπάθεια να αποδομήσει το κυβερνητικό σχέδιο έκανε λόγο για έναν προϋπολογισμό «χαμένων ευκαιριών, μισής αλήθειας και χαμένης προοπτικής», ενώ επιχειρώντας να εμπεδώσει την εικόνα του κυρίαρχου «παίκτη» στο πεδίο άσκησης αντιπολίτευσης προς την ΝΔ ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, «αναμετρήθηκε» με τον πρωθυπουργό, κατηγορώντας τον για «στασιμότητα γεμάτη κοινωνικές αδικίες» και «μίζερο αφήγημα».

Η έκδηλη αγωνία του ΣΥΡΙΖΑ να αφήσει στην κορυφαία συζήτηση το στίγμα του, αποτυπώθηκε στις κινήσεις αιφνιδιασμού που επιχείρησε ο Σωκράτης Φάμελλος με δυο μη προγραμματισμένες παρεμβάσεις του: για την ενίσχυση της παρουσίας του κράτους στην Εθνική Τράπεζα και για τεχνικό πρόβλημα στο μετρό Θεσσαλονίκης.

Παράλληλα, η απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ να ψηφίσει τις αμυντικές δαπάνες (όπως είχε κάνει και πέρυσι επί Κασσελάκη), αποτύπωσε την αμήχανη θέση στην οποία έχει περιέλθει το άλλοτε κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, φέρνοντας στην επιφάνεια την εσωτερική πολυφωνία –τόσο στο θέμα της Εθνικής Τράπεζας όσο και των αμυντικών δαπανών, σημείο στο οποίο καταγράφηκε η πλήρης διάσταση με την Νέα Αριστερά («Εμείς λευκή επιταγή δεν δίνουμε, δεν συναινούμε στους εξοπλισμούς και τον πόλεμο», είπε ο Αλέξης Χαρίτσης), εξέλιξη που ενισχύει την εκτίμηση ότι η προσέγγιση των δυο «όμορων» χώρων δεν είναι εφικτή, όπως φάνηκε άλλωστε και στην περίπτωση της πρότασης Χαρίτση για την υποψηφιότητα του Χρήστου Ράμμου για την Προεδρία της Δημοκρατίας, την οποία έσπευσε να «κάψει» ο Νίκος Παππάς, προκαταλαμβάνοντας την θέση του κόμματός του, το οποίο προσδοκά να παίξει ρόλο καταλύτη, όπως είπε ο κ. Φάμελλος, στις διεργασίες στον προοδευτικό χώρο.