Ποια είναι τα τρία τοξικά και ανθεκτικά Mικρόβια που μπορεί να σκοτώσουν

 Η απώλεια του κορυφαίου ψυχιάτρου Δημήτρη Σούρα από σταφυλόκοκκο την περασμένη εβδομάδα, εκτός από τη θλίψη που σκόρπισε, δημιούργησε μία σειρά ερωτημάτων σχετικά με τα ανθεκτικά μικρόβια.

Ο σταφυλόκοκκος για παράδειγμα, και ιδιαίτερα ο MRSA –ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος- αλλά και ο στρεπτόκοκκος αποτελούν πολύ ανθεκτικά παθογόνα, ωστόσο κάποια στελέχη από τον σταφυλόκοκκο και τον στρεπτόκοκκο, είναι ιδιαίτερα τοξικά και πολυπαθογόνα, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν έναν άνθρωπο σε σημψαιμία και τελικά σε πολυοργανική ανεπάρκεια, τονίζει στο CNN Greece, ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Χρήστος Χατζηχριστοδούλου.

Ωστόσο, συνεχίζει, δεν θα πρέπει να τρομάζουμε τους πολίτες, δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι όταν ένας άνθρωπος που θα προσβληθεί από σταφυλόκοκκο θα καταλήξει, ούτε είναι πάντα ζήτημα αντίστασης στη μικροβιακή αντοχή.

Εξαρτάται από τα στελέχη αυτών των παθογόνων.

Ο καθηγητής Χατζηχριστοδούλου, επισημαίνει ακόμη, ότι ένα άλλο πολύ ανθεκτικό μικρόβιο είναι ο λεγόμενος MRSA, ή πολυανθεκτικός σταφυλόκοκκος, ο οποίος εντοπίστηκε πρόσφατα σε δομή ηλικιωμένων, αλλά κατέστη δυνατό να ελεγχθεί.

Τα περισσότερα περιστατικά από τα ανθεκτικά αυτά μικρόβια, τα εντοπίζουμε σε χειρουργικές κλινικές, ωστόσο τα εντοπίζουμε γενικότερα και στα νοσοκομεία και σε τραυματίες, αλλά και στην κοινότητα, προσθέτει.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο MRSA, είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη.

Η περίπτωση του καθηγητή Δημήτρη Σούρα

Στην περίπτωση του ψυχιάτρου Δημήτρη Σούρα, υπεύθυνη για την απώλειά του, ήταν η βαριά βακτηριακή λοίμωξη, η οποία προκάλεσε τον θάνατο.

Όπως τόνισε η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ κυρία Ματίνα Παγώνη:

«Σίγουρα υπήρχε μια εστία στον οργανισμό του, το μικρόβιο αυτό μπήκε στο αίμα του και μεταφέρθηκε στα όργανά του. Από τη στιγμή που αυτό το μικρόβιο μπει στο αίμα, είναι ραγδαία η εξέλιξη.

Δημιουργεί τη λεγόμενη σήψη. … Οι γιατροί είμαστε δύσκολοι ασθενείς, δεν πάμε τόσο εύκολα να αντιμετωπίσουμε κάτι που αφορά σε εμάς. Θα πω το εξής: Κανένας δεν μπορεί να πει σίγουρα ότι θα είχε προλάβει αν είχε πάει πιο σύντομα».

Ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος & η άποψη του καθ. Αθανάσιου Τσακρή

Ο καθηγητής Μικροβιολογίας, της Ιατρικής Σχολής, του ΕΚΠΑ Αθανάσιος Τσακρής, αναφέρει σχετικά με τον χρυσίζοντα στααφυλόκοκκο:

