Σκοτεινές προοπτικές για την Ελλάδα στο Mεταναστευτικό

Το Μεταναστευτικό αποτελεί τόσο μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα και, γενικότερα, την Ευρώπη και την ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας, ώστε ουδείς αναμένει από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κάποια μαγική λύση ταχείας αποτελεσματικότητας.

Άλλωστε, πιστώνεται στον Πρωθυπουργό ότι παραδέχθηκε, σχετικά με το μεταναστευτικό, σε τηλεοπτική συνέντευξη τον Ιανουάριο του 2020, ότι «άμα με ρωτήσετε αν ήξερα σήμερα, με βάση αυτά τα οποία γνωρίζω τώρα, αν τα γνώριζα πριν από 6 μήνες, θα σας έλεγα ότι δεν θα καταργούσα» το υπουργείο Μετανάστευσης και «εξ ου και έσπευσα να το επανασυστήσω».

Όμως, το ελάχιστο που θα προσδοκούσε κανείς από τον σημερινό ένοικο του Μεγάρου Μαξίμου (ακόμα και μετά τα πλήγματα του 28% στις ευρωεκλογές, των χαμηλότερων ποσοστών στις τρέχουσες δημοσκοπήσεις και της πίεσης της εσωκομματικής αντιπολίτευσης) είναι η μη αναπαραγωγή -και στο Μεταναστευτικό- των επικοινωνιακών παιγνίων.

Γιατί δεν είναι δυνατόν, μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 17ης Οκτωβρίου 2024, ο κ. Μητσοτάκης να ισχυρίζεται προς την κοινή γνώμη -κατεξοχήν λανθασμένα- ότι «το γεγονός ότι καταφέραμε να πετύχουμε συμφωνία σχετικά με τα Συμπεράσματα στο κεφάλαιο του Μεταναστευτικού είναι μια πολύ θετική εξέλιξη».

Τι θα κάνει η Ευρώπη;

Μια απλή ανάγνωση στα -διαθέσιμα στο διαδίκτυο- Συμπεράσματα, δείχνει ότι απλώς επαναλήφθηκαν οι συνήθεις, αόριστες διατυπώσεις: ότι «πρόκειται για ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί ευρωπαϊκή απάντηση», πως ισχύει η στρατηγική προσέγγιση που περιγράφηκε το Φεβρουάριο του 2023 (σ.σ.: και μάλλον επιδείνωσε το πρόβλημα), καθώς και ότι χρειάζεται «ενισχυμένη συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης». Καλείται δε η Επιτροπή -όπως έχει διατυπωθεί και παλαιότερα- «να καταθέσει νέα νομοθετική πρόταση για τις επιστροφές».

Μακάρι, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να δικαιώσει και τη συμπληρωματική εκτίμηση του κ. Μητσοτάκη ότι «η Ευρώπη με αργά, αλλά σταθερά βήματα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση που εξυπηρετεί σίγουρα τις ελληνικές θέσεις». Ωστόσο, από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι οι Βρυξέλλες θέλουν ή μπορούν να δώσουν, σύντομα, κάποια λύση μαζικών επιστροφών στις χώρες προέλευσης (π.χ. Αφγανιστάν) ή διέλευσης (π.χ. Τουρκία).

Αντίθετα, αρκετά στελέχη της Κομισιόν, πιθανώς επηρεασμένα από το σκεπτικό του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς, μελετούν διάφορες εκδοχές «πολιτικής επιστροφών» με αυξημένα βάρη για τις χώρες εισόδου (Ελλάδα, Ιταλία κ.α.) και ταυτόχρονες αλλαγές στην πολιτική ασύλου και διακίνησης, όσων κατέχουν σχετικά έγγραφα, μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε.

Το μεταναστευτικό δοκιμάζει κυβερνήσεις

Ανάμεσα στις πιθανές αναθεωρήσεις της πολιτικής ασύλου, περιλαμβάνεται η καταστροφική ιδέα του κ. Σολτς για την επιστροφή 40.000 κατόχων τέτοιων εγγράφων στην Ελλάδα, όπως έχει απαιτήσει από τον κ. Μητσοτάκη ήδη από το Μάιο του 2022.

Παράλληλα, μάλλον η Αθήνα -λόγω των ισορροπιών συμφερόντων των πολύ ισχυρότερων μελών της Ε.Ε.- θα είναι δύσκολο να παρέμβει στις γενικότερες κοινοτικές προτεραιότητες. Έλληνες υπηρεσιακοί παράγοντες αναφέρουν ότι, σε προ μηνός συνάντηση των άμεσων συνεργατών των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των «27» (ανάμεσά τους και η αρμόδια απεσταλμένη του κ. Μητσοτάκη), σχεδόν δεν εξετάστηκαν καν τα προβλήματα στη μεταναστευτική οδό του Αιγαίου.

Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στον ενθουσιασμό για τη μείωση των ροών στην Κεντρική Μεσόγειο (χάρη στις παρεμβάσεις του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν και της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζ. Μελόνι προς νόμιμες κυβερνήσεις, προσωρινά καθεστώτα ως και πολέμαρχους στη Βόρεια Αφρική) και στην ανησυχία για μαζικά κύματα από την Ουκρανία με ευθύνη της Μόσχας, αλλά και διεφθαρμένων παραγόντων στο Κίεβο.

Το ΝΑΤΟ και η ύποπτη στάση της Τουρκίας

Το πρόσθετο ανησυχητικό στοιχείο, παρά το κλίμα που καλλιεργείται ενόψει της επίσκεψης του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χ. Φιντάν στην Αθήνα στις 8 Νοεμβρίου και της πιθανής σύγκλησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας το πρώτο δίμηνο του 2025, είναι ότι η Άγκυρα υπονομεύει τη διμερή συνεργασία για το Μεταναστευτικό στο επίπεδο του ΝΑΤΟ.

Με το «αθώο» ενδιαφέρον για την ορθή κατανομή δυνάμεων και μέσων της Συμμαχίας, η Άγκυρα προτείνει την κατάργηση της -από το 2016- ναυτικής επιχείρησης αποτροπής του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Το παραπλανητικό σκεπτικό που προβάλλεται είναι ότι εξέλιπε ο λόγος ύπαρξής της, αφού οι ροές μεταναστών είναι σχεδόν μηδενικές στις περιοχές επιχειρησιακής ευθύνης των συμμαχικών πλοίων.

Ασφαλώς, αυτό ισχύει, αλλά επειδή, ακριβώς, οι διακινητές φοβούνται να αντιμετωπίσουν το ΝΑΤΟ! Αν η Συμμαχία αποχωρήσει, τα κύματα μεταναστών θα επαναληφθούν και -επιπλέον- το κενό θα πρέπει να καλυφθεί από την Ελληνική Ακτοφυλακή ή και το Πολεμικό Ναυτικό.

Η κρυφή ατζέντα της 8ης Νοεμβρίου και οι «πατριώτες της φακής»

Στο άλλο πολύ σημαντικό εθνικό ζήτημα, είχαμε τις αλλεπάλληλες συναντήσεις Μητσοτάκη-Ερντογάν από τις οποίες δεν γνωστοποιήθηκε κάτι ουσιαστικό για τα ελληνοτουρκικά θέματα, εκτός από την συνέχεια των ήρεμων νερών, ελπίζοντας σε αποφυγή τρικυμίας που θα τα θολώνουν. Είχαμε τα πρωτοφανή γεγονότα της Κάσου, που τα προσπεράσαμε χαλαρά, σαν να μην συμβαίνει κάτι σοβαρό. Είχαμε τις πρόσφατες τουρκικές NAVTEX μεταξύ Χίου-Σάμου και Χίου-Λέσβου, όπου η τουρκική πλευρά επιμένει για δική της υφαλοκρηπίδα.

Είχαμε τις διαβεβαιώσεις του Έλληνα υπουργού των εξωτερικών στους βουλευτές της ΝΔ, ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να προβεί σε υποχωρήσεις που αφορούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας. Είχαμε τις δηλώσεις Γεραπετρίτη “περί μειοδοσίας αν πρόκειται οι επόμενες γενιές να ζήσουν σε ήρεμα νερά ειρήνης”. Είχαμε τις δηλώσεις Σαμαρά για τα ελληνοτουρκικά, που αμφισβητεί την κυβερνητική πολιτική στα ελληνοτουρκικά. Και τέλος είχαμε το περιβόητο επιφώνημα του πρωθυπουργού για “ τους πατριώτες της φακής”.

Παράλληλα η Τουρκία του Ερντογάν έχει δηλώσει επανειλημμένα και πρόσφατα με τον Τούρκο υπουργό των εξωτερικών, ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει από τις αναθεωρητικές θέσεις της για όλο το φάσμα των διεκδικήσεων σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, γεγονός που το έχει αποδείξει και στη πράξη. Επίσης, έχουμε ένα casus belli που δεν αναγνωρίζει ουσιαστικά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, και επιπλέον την απαράδεκτη πέρα από κάθε διεθνή νομιμότητα τουρκολιβυκή συμφωνία να πλανάται πάνω από το κεφάλι μας.

Στις 8 Νοεμβρίου θα έχουμε την συνάντηση του Τούρκου υπουργού των εξωτερικών με τον Έλληνα ομόλογό του στην Αθήνα, να συζητήσουν ενδεχομένως εφ’ όλης της ύλης των ελληνοτουρκικών θεμάτων. Το ερωτήματα που τίθεται είναι: “Τι περιλαμβάνει αυτή η περιβόητη ατζέντα των συζητήσεων; Και ειδικότερα τι περιλαμβάνει η ατζέντα Φιντάν;”.

Λογικά πριν από κάθε σοβαρή συνάντηση με στόχο να τεθούν οι βάσεις για τα περαιτέρω, οι δύο αντιπροσωπείες έχουν ετοιμάσει τουλάχιστον ένα σχέδιο ατζέντας με τα θέματα συζήτησης που αφορούν τις δύο χώρες, και αυτό λογικά έχει γίνει αποδεκτό από τις δύο αντιπροσωπείες, πριν από την έναρξη των συνομιλιών.

