Η διεθνής σκηνή αλλάζει με ταχείς ρυθμούς, και η επίδραση των BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) γίνεται όλο και πιο αισθητή. Η Δύση παρακολουθεί με ανησυχία την ενίσχυση της οικονομικής και πολιτικής επιρροής των BRICS, καθώς αυτή η ομάδα αναδεικνύεται ως η κύρια εναλλακτική στην παγκόσμια ηγεμονία της Δύσης.
Πλέον, η Δύση δεν μπορεί να αγνοήσει τις οικονομικές και πολιτικές φιλοδοξίες των BRICS, καθώς, μέσω της ενότητας και της συνεργασίας τους, επιδιώκουν να προωθήσουν ένα νέο, πολυπολικό σύστημα διακυβέρνησης που θα επιτρέπει στις αναδυόμενες οικονομίες να έχουν ισότιμη συμμετοχή στην παγκόσμια αρένα.
Η πρόσφατη Σύνοδος Κορυφής των BRICS στην Καζάν αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την πορεία της οργάνωσης. Οι ηγέτες των χωρών-μελών εξέφρασαν από κοινού την επιθυμία τους να απαλλαγούν από την επιρροή της Δύσης, προκειμένου να εξασφαλίσουν αυτονομία στις οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις τους. Η σύνοδος αυτή έλαβε μεγάλη προσοχή από τα μέσα ενημέρωσης παγκοσμίως, καθώς επιβεβαίωσε την ανεξαρτητοποίηση της Ρωσίας από τις δυτικές κυρώσεις και την ενίσχυση των δεσμών με άλλες χώρες που απορρίπτουν την επιβολή μονομερών μέτρων από τη Δύση.
Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα ο δυτικός κόσμος, βλέπει τους BRICS ως μια δύναμη που μπορεί να αντιταχθεί στα σχέδια της Δύσης για παγκόσμια ηγεμονία, επηρεάζοντας έτσι σημαντικά την ισορροπία ισχύος στον 21ο αιώνα.
Οι BRICS και οι κλιματικές προκλήσεις
Η ατζέντα της συνόδου περιλάμβανε κρίσιμα θέματα, με κεντρικό ζήτημα την ενεργειακή πολιτική και το ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin τόνισε ότι οι BRICS πρέπει να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους έναντι της χρήσης της «πράσινης ανάπτυξης» ως εργαλείο για την καταπολέμηση των γεωπολιτικών ανταγωνιστών. Η κλιματική ατζέντα αποτελεί αναμφισβήτητα κρίσιμο παράγοντα στην παγκόσμια πολιτική, καθώς οι στόχοι για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επηρεάζουν άμεσα τις βιομηχανίες και τις οικονομίες των αναπτυσσόμενων χωρών.
Ο Putin υποστήριξε ότι οι χώρες των BRICS θα πρέπει να διατηρήσουν τη δυνατότητα να αναπτύσσουν ανεξάρτητα ενεργειακές πολιτικές, χωρίς να υπόκεινται σε πιέσεις για μείωση των εκπομπών με τρόπους που περιορίζουν τις οικονομικές τους δυνατότητες. Υπογράμμισε ότι τα κράτη των BRICS χρειάζονται ενέργεια που να καλύπτει τις ανάγκες των πληθυσμών τους, προκειμένου να επιτύχουν οικονομική ανάπτυξη και να διασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τους πολίτες τους.
Η γεωπολιτική διάσταση της πράσινης ανάπτυξης
Η παγκόσμια ώθηση προς την πράσινη ανάπτυξη, όπως υποστηρίζεται κυρίως από τις δυτικές χώρες, επικεντρώνεται στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια. Η αφήγηση για το «πράσινο μέλλον» δίνει έμφαση στην ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα, προκειμένου να επιτευχθεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Ενώ αυτή η προσέγγιση φαίνεται θετική, κρύβει σημαντικές προκλήσεις που επηρεάζουν αρνητικά την οικονομική ανεξαρτησία και την ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών.
Πολλές από τις ανανεώσιμες τεχνολογίες, όπως τα ηλιακά πάνελ και οι ανεμογεννήτριες, δεν έχουν φτάσει στο επίπεδο αποδοτικότητας των παραδοσιακών ενεργειακών πηγών, όπως τα ορυκτά καύσιμα και η πυρηνική ενέργεια. Η διαθεσιμότητα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές παραμένει ακόμα ασταθής και περιορισμένη, καθιστώντας δύσκολη την κάλυψη των αυξημένων αναγκών βιομηχανικών χωρών με μεγάλες απαιτήσεις σε ενέργεια. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις χώρες των BRICS, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της βιομηχανίας τους για να διατηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Ενεργειακές επιδοτήσεις και ανεξαρτησία των BRICS
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα που αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το υψηλό κόστος τους, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις καλύπτεται από επιδοτήσεις. Αυτές οι επιδοτήσεις παρέχονται τόσο από τις κυβερνήσεις όσο και από τις παραδοσιακές βιομηχανίες, οι οποίες πληρώνουν περιβαλλοντικά τέλη για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των «πράσινων» έργων. Χωρίς αυτές τις επιδοτήσεις, πολλές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα ήταν οικονομικά ασύμφορες. Αυτό δημιουργεί προβλήματα στην ενεργειακή αυτονομία των χωρών των BRICS, που επιθυμούν να αναπτύξουν δικές τους τεχνολογίες και να εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους επάρκεια χωρίς εξάρτηση από εξωτερική οικονομική βοήθεια.
Οι χώρες των BRICS κατανοούν ότι, για να ενισχύσουν την ενεργειακή και οικονομική τους ανεξαρτησία, πρέπει να επενδύσουν σε ενεργειακές υποδομές που θα στηρίζονται σε αξιόπιστες και αποδοτικές πηγές ενέργειας. Ως αποτέλεσμα, επιδιώκουν τη διαφοροποίηση των πηγών τους και την ανάπτυξη ενός ενεργειακού μείγματος που θα περιλαμβάνει παραδοσιακές πηγές, όπως τα ορυκτά καύσιμα, και ταυτόχρονα, θα προωθεί τις ανανεώσιμες πηγές σε συμπληρωματικό ρόλο.
Τα πραγματικά κόστη της πράσινης ενέργειας
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η μετάβαση σε ένα πράσινο μοντέλο ενέργειας δεν είναι τόσο εύκολη όσο μπορεί να φαίνεται. Η κατασκευή και η λειτουργία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας απαιτούν μεγάλες επενδύσεις σε εξοπλισμό, χώρους και υλικά. Για παράδειγμα, οι ανεμογεννήτριες και τα ηλιακά πάνελ χρειάζονται τεράστιες εκτάσεις γης για να τοποθετηθούν και, σε πολλές περιπτώσεις, αυτές οι περιοχές επιβαρύνονται περιβαλλοντικά από τη διαδικασία κατασκευής τους.
Οι πρωτοπόροι
Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο λίγες χώρες έχουν επιτύχει την πλήρη κυριαρχία του κύκλου παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι η μεγάλη πλειοψηφία των άλλων χωρών θα χρειαστεί να προμηθευτεί ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάνελ σε τεράστιες ποσότητες. Επιπλέον, η εγκατάστασή τους απαιτεί μεγάλες εκτάσεις γης, γεγονός που ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στον παραδοσιακό τομέα της οικονομίας. Η παραγωγή ΑΠΕ, όμως, δεν επιτρέπει την ανάπτυξη τομέων όπως η σύνθετη χημική βιομηχανία και η μεταλλουργία, αφού τα προϊόντα τους δεν είναι τόσο περιζήτητα, ενώ η ασυνεχής παροχή ενέργειας δεν ικανοποιεί τις ανάγκες αυτών των βιομηχανιών.
Για παράδειγμα, δεν υπάρχει ούτε ένα εργοστάσιο χάλυβα στον κόσμο που να λειτουργεί με τροφοδοσία από ανεμογεννήτριες ή ηλιακά συστήματα. Τώρα, ας σκεφτούμε μια οικονομία που αναπτύσσεται και επιθυμεί να επεκτείνει σταδιακά όλους τους βιομηχανικούς τομείς της. Αμέσως, η διεθνής κοινότητα την κατηγορεί για έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας, απαιτώντας να περιορίσει τις εκπομπές της για χάρη των μελλοντικών γενεών. Της προτείνουν να εγκαταλείψει τα σχέδια ανάπτυξης και να στραφεί στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, ακόμα και προσφέροντας δάνεια για αυτόν τον σκοπό.
Φτώχεια
Σήμερα, ένας στους οκτώ ανθρώπους ζει σε συνθήκες φτώχειας και υποσιτισμού, με τουλάχιστον το ένα τρίτο αυτών των ατόμων να είναι παιδιά. Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν συνεχή πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια, ενώ δύο δισεκατομμύρια στερούνται καθαρού πόσιμου νερού. Αυτό συμβαίνει παρά την υιοθέτηση των πιο σύγχρονων τεχνολογιών για τη βελτίωση της γης, τον καθαρισμό του νερού και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Τα συστήματα χωρίς εκπομπές άνθρακα έχουν περιορισμένη εφαρμογή ως βοηθητικά εργαλεία στη σύγχρονη οικονομία, αλλά αν επιβληθεί η κλιμάκωσή τους, αυτό θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη. Η πράσινη ενέργεια έχει χαμηλή ανάγκη για ανθρώπινο δυναμικό, και δεν επιτρέπει τη λειτουργία βιομηχανιών συνεχούς κύκλου, που είναι απαραίτητες για τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη. Επομένως, η αναγκαστική πράσινη μετάβαση μπορεί να οδηγήσει σε κλείσιμο εργοστασίων χαρτοπολτού, μονάδων οπτάνθρακα, εγκαταστάσεων επεξεργασίας φυσικού αερίου και άλλων κρίσιμων βιομηχανιών, αποδυναμώνοντας την οικονομική βάση μιας χώρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου