Yπνος: Ποια θέση όταν κοιμάστε μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με έρευνα

 Όλοι έχουμε μια αγαπημένη θέση ύπνου. Μπορεί να είναι στο πλάι, μπρούμυτα ή ανάσκελα. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι ο ύπνος ανάσκελα ενδέχεται να συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.

Μια νέα μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ 2024 βρήκε μια πιθανή σύνδεση μεταξύ του ύπνου ανάσκελα και της νευροεκφύλισης.

Έρευνες έχουν συνδέσει μία θέση ύπνου με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία

Όλοι έχουν μια αγαπημένη θέση, στην οποία τους αρέσει να κοιμούνται. Μερικοί άνθρωποι κοιμούνται στο πλάι, κάτι που είναι γνωστό ως πλευρική κατάκλιση. Μερικοί κοιμούνται μπρούμυτα, δηλαδή με το πρόσωπο, το στήθος και την κοιλιά προς το κρεβάτι, ενώ άλλοι κοιμούνται ανάσκελα (ύπνος σε ύπτια θέση).

Έρευνες έχουν συνδέσει τον ύπνο ανάσκελα με ορισμένες πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση και αποφρακτική υπνική άπνοια. Επίσης, ο ύπνος ανάσκελα δεν συνιστάται σε άτομα με νυχτερινή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή στις εγκύους.

Τώρα, μια νέα μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Alzheimer 2024, έχει βρει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ του ύπνου ανάσκελα και της νευροεκφύλισης. Η μελέτη δεν έχει ακόμη δημοσιευτεί σε επιστημονικό περιοδικό.

Πώς έγινε η μελέτη για τον ύπνο και τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικής νόσου

Αυτή η μελέτη προέρχεται από προηγούμενες έρευνες που αναζητούσαν σύνδεση μεταξύ της θέσης ύπνου και της νευροεκφυλιστικής νόσου, συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης που δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2019 και διαπίστωσε ότι ο ύπνος περισσότερο από 2 ώρες τη νύχτα σε ύπτια θέση συνέχεται με αυξημένο κίνδυνο για νευροεκφυλιστική νόσο.

Για αυτή τη μελέτη, οι επιστήμονες στρατολόγησαν συμμετέχοντες με ήπια γνωστική εξασθένηση, προοδευτική υπερπυρηνική παράλυση (μια σπάνια διαταραχή του εγκεφάλου), διαταραχή του φάσματος του Πάρκινσον και άνοια από τη νόσο Αλτσχάιμερ, καθώς και μια ομάδα ελέγχου.

Μελέτησαν τους συμμετέχοντες στο σπίτι χρησιμοποιώντας το Sleep Profiler που αναπτύχθηκε από την εταιρεία νευροδιαγνωστικών συσκευών Advanced Brain Monitoring της Καλιφόρνια, το οποίο βοήθησε τους ειδικούς να υπολογίσουν πόσες ώρες τη νύχτα κοιμόντουσαν σε ύπτια θέση.

«Αναπτύξαμε μια τεχνολογία που καταγράφει τον νευροεκφυλιστικό κίνδυνο φορώντας το Sleep Profiler στο μέτωπο για να καταγράφει τον ύπνο σας για δύο νύχτες», εξήγησε ο Daniel J. Levendowski, πρόεδρος και συνιδρυτής της Advanced Brain Monitoring και επικεφαλής συγγραφέας αυτής της μελέτης. «Το Sleep Profiler αξιολογεί εννέα βασικούς δείκτες (βιοδείκτες ύπνου) που έχουμε διαπιστώσει ότι θα βοηθήσουν στη διάκριση της πιθανότητας συγκεκριμένων νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Μια μελέτη Sleep Profiler μπορεί να παραγγελθεί από έναν νευρολόγο ή έναν ειδικό ύπνου».

«Το Night Shift είναι η συσκευή θεραπείας θέσης που σχεδιάστηκε για να κρατά τους χρήστες μακριά από την πλάτη τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν την υπνική άπνοια. Το Night Shift παρέχει έναν κραδασμό, παρόμοιο με ένα κινητό τηλέφωνο, όταν ανιχνεύεται ο ύπνος στην πλάτη και σταματά τον κραδασμό όταν ο χρήστης αλλάζει θέση ύπνου», συνέχισε ο Levendowski.

2 ή περισσότερες ώρες ύπνου σε ύπτια θέση συνδέονται με νευροεκφυλιστικές παθήσεις

Στο τέλος της μελέτης, ο Levendowski και η ομάδα του, η οποία περιελάμβανε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, το Γενικό Νοσοκομείο Saint Mary’s στο Τορόντο και το Κολλέγιο Ιατρικής και Επιστημών Mayo Clinic, ανακάλυψαν ότι οι συμμετέχοντες με τις τέσσερις νευροεκφυλιστικές παθήσεις που εξετάστηκαν κοιμόντουσαν για περισσότερες από 2 ώρες ανάσκελα σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.

Αυτό, πιστεύουν οι ερευνητές, παρέχει περαιτέρω ενδείξεις για μια ισχυρή σύνδεση μεταξύ του ύπνου σε ύπτια θέση και της νευροεκφύλισης στη νόσο του Alzheimer, στη νόσο Πάρκινσον και στην ήπια γνωστική εξασθένηση.

«Οι νευροτοξίνες παράγονται ως αποτέλεσμα της χρήσης του εγκεφάλου μας κατά τη διάρκεια της ημέρας και απομακρύνονται από τον εγκέφαλό μας όταν κοιμόμαστε. Η συσσώρευση μη καθαρισμένων νευροτοξινών στον εγκέφαλό μας αρχίζει περίπου στη μέση ηλικία και 15-20 χρόνια πριν αναγνωρίσουμε τα πρώιμα γνωστικά συμπτώματα που σχετίζονται με τη νευροεκφύλιση», εξήγησε ο Levendowski.

Μόνο συσχέτιση του ύπνου ανάσκελα με τη νόσο Αλτσχάιμερ βρήκε η έρευνα και όχι ακόμα αιτιότητα

Ο Levendowski δήλωσε ότι, ενώ η έρευνά τους έχει δείξει μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του ύπνου ανάσκελα και της νευροεκφυλισμού, δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ότι ο ύπνος ανάσκελα προκαλεί νευροεκφυλισμό.

«Η έκπλυση των νευροτοξινών εξαρτάται από τον ύπνο, επομένως η στέρηση ύπνου, ο ανεπαρκής χρόνος ύπνου και η μη θεραπευμένη υπνική άπνοια, συμβάλλουν επίσης στον μακροπρόθεσμο κίνδυνο νευροεκφυλισμού. Είναι μια κοινή πεποίθηση ότι ο ύπνος ανάσκελα είναι ανώτερος από τον ύπνο στο πλάι επειδή η σπονδυλική στήλη υποστηρίζεται και ισορροπεί καλύτερα. Ωστόσο, για την υγεία του εγκεφάλου, είναι εξίσου εύκολο να αποφύγουμε άνετα τα προβλήματα ώμων και λαιμού όταν κοιμόμαστε στο πλάι χρησιμοποιώντας ένα μαξιλάρι πλευρικού ύπνου ή και ένα προστατευτικό στρώματος», συνέχισε.

Ο Daniel Truong, MD, νευρολόγος και ιατρικός διευθυντής του Truong Neuroscience Institute στο MemorialCare Orange Coast Medical Center στο Fountain Valley της Καλιφόρνιας και αρχισυντάκτης του Journal of Clinical Parkinsonism and Related Disorders, μίλησε σχετικά με αυτή τη μελέτη και συμφώνησε ότι χρειάζεται ακόμα περισσότερη έρευνα σε αυτόν τον τομέα.

«Ενώ η συσχέτιση είναι πειστική, αυτή η μελέτη δεν αποδεικνύει αιτιότητα», εξήγησε ο Truong. «Παραμένει ασαφές εάν ο ύπνος σε ύπτια θέση συμβάλλει στη νευροεκφυλισμό ή εάν τα άτομα με νευροεκφυλιστικές παθήσεις είναι απλώς πιο πιθανό να κοιμούνται σε αυτή τη θέση λόγω παραγόντων όπως η μειωμένη κινητικότητα».

«Δεδομένης της πολυπλοκότητας ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον, θα εξετάσω πώς αυτές οι νέες πληροφορίες θα μπορούσαν να ενσωματωθούν με άλλες καθιερωμένες θεραπείες ή συστάσεις για τον τρόπο ζωής, αντί να τις θεωρήσουμε ως μια αυτόνομη παρέμβαση», συνέχισε.

«Στην πράξη, αυτή η μελέτη μπορεί να ενθαρρύνει συζητήσεις με τους ασθενείς σχετικά με τις συνήθειες ύπνου ως μέρος μιας ευρύτερης συζήτησης για την υγεία του εγκεφάλου, ειδικά σε ασθενείς με τέτοιες παθήσεις όπως η υπνική άπνοια. Θα πρέπει να θεωρείται ως ένα από τα πολλά εξελισσόμενα κομμάτια στο παζλ της διαχείρισης των νευροεκφυλιστικών ασθενειών», πρόσθεσε.

Δώστε προτεραιότητα στον ποιοτικό ύπνο και στον υγιεινό τρόπο ζωής για την υγεία του εγκεφάλου

Για όσους αναρωτιούνται εάν η θέση ύπνου μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο ανάπτυξης μιας νευρολογικής πάθησης όπως η νόσος του Alzheimer ή του Parkinson, ο Truong είπε ότι είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη μερικούς παράγοντες, όπως την ποιότητα του ύπνου και η τρέχουσα προσέγγιση στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής και της άσκησης.

«Αυτό συνδέεται με το γλυμφατικό σύστημα, ένα δίκτυο του εγκεφάλου που καθαρίζει τις τοξίνες πιο αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ωστόσο, ενώ οι μελέτες σε ζώα και οι μικρές μελέτες σε ανθρώπους υποδηλώνουν μια πιθανή σύνδεση, τα στοιχεία δεν είναι ακόμη αρκετά ισχυρά για να συστήσουν συγκεκριμένες θέσεις ύπνου για την πρόληψη αυτών των ασθενειών», εξήγησε ο Truong.

Ο Truong συμβούλεψε τους αναγνώστες να συμβουλευτούν τον γιατρό τους, καθώς μπορούν να βοηθήσουν στην αξιολόγηση των συνηθειών ύπνου τους και να παρέχουν εξατομικευμένες συμβουλές, ειδικά εάν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου για νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

«Συνοπτικά, ενώ η ιδέα της θέσης ύπνου που επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου είναι ενδιαφέρουσα, είναι πιο σημαντικό να δίνεται προτεραιότητα στην καλή υγιεινή ύπνου και τους συνολικούς παράγοντες του τρόπου ζωής για τη μείωση του κίνδυνου ανάπτυξης νευροεκφυλιστικών παθήσεων», πρόσθεσε.