Αποκρυπτογραφήθηκε εξαφανισμένη γλώσσα του 7ου αιώνα π.Χ. – Tο μυστήριο με Iερογλυφική επιγραφή

 Αποκωδικοποιήθηκε ένα ιερογλυφικό στη Λουβική, τη γλώσσα της Ανατολίας του 7^ου αιώνα π.Χ. και η σημασία της είναι «πόλη».

Θραύσμα αγγείου από τερακότα σε σχήμα πύργου. Χρησιμοποιούταν ως λατρευτικό αγγείο. Τα αγγεία σε σχήμα πύργου αναπαριστούν το μοντέλο των τειχών των πόλεων των Χετταίων. Το εικονιζόμενο ανακαλύφθηκε σε ανασκαφές στη Χατούσα, τον 14Ο αιώνα π.Χ. Μουσείο Ανατολικών Πολιτισμών, Άγκυρα. Φωτογραφία: Carole Raddato / followinghadrian.com / Wikimedia Commons

Μία ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την  Petra M. Goedegebuure από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, παρουσίασε την πρωτοποριακή της μελέτη πάνω στη χρήση της λέξης «πόλη» στη Λουβική γλώσσα, της αρχαίας Ανατολίας.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Anatolian Studies, εκτός από το ότι προσφέρει μια ενδελεχή γλωσσολογική ανάλυση της συγκεκριμένης λέξης, εξερευνά τις πολιτιστικές και κοινωνικές συνδηλώσεις των πόλεων στα Λουβικά έγγραφα, προσφέροντας στους ακαδημαϊκούς νέα στοιχεία για την ερμηνεία της αστικής ζωής και της εδαφικής οργάνωσης στην αρχαία Ανατολία.

Η Λουβική, μια Ινδό – Ευρωπαϊκή γλώσσα της ομάδας των γλωσσών της Ανατολής, ήταν η κυρίαρχη στην κεντρική και νότια Ανατολία, για αρκετούς αιώνες.

Μαζί με την συγγενική της, τη Χεττιτική, αποτελούσε μία από τις κύριες γλωσσικές οικογένειες της περιοχής, ενώ επιβίωσε μέχρι την πτώση της Αυτοκρατορίας Χετταίων, τον 12^ο αιώνα π.Χ., επεκτείνοντας τη χρήση της στα μικρά, μετά – Χεττιτικά βασίλεια, μέχρι την κατάκτησή τους από την Αυτοκρατορία των Ασσυρίων, τον 7^ο αιώνα π.Χ.

Το ιερογλυφικό γραπτό σύστημα της Ανατολίας που είχε ξεκινήσει να αναπτύσσεται στο ζενίθ της Αυτοκρατορίας των Χετταίων, είναι θεμελιακής σημασίας στην μελέτη των γλωσσών αυτών, καθώς παρέχει ένα λογογραφικό και, μερικώς, συλλαβικό σύστημα το οποίο είναι προσαρμοσμένο στην αναπαράσταση εννοιών και λέξεων.

Η γραφή αυτή χρησιμοποιήθηκε σε επιγραφές σε μνημεία και σε διοικητικά και τελετουργικά έγγραφα αν και ήταν πάντα στη Λουβική.

Στο άρθρο της η Goedegebuure εξηγεί πως, αν και η Χεττιτική ήταν κυρίως γλώσσα της διοίκησης, η Λουβική ήταν η γλώσσα της καθημερινής ζωής στον δημόσιο χώρο.

Οι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι, η ιερογλυφική αυτή γραφή, άρχισε να χρησιμοποιείται ως ένα πλήρες γραπτό σύστημα, από τον 14^ο αιώνα π.Χ., ενώ μέχρι σήμερα, έχουν ανακαλυφθεί περίπου 300 επιγραφές, από διαφορετικές τοποθεσίες στην Ανατολία και την Βόρεια Συρία.

Το αίνιγμα της «Πόλης» στη Λουβική: Το λογόγραμμα URBS

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα της έρευνας, είναι η ταυτοποίηση του ιερογλυφικού της Ανατολίας URBS, το οποίο ερμηνεύεται στο πλαίσιο της περιγραφής της αστικής ζωής.

Μέχρι σήμερα ωστόσο, δεν υπάρχει ομοφωνία για το ακριβές νόημα του λογογράμματος, εν μέρει επειδή ο Λουβικός όρος για την «πόλη» δεν έχει άμεσα ισοδύναμα σε άλλες γλώσσες της Ανατολίας, όπως για παράδειγμα, στη Χεττιτική. Αυτό κάνει την ακριβή της ερμηνεία ακόμη πιο δύσκολη.

Μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση, η οποία συνδυάζει ορθογραφική, μορφολογική, εικονογραφική ανάλυση, η Goedegebuure, συμπεραίνει ότι η λέξη που αναπαρίσταται με το ιερογλυφικό URBS μπορεί να είναι η λέξη allamminna/i- ή allamminna, δηλαδή «οχυρωμένος οικισμός».

Η λέξη αυτή, δεν ερμηνεύεται μόνο ως «πόλη», αλλά και ως ένας όρος που τονίζει τη σημασία της άμυνας και της οχύρωσης στην έννοια της αστικής ζωής στον Λουβικό πολιτισμό.

Ένας επανεμφανιζόμενος όρος

Ακαδημαϊκοί που μελετούν Λουβικά κείμενα, έχουν παρατηρήσει ότι, οι πόλεις εμφανίζονται συχνά σε σημαντικές περιγραφές, στις οποίες οι κυβερνώντες επαίρονται για τις κατακτήσεις τους, την ίδρυση οικισμών και την ανοικοδόμηση των οχυρών.

Στα αφηγήματα αυτά, οι πόλεις δεν είναι μόνο κέντρα εξουσίας και εδαφικής κυριαρχίας, αλλά και σύμβολα της σταθερότητας και της ευημερίας που αποδίδεται στους βασιλείς από την ίδρυση και υπεράσπιση αυτών των τοπικών κοινωνιών.

Για την κατανόηση της περιπλοκότητας του όρου allamminna και της αναπαράστασής του στα ιερογλυφικά, η Goedegebuure μελέτησε τη μορφολογία των επιγραφών και των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών των πόλεων της Ανατολίας της περιόδου.

Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι το λογόγραμμα URBS παραπέμπει σε κάποια έπαλξη ή προμαχώνα, το υπερυψωμένο τμήμα του οχυρού, χαρακτηριστικό των αμυντικών κατασκευών, αναπαριστώντας, σε ένα μόνο σύμβολο, τη στενή σύνδεση ανάμεσα στην έννοια της «πόλης» και της αμυντικής δομής στη Λουβική νοοτροπία.

Έτσι, το ιερογλυφικό αυτό, δεν συμβολίζει απλώς την πόλη ως αστικό κέντρο, αλλά ως μια οντότητα έντονα συνυφασμένη με την αμυντική της δομή.

Προκειμένου να καταλήξει στο συμπέρασμά της για τη Λουβική λέξη για την «πόλη», η Goedegebuure έλυσε πρώτα τα προβλήματα που έθετε η ανάλυση των ιερογλυφικών της Ανατολίας.

Μία ιδιαιτερότητα του Λουβικού συστήματος, είναι ότι, πολλές λέξεις, αν και απαντούν συχνά στις επιγραφές, γράφονται με λογογράμματα, χωρίς ολοκληρωμένη φωνητική αναπαράσταση.

Για παράδειγμα, η λέξη για την «οικία», εμφανίζεται κυρίως ως DOMUS ενώ για το «πρόβατο» OVIS, χωρίς φωνητικά σύμβολα. Παρομοίως, το σύμβολο URBS εμφανίζεται επανειλημμένως, πάλι χωρίς πλήρη συλλαβική μετεγγραφή, καθιστώντας δύσκολη την ακριβή της ερμηνεία.

Η έρευνα αναλύει λεπτομερώς ότι, τα Λουβικά γραπτά είναι σχετικά εκτεταμένα σε σύγκριση με άλλες γλώσσες της Ανατολίας, αν και είναι περιορισμένα σε λίγες εκατοντάδες επιγραφές και σφραγίδες, σε αντίθεση με την αφθονία γραπτής καταγραφής της Χεττιτικής σφηνοειδούς.

Μέσα από κειμενική ανάλυση, συγκρίσεις λεκτικών συνδυασμός και ετυμολογικές μελέτες, η γνώση των ιερογλυφικών της Ανατολίας, έχει σημειώσει αξιόλογη πρόοδο τις τελευταίες δεκαετίες.

Ωστόσο, πολλά ιερογλυφικά και λέξεις, παραμένουν ακατάληπτα, όπως ήταν και ο όρος για την «πόλη» που τώρα έχει αποκρυπτογραφηθεί χάρη στην μελέτη της Goedegebuure.

Η Λουβική παρέμεινε η επίσημη γλώσσα των μετά – Χετιτικών βασιλείων της Ανατολίας και της βόρειας Συρίας, αν και η χρήση της άρχισε σταδιακά να μειώνεται, μέχρι την αντικατάστασή της υπό τη διοίκηση των Ασσυρίων. Η διαδικασία της σταδιακής εξαφάνισης, διήρκησε σχεδόν 800 χρόνια, καθιστώντας την μια γλώσσα με εξαιρετική ανθεκτικότητα και συνάφεια με την ιστορία της περιοχής.