«Πρόκειται για κοινό βακτήριο που προκαλεί κυρίως λοιμώξεις του δέρματος αλλά και που μπορεί απλά να αποικίζει το δέρμα μας. Σε ποσοστό έως 30% οι άνθρωποι είμαστε αποικισμένοι με σταφυλόκοκκο χρυσίζοντα στο δέρμα και στους βλεννογόνους μας, κυρίως σε μύτη και αυτιά, χωρίς κανένα σύμπτωμα λοίμωξης. Συνήθως σχετίζεται με μολύνσεις του δέρματος και των μαλακών μορίων χωρίς ιδιαίτερη κλινική βαρύτητα (όπως ο δοθιήνας, η βλεφαρίτιδα, η παρωνυχία και το μολυσματικό κηρίο). Μέχρι να εισχωρήσει στο εσωτερικό του σώματος, δηλαδή, είναι σχετικά αβλαβής. Αν όμως αυτό συμβεί, μέσω τραυμάτων ή αμυχών, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές διεισδυτικές λοιμώξεις -ενδοκαρδίτιδα, πνευμονία, σήψη, οστεομυελίτιδα-, απειλητικές για τη ζωή.
Η μεγάλη λοιμογονικότητά του οφείλεται σε τοξίνες, ένζυμα καθώς και εξωκυττάριες πρωτεΐνες που παράγει από τη στιγμή που μολύνει τον ξενιστή. Μέσω αυτών το μικρόβιο αναπτύσσει πολλές μορφές λοιμογόνου δράσης, ώστε να ξεπερνά την ανοσολογική απόκριση του ανθρώπινου οργανισμού και να εξασφαλίσει την επιβίωσή του.
Όπως η πηκτάση (κοαγκουλάση) μια πρωτεΐνη που αυξάνει την πηκτικότητα στο πλάσμα του ανθρώπου· οι αιµολυσίνες, τοξίνες που αποδομούν την κυτταρική μεμβράνη· αλλά και η τοξίνη του συνδρόµου τοξικής καταπληξίας, οι επιδερµολυτικές τοξίνες και οι εντεροτοξίνες, που προκαλούν πολύ σοβαρά συμπτώματα σε διάφορα όργανα -τροφική δηλητηρίαση, για παράδειγμα- έως σηψαιμία, τοξικό σοκ και πολυοργανική ανεπάρκεια».

Σχετικά με τον σταφυλόκοκκο

Ο σταφυλόκοκκος είναι ένα θετικό κατά Γκραμ βακτήριο που ζει στο ανθρώπινο σώμα ως τμήμα της φυσικής μικροβιακής χλωρίδας του δέρματος, στη μύτη, και στην περιοχή γύρω από τα γεννητικά όργανα και στα δύο φύλα.

Η λοίμωξη με σταφυλόκοκκο αφορά αρκετά συχνά δερματικές βλάβες. Ωστόσο αν καταφέρει το βακτήριο να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος, μπορεί να προκαλέσει λοιμώξεις σε διάφορα σημεία, όπως ενδοκαρδίτιδα, οστεομυελίτιδα, μηνιγγίτιδα ή πνευμονία. Μπορεί επίσης να επιμολύνει ενδοφλέβιους καθετήρες.

Τροφική δηλητηρίαση μπορεί να προκύψει από κατανάλωση της εντεροτοξίνης του σταφυλοκόκκου, η οποία είναι ανθεκτική στο μαγείρεμα. Τέλος, μικροβιαιμία από σταφυλόκοκκο μπορεί να προκαλέσει το σύνδρομο τοξικής καταπληξίας.

Η θεραπεία του σταφυλόκοκκου γίνεται με χειρουργικό καθαρισμό αντιβιοτική αγωγή- μια σταφυλοκοκκική πενικιλίνη ή βανκομυκίνη με την προσθήκη ενός αναστολέα πρωτεϊνικής σύνθεσης για αναστολή παραγωγής σταφυλοκοκκικών τοξινών.

Ο στρεπτόκοκκος

Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS), σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, είναι ένα κοινό βακτήριο, ενώ πολλοί από εμάς φέρουμε στο λαιμό και στο δέρμα μας το βακτήριο χωρίς να εμφανίζουμε συμπτώματα λοίμωξης (φορεία του παθογόνου).

Ωστόσο, το συγκεκριμένο παθογόνο μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένες περιπτώσεις λοίμωξη, ήπια ή και πιο σοβαρή.

