H συνάντηση Μητσοτάκη – Στάρμερ φέρνει τα Γλυπτά στην Αθήνα;

 Η στάση της Βρετανίας που έχει «μαλακώσει», η νομοθεσία που πρέπει να αλλάξει και τα δημοσιεύματα για επαναπατρισμό.

Ηεπίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στο Λονδίνο, στις 2 Δεκεμβρίου, φέρνει μια νέα κινητικότητα στο εθνικό πλέον ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Ναι μεν ο Πρωθυπουργός πηγαίνει στο Λονδίνο για να προσελκύσει επενδύσεις, ωστόσο στη συνάντηση που θα έχει με τον 61χρονο βρετανό πρωθυπουργό και ηγέτη των Εργατικών σερ Κιρ Στάρμερ η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα αναμένεται να βρεθεί ψηλά στην ατζέντα.

Συγκριτικά με τον προκάτοχό του, Ρίσι Σούνακ, ο σερ Στάρμερ έχει «μαλακώσει» τη στάση της Βρετανίας σχετικά με την ιδιοκτησία των Γλυπτών, καθώς κινείται προς την κατεύθυνση της προσέγγισης των εταίρων στην ΕΕ και της επαναφοράς των ηπειρωτικών σχέσεων του Ηνωμένου Βασιλείου. Ετσι οι προσδοκίες για επανάληψη των συνομιλιών έχουν αναπτερωθεί μετά τη νίκη των Εργατικών και τις δηλώσεις της υπουργού Πολιτισμού για την ανάγκη να αλλάξει η νομοθεσία που περιορίζει τον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων και γενικά έργων τέχνης που βρίσκονται σε βρετανικά μουσεία και όχι στις χώρες όπου εκλάπησαν. Αυτό δίνει το δικαίωμα στην ελληνική πλευρά να ζητήσει τον επαναπατρισμό τους και όχι να δεχθεί μια ενδιάμεση λύση δανεισμού.

Τα χαρτιά της Αθήνας

Η αλήθεια είναι ότι πέρασε αρκετός καιρός ώστε να υπάρξει κάποια κινητικότητα στο θέμα των Γλυπτών. Ενα πρώτο δείγμα ότι το ελληνικό ενδιαφέρον ποτέ δεν έχει εξασθενήσει με όποια κυβέρνηση εδώ στην Αθήνα και με όποια στο Λονδίνο είναι η πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών, Ντέιβιντ Λάμι και Γιώργου Γεραπετρίτη, στο Λονδίνο. Ο Ντέιβιντ Λάμι δεν είχε καμία σχέση ούτε κάποια αρμοδιότητα με τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Αντιθέτως, ο κ. Γεραπετρίτης είχε κάνει και στο παρελθόν συζητήσεις με τους Βρετανούς, και το θέμα είχε συζητηθεί έστω και λίγα λεπτά, δείχνοντας ότι το ενδιαφέρον της ελληνικής πλευράς παραμένει αμείωτο.

Με τη στάση του Σούνακ σταμάτησαν οι ελληνοβρετανικές επαφές για τα Γλυπτά, στο μεσοδιάστημα όμως άλλαξαν ορισμένα πράγματα. Συγκεκριμένα, υπήρξε μια αποκάλυψη ότι ένας εργαζόμενος του Βρετανικού Μουσείου φέρεται να έκλεψε σχεδόν 2.000 αρχαιότητες, τις οποίες μάλιστα πουλούσε ανενόχλητος στο ebay.  Ο «σκληρός» διευθυντής του Μουσείου άλλαξε, έφυγε ντροπιασμένος, αντικαταστάθηκε από τον Νίκολας Κάλιναν, ο οποίος για πρώτη φορά ως διευθυντής του Μουσείου άρχισε να ομιλεί για τα Γλυπτά, έστω γενικά και απροσδιόριστα. Αλλά μιλούσε… Και κάτι ακόμα: το χαρτί της UNESCO που έχει στα χέρια της η Αθήνα και βεβαίως την κοινή γνώμη της Βρετανίας που έχει πλέον μαζί της. Σε δημοσκόπηση της YouGov το 2023 το 49% έχει ταχθεί υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών, ενώ μόλις το 15% των Βρετανών δήλωσαν αντίθετοι σε μια τέτοια ενέργεια.

Αλλά όταν λέμε ότι ο διευθυντής του Μουσείου «άρχισε να ομιλεί για τα Γλυπτά», τι ακριβώς σημαίνει; Αναφέρθηκε σε συνέντευξή του στους «Financial Times» στην αναγκαιότητα να υπάρξει ένα επόμενο βήμα, έστω, όπως είπε, με κάποιους συμβιβασμούς, αλλά να γίνει κάποια στιγμή. Στην πραγματικότητα δεν έκανε τίποτε άλλο παρά έναν σχεδιασμό για μια εταιρική σχέση συνεργασίας. Στην ουσία όμως άλλαξε τη λέξη «δανεισμός» για τον οποίο έως τώρα μιλούσαν οι Βρετανοί με τη λέξη «συνεργασία», αφήνοντας προσεκτικά έξω τη λέξη «ιδιοκτησία» που διεκδικεί η Αθήνα.

Το δημοσίευμα

Και την ώρα που ο Πρωθυπουργός ετοιμάζεται για το ταξίδι του στο Λονδίνο, ήρθε και ένα δημοσίευμα του «Economist». Οπως επισημαίνει το περιοδικό, από τη μια το Βρετανικό Μουσείο και από την άλλη η βρετανική κυβέρνηση φαίνονται έτοιμοι για συμφωνία με την Ελλάδα. «Ενας νόμος του 1963 απαγορεύει στο Μουσείο να παραχωρήσει τους θησαυρούς του και η κυβέρνηση δεν είναι πιθανόν να τον αλλάξει» υπογραμμίζει, αλλά αμέσως μετά διευκρινίζει πως τόσο ο πρόεδρος του Μουσείου, Τζορτζ Οσμπορν, όσο και ο νέος διευθυντής του, Νίκολας Κάλιναν, τον οποίο μάλιστα χαρακτηρίζει μεταρρυθμιστή, είναι υπέρ της λύσης ενός μακροπρόθεσμου δανεισμού των Γλυπτών, «με αντάλλαγμα ίσως άλλες αρχαιότητες από την Ελλάδα», όπως χαρακτηριστικά γράφει. Το περιοδικό υπενθυμίζει ακόμα τη δήλωση του βρετανού πρωθυπουργού, σερ Κιρ Στάρμερ, πως αν υπάρξει συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών ο ίδιος δεν θα σταθεί εμπόδιο.