Ο «Zεστός Δίας» και οι Kάμερες: O Έλληνας ερευνητής που αναζητά εξωπλανήτες στο Γουόρικ

 

Στην πρώτη γραμμή για την δημιουργία επιστημονικών καμερών προηγμένης τεχνολογίας που θα ανακαλύπτουν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια εξωπλανήτες, βρίσκεται ένας Έλληνας διδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γουόρικ, ο Ιωάννης Απέργης. 

Σε ηλικία μόλις 26 ετών ο νεαρός επιστήμονας έχει συμβάλλει στην ανακάλυψη του εξωπλανήτη που ονομάζεται «ζεστός Δίας» και του εξωπλανήτη NGTS-29 b. Ανέπτυξε το ενδιαφέρον του για την εξερεύνηση του διαστήματος και του ηλιακού μας συστήματος από μικρή ηλικία και τον συναρπάζει, όπως αναφέρει στο CNN Greece, να παρατηρεί τον νυχτερινό ουρανό.

Για εκείνον είναι στοίχημα να «εξερευνάς πώς διαμορφώνονται και λειτουργούν άλλα εξωηλιακά συστήματα πέρα από το δικό σου».

«Πιστεύω πως με αυτόν τρόπο μπορούμε να κατανοήσουμε καλυτέρα την δική μας προέλευση» εξηγεί.

Ο νεαρός επιστήμονας εργάζεται στην επιστήμη των εξωπλανητών και των οργάνων παρατήρησης τους.

Διδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γουόργουικ του Ηνωμένου Βασιλείου

Ιωάννης Απέργης

«Συνεργάζομαι με την εταιρεία Andor Technology, του Ηνωμένου Βασίλειου που κατασκευάζει επιστημονικές κάμερες, με σκοπό την αξιοποίηση ενός νέου είδους κάμερας με χαμηλό κόστος, το οποίο τα τελευταία χρονιά εξελίσσεται ραγδαία στην καταναλωτική αγορά» σημειώνει.

Πώς αξιοποιείται αυτή η κάμερα; Όπως εξηγεί ο ίδιος «δοκιμάζουμε αυτήν την κάμερα στα τηλεσκοπία που βρίσκονται στο Νότιο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, στοχεύοντας στις παρατηρήσεις και ανακαλύψεις εξωπλανητών».

Αναπτύσσεται ταχύτατα η επιστήμη της ανακάλυψης εξωπλανητών

Μιλώντας για την επιστήμη της ανακάλυψης εξωπλανητών, που για εμάς μπορεί να μοιάζει κάτι μακρινό και ακατανόητο, σημειώνει πως συνιστά ένα πεδίο «που τα τελευταία 20 χρονιά εξελίσσεται ταχύτατα».

Ακόμα και για τους ίδιους τους επιστήμονες είναι κάτι καινούριο ακόμα και σήμερα, καθώς «πολλά ερωτήματα για αυτόν τον κλάδο παραμένουν άλυτα».

Μιλώντας για τις έρευνες στις οποίες συμμετέχει, ο κ. Απέργης αναφέρει πως το πανεπιστήμιο του Γουόρικ, στο οποίο είναι ερευνητής «είναι επικεφαλής του Next Generation Transit Survey (NGTS) παρατηρητήριου, που βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο».

Το Next Generation Transit Survey (NGTS) του παρατηρητήριου, που βρίσκεται στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο.

Ιωάννης Απέργης

Έχουν ανακαλυφθεί πάνω από 30 εξωπλανήτες από το NGTS

«Το NGTS περιλαβαίνει 12 μικρά τηλεσκοπία και εστιάζει στην καθημερινή παρατήρηση αστερίων, στοχεύοντας στην ανακάλυψη εξωπλανητών, καφέ και λευκών νάνων όπως και αστρικές εκλάμψεις».

Μέχρι και σήμερα το NGTS, με την βοήθεια διαστημικών τηλεσκοπίων, έχει ανακαλύψει 30 εξωπλανήτες (με τις ονομασίες NGTS-XX), καθιστώντας το, σύμφωνα με τον διδακτορικό φοιτητή «ένα από τα ποιο αποτελεσματικά γήινα παρατηρητήρια».

Διευκρινίζει, δε, πως αυτές οι ανακαλύψεις είναι μόλις ένα μικρό κομμάτι του παζλ από τους συνολικά σχεδόν 6000 εξωπλανήτες που έχουν εντοπιστεί έως και σήμερα.

Η συμμετοχή στην ανακάλυψη του «ζεστού Δία» και του εξωπλανήτη NGTS-29 b

Ανάμεσα στους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί, όμως, ο κ. Απέργης είχε την «τύχη» όπως λέει, να συμμετέχει «στην έρευνα που έγινε για τον εντοπισμό εξωπλανήτη NGTS-29 b, όπου περιστρέφεται γύρω από ένα αστέρι ανάλογο του ήλιου μας, και με μάζα πλανήτη παρόμοια με του δικού μας Κρόνου».

Παράλληλα, συμμετείχε στην ανακάλυψη του NGTS-30 b, ενός αρκετά νέου «ζεστού Δια» που περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο του κάθε 98 μέρες.

Τι είναι η μέθοδος της «διάβασης»;

Αναλύοντας τους τρόπους με τους οποίους, οι αστρονόμοι καταφέρνουν να ανακαλύψουν αστρικά σώματα έτη φωτός μακριά από τη Γη, μέσω της μεθόδου της «διάβασης».

«Συλλέγουμε δεδομένα φωτεινότητας από άστρα με σκοπό να μετρήσουμε τη φωτεινότητά τους σε τακτά διαστήματα. Εάν ένας εξωπλανήτης περάσει μπροστά από το άστρο του (δηλαδή διαβαίνει), τότε η φωτεινότητα του άστρου θα μειωθεί, καθώς ο πλανήτης καλύπτει ένα μικρό μέρος της φωτεινής επιφάνειας του άστρου» εξηγεί.

Με αυτό τον τρόπο εξάγονται πολύτιμές πληροφορίες για έναν εξωπλανήτη, όπως το μέγεθός του, η τροχιακή του περίοδος (ο χρόνος, που απαιτείται για ένα αντικείμενο, ώστε να πραγματοποιήσει μια πλήρη τροχιά γύρω από ένα άλλο αντικείμενο) και άλλες φυσικές ιδιότητες.

Στο απόγειό της η τεχνολογία των επιστημονικών καμερών

Η τεχνολογία των επιστημονικών καμερών που χρησιμοποιούνται στην αστρονομία και στην οποία εξειδικεύεται ο κ. Απέργης, αποτελεί, όπως υπογραμμίζει ο ίδιος έναν τομέα που εξελίσσεται σταθερά, αλλά με αργό ρυθμό τα τελευταία 50 χρόνια.

Το τηλεσκόπιο με την καινούργια κάμερα και ξεκινώντας κάποιες διαγνωστικές διαδικασίες.

Ιωάννης Απέργης

«Σήμερα, έχουμε σχεδόν φτάσει στο ανώτατο επίπεδο αυτής της τεχνολογίας, καθώς ήδη παρατηρούμε κάποιους περιορισμούς που δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε. Για παράδειγμα, ένας από αυτούς είναι η αργή ταχύτητα λήψης εικόνων».

«Η νέα κάμερα που χρησιμοποιούμε είναι πολύ ποιο ευαίσθητη καθώς και έχει επιλύσει το πρόβλημα της ταχύτητας, επιτρέποντάς μας να συλλέγουμε πολύ περισσότερα δεδομένα στον ίδιο χρόνο» σημειώνει.

Σκοπός, λοιπόν, είναι η σύγκριση των δύο αυτών καμερών υπό τις ιδίες συνθήκες και σε επόμενο στάδιο στην ανακάλυψη νέων εξωπλανητών με την νέα κάμερα.

Όπως ενημερώνει «αυτή τη στιγμή έχουμε ήδη ολοκληρώσει το στάδιο της μελέτης, των πειραμάτων και της βελτίωσης της κάμερας στο εργαστήριο της Andor Technology και έχουμε ήδη συλλέξει τα πρώτα δεδομένα από τα τηλεσκόπια».

Ο Ιωάννης Απέργης κρατώντας την προυπάρχουσα κάμερα (στα αριστερά) και την καινούρια (στα δεξιά)

Ιωάννης Απέργης

Θα είχε τα αντίστοιχα εφόδια στην Ελλάδα;

Απαντώντας στο ερώτημα εάν θα είχε τη δυνατότητα να αναπτύξει την έρευνά του στην Ελλάδα, τονίζει πως «θα μπορούσε» καθώς όπως επισημαίνει «δεν είναι αναγκαίο να σου ανήκει ένα τηλεσκόπιο για να βρεις έναν εξωπλανήτη. Πολλοί αστρονόμοι χρησιμοποιούν χρόνο από μεγάλα παρατηρητήρια που βρίσκονται σε πολύ δύσβατες περιοχές για να πέτυχουν τις πιο βέλτιστες καιρικές συνθήκες».

Εκεί που οι δυνατότητες στη χώρα μας είναι περιορισμένες είναι οι υποδομές, όπως τα εξελιγμένα εργαστήρια και το ενδεχόμενο συνεργασίας «με κάποια ελληνική εταιρεία που ειδικεύεται στις κάμερες».

Τροχοπέδη, δε, είναι, σύμφωνα με τον ίδιο και η κρατική χρηματοδότηση για ερευνητικούς σκοπούς, με τους επιστήμονες πολλές να βρίσκουν «μόνη λύση την διεκδίκηση χορηγιών από ξένα ερευνητικά κέντρα».