Οι σοβαρές λοιμώξεις που συνδέονται με το GAS προέρχονται από το διεισδυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (iGAS). Αυτές οι λοιμώξεις προκαλούνται όταν τα βακτήρια μεταφερθούν σε μέρη του σώματος όπου κανονικά δεν ανιχνεύονται, όπως στους πνεύμονες ή αλλού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος.

Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με ένα μολυσμένο άτομο μέσω του βήχα και του φτερνίσματος ή από μια πληγή. Κάποιοι άνθρωποι είναι πιθανό να φέρουν τα βακτήρια χωρίς να αισθάνονται αδιαθεσία ή να παρουσιάζουν συμπτώματα κάποιας λοίμωξης και παράλληλα να μπορούν να τα μεταδώσουν.

Ο κίνδυνος εξάπλωσης είναι πολύ μεγαλύτερος όταν ένα άτομο έχει συμπτώματα.

Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α προκαλεί λοιμώξεις στο δέρμα, τους μαλακούς ιστούς και την αναπνευστική οδό. Είναι υπεύθυνος για λοιμώξεις όπως αμυγδαλίτιδα, φαρυγγίτιδα, οστρακιά και μολυσματικό κηρίο μεταξύ άλλων. Οι λοιμώξεις αυτές σπάνια είναι σοβαρές και τα συμπτώματα υποχωρούν με τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής

Η πανδημία της μικροβιακής αντοχής

Εν τω μεταξύ η εβδομάδα που διανύουμε, 18 με 24 Νοεμβρίου, έχει χαρακτηριστεί από τον ΠΟΥ ως Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τη Μικροβιακή Αντοχή και Υπεύθυνη χρήση των αντιβιοτικών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την αυξανόμενη απειλή της Μικροβιακής Αντοχής (ΑΜR). Μια κρίση για τη δημόσια Υγεία που πυροδοτείται από την αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών.

Από το 2019, ο Π.Ο.Υ. χαρακτήρισε τη Μικροβιακή Αντοχή ως μία από τις 10 σοβαρότερες απειλές για την Παγκόσμια Δημόσια Υγεία, με πρόβλεψη για 10.000.000 θανάτους ετησίως μέχρι το 2050.

Η Μικροβιακή Αντοχή, η ιδιότητα δηλαδή των μικροβίων να αντιστέκονται στα αντιβιοτικά, αποτελεί μια διαρκώς αυξανόμενη απειλή.

Η ανεξέλεγκτη χρήση αντιβιοτικών, πυροδοτεί με ολοένα πιο γοργούς ρυθμούς την αντίσταση των μικροβίων σε αυτά.

Στόχος της εκστρατείας είναι να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο του μικροβιώματος στη διατήρηση της Υγείας: Από την πέψη των τροφών και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, μέχρι την επίδραση στη διάθεση και την ψυχική μας υγεία, το μικροβίωμα επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής μας.

35.000 θάνατοι ετησίως από τη μικροβιακή αντοχή

Κάθε χρόνο, περίπου 35.000 άνθρωποι πεθαίνουν από λοίμωξη που οφείλεται σε βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά, σύμφωνα με το ECDC -το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν μπορεί να διορθωθεί με εύκολες τεχνικές παρεμβάσεις και το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας τονίζει ο κ. Στάθης Σκληρός, Γενικός Γιατρός και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Κάθε χρήση αντιβιοτικών, είτε είναι κατάλληλη είτε όχι, μπορεί να προάγει την εμφάνιση ανθεκτικότητας στα βακτήρια.

Δυστυχώς, η ακατάλληλη και υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι κοινή τόσο στις χώρες υψηλού όσο και στις χώρες με χαμηλό εισόδημα, προσθέτει ο κ. Σκληρός.

Η πρόληψη των λοιμώξεων, όπως η βελτίωση της υγιεινής, είναι η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των ασθενειών και με τη σειρά της κατά της χρήσης αντιβιοτικών.

Το ίδιο ισχύει και στον γεωργικό τομέα - τα υγιή ζώα δεν χρειάζονται αντιβιοτικά.