Αν η ατζέντα του “έξυπνου” Τούρκου υπουργού των εξωτερικών περιλαμβάνει και άλλα θέματα πλην της επίλυσης του προβλήματος της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, και εμείς αποδεχτούμε την καταρχήν συζήτηση επί αυτών, ακόμη και αν τις απορρίψουμε κατά την διάρκεια των συνομιλιών, θα έχουμε υποστεί ένα καίριο πλήγμα στα εθνικά μας συμφέροντα. Ο λόγος είναι ότι θα έχουμε αποδεχτεί έμμεσα τις τουρκικές αναφορές προς συζήτηση, και η τουρκική διπλωματία θα έχει προχωρήσει ακόμη ένα βήμα τα εθνικά της συμφέροντά. Θα μου πείτε δεν γνωρίζουμε τις επιθυμίες της τουρκικής διπλωματίας από τις δηλώσεις του Ερντογάν και άλλων τουρκικών κυβερνητικών παραγόντων;

Ναι τις γνωρίζουμε, ωστόσο είναι τελείως διαφορετικό όταν οι τουρκικές προθέσεις είναι δηλώσεις του αέρα, και άλλο αν αυτές δηλωθούν και καταγραφούν σε πρακτικά κατά την διάρκεια επίσημων συνομιλιών, όπως αυτές της 8ης Νοεμβρίου.

Πρόσφατα ο πρωθυπουργός μας μίλησε για “ πατριώτες της φακής“. Ήταν κατ’ εμέ ένα ατόπημα του κ. Μητσοτάκη, και ο λόγος είναι ότι εκτός του ότι διαχώρισε τους Έλληνες σε κατηγορίες πατριωτών, επιπλέον η λέξη “πατριώτης“ έχασε το νόημά της.

Αφού βαφτίσαμε πατριώτες της φακής αυτούς που δεν συμφωνούν με την κυβερνητική πολιτική στα ελληνοτουρκικά, τότε θα πρέπει να μας πει ο πρωθυπουργός ποιο θα είναι το κοσμητικό επίθετο που θα στολίσουμε τα άτομα που συμφωνούν με την κυβερνητική πολιτική, και ποιο θα είναι το κοσμητικό επίθετο που θα συνοδεύει τα άτομα που δεν συμφωνούν κατ’ ανάγκη με λογικές που απαξιώνουν απόψεις και θέσεις ατόμων στα ελληνοτουρκικά.

Δεν γνωρίζω πολλών ειδών πατριώτες, ωστόσο από ότι αποδεικνύεται ο πρωθυπουργός τους φόρεσε ταμπέλες. Επίσης δεν γνωρίζω (σύμφωνα με τις δηλώσεις Μητσοτάκη) αν έρθουν τα δύσκολα, που ειλικρινά το απεύχομαι, ποιοι από τους πατριώτες του κ. Μητσοτάκη θα σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Εκτιμώ, σύμφωνα με την δική μου λογική, ότι όλοι οι Έλληνες θα πράξουν το αυτονόητο κ. Μητσοτάκη, όπως έπραξαν την 28η Οκτωβρίου του 1940.

Είμαι της λογικής ότι σε μία δημοκρατία οι αντίθετες απόψεις είναι λογικό να υπάρχουν και είναι χρήσιμες σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν αυτές διαπνέονται στα πλαίσια της λογικής. Επομένως ο διαχωρισμός των Ελλήνων σε ποσοστά πατριωτισμού ήταν άκαιρος και εκτός λογικής.

Το ότι δεν υφίσταται “Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας” παρά τις προεκλογικές δηλώσεις-στελεχωμένο από το κατάλληλο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, που θα έχει συνέχεια των εθνικών θέσεων, και θα πρότεινε στην εκάστοτε κυβέρνηση τις θέσεις του. Θα ήταν ένα χρήσιμο όπλο στα χέρια της κυβέρνησης για τις κρίσιμες αποφάσεις, που απαιτούν ρεαλισμό, σοβαρότητα και προβλεψιμότητα σε βάθος χρόνου, ανάλογα των διεθνών πολιτικών εξελίξεων.

Αν είχαμε στη διάθεσή μας τον εν λόγω φορέα, θα πρόσθετε νέα λογική στις αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης και θα αποφεύγαμε όλα τα “ανόητα” κοσμητικά επίθετα περί πατριωτισμού. Το σημαντικότερο θα είχαμε μία σαφή διαχρονική θέση που θα διασφάλιζε τα συμφέροντα της χώρας, όπου σε συνδυασμό με ένα ισχυρό αμυντικό βραχίονα, θα είχε την ικανότητα να προβλέψει και να διαφυλάξει τα συμφέροντα της χώρας, που επηρεάζονται άμεσα από τις συνεχείς μεταβαλλόμενες παραμέτρους της γεωστρατηγικής σκακιέρας συμφερόντων.