Ειδήσεις: Αν έχετε κάποια αίσθηση της ιστορίας (και αυτή η ικανότητα γίνεται όλο και πιο σπάνια καθώς η φαντασία παίρνει τη θέση της), θα ξέρετε πόσο δύσκολο ήταν για τις περισσότερες γενιές να αποκτήσουν γνώση.
Από τον David Daintree
Για χιλιετίες η προσωπική παρατήρηση και οι αφηγήσεις από στόμα σε στόμα ήταν το μόνο που είχαμε. Στη συνέχεια εφευρέθηκε η γραφή, αλλά τα βιβλία ήταν απίστευτα ακριβά μέχρι να εμφανιστεί η τυπογραφία, και ακόμη και τότε, μόνο ένα μικρό μέρος του εγγράμματου πληθυσμού μπορούσε να τα αγοράσει. Μόλις πριν από μερικές γενιές, ξεκίνησε η μαζική εκτύπωση και στη συνέχεια τα ηλεκτρονικά μέσα. Τώρα έχουμε άμεση πρόσβαση σε ασύλληπτες και ανεξάντλητες πηγές πληροφοριών, πηγές που αυξάνονται καθημερινά σαν τα μανιτάρια.
Κάποτε, οι άνθρωποι έπρεπε να συλλέγουν τις γνώσεις τους από όσες περισσότερες (ή λιγότερες) πηγές μπορούσαν να πάρουν στα χέρια τους. Βασιζόντουσαν αποκλειστικά σε ό,τι μπορούσαν να βρουν από τα δικά τους βιβλία (αν ήταν αρκετά τυχεροί να έχουν) ή από αυτά που δανείζονταν από τους φίλους τους ή από κάποια μοναστηριακή βιβλιοθήκη. Δεν ήταν σε θέση να κάνουν κριτική ανάλυση και δεν υπήρχαν εναλλακτικές εξηγήσεις, οπότε είχαν την τάση να δέχονται φανταστικές ιστορίες και μύθους σαν να ήταν κυριολεκτικά αληθινοί.
Οι πρόγονοί μας τώρα μας φαίνονται παράλογα αφελείς, αλλά έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν με αυτά τα λίγα που είχαν στη διάθεσή τους.
Κοσκινίζοντας τη γνώση για να βρούμε την αλήθεια
Τα θαύματα της εποχής της πληροφορίας τα έχουν αλλάξει όλα αυτά; Μέχρι ενός σημείου, ασφαλώς – αν και η εγκεφαλική μας χωρητικότητα παραμένει λίγο πολύ η ίδια από τότε που οι άνθρωποι υπήρξαν για πρώτη φορά στη γη.
Η πρόσβαση και η επεξεργασία του πλούτου των δεδομένων που είναι πλέον διαθέσιμα παρουσιάζουν τόσο προβλήματα που οι πρόγονοί μας ούτε καν είχαν ονειρευτεί. Τα πάντα εξαρτώνται τώρα από τη χρήση που κάνουμε στις τεράστιες βιβλιοθήκες μας και από το εικονικό άπειρο της γνώσης που αιωρείται στον κυβερνοχώρο, και -εδώ είναι το κρίσιμο σημείο. Το να γνωρίζει ποιον να εμπιστευτεί είναι τουλάχιστον το ίδιο δύσκολο για τον ευσυνείδητο αναζητητή της γνώσης σήμερα, όπως ήταν πριν από 500 ή 1.000 χρόνια.
Όλα όσα βλέπετε στην τηλεόραση έχουν αποσταχθεί και επιλεγεί από ένα σύνολο γεγονότων με αρχές επιλογής που μπορεί να είναι ασαφείς.
Για τους Βορειοκορεάτες ή τους Κινέζους, αυτές οι κινητήριες αρχές είναι αναμφίβολα κρυμμένες, αλλά είναι προφανείς για εμάς, γιατί καταλαβαίνουμε τη φύση των δικτατοριών. Γνωρίζουμε ότι τέτοια καθεστώτα πάντα λογοκρίνουν, διαστρεβλώνουν, κατασκευάζουν ή υπερβάλλουν στα «γεγονότα» για να προωθήσουν τη γραμμή του κόμματος. Το να τους λένε ψέματα δεν είναι αμαρτία, αλλά αναγκαιότητα -και, επομένως, αρετή.
Πόσο τυχεροί είμαστε που ζούμε στη Δύση που αγαπά την ελευθερία! Είμαστε όντως τυχεροί με πολλούς τρόπους- ας το παραδεχτούμε με ευγνωμοσύνη αυτό το σημείο. Έχουμε όμως ένα πρόβλημα, και μάλιστα μεγάλο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης γενικά, και η τηλεόραση ειδικότερα, επιλέγουν τις ειδήσεις που θέλουν να έχουμε και παραμερίζουν κάποιες άλλες. Η βάση της επιλογής τους ποικίλλει, αλλά σε γενικές γραμμές, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι ο εντυπωσιασμός βρίσκεται στην κορυφή της λίστας.
Φρενίτιδα για τον εντυπωσιασμό
Μια καταστροφή στην Αυστραλία ή σε ορισμένες άλλες αγγλόφωνες χώρες θα προσελκύσει μεγαλύτερη προσοχή από ένα παρόμοιο ή ακόμη πιο σοβαρό γεγονός στην Ινδία, την Αφρική ή τη Νότια Αμερική. Η δολοφονία 10 ατόμων σε μια ομάδα είναι μεγαλύτερη είδηση από τη δολοφονία 10 (ή 20 ή 100) ατόμων μεμονωμένα – οι μαζικές δολοφονίες αποτελούν πάντα καλύτερη είδηση από τις μεμονωμένες δολοφονίες. Άλλοι θάνατοι, σε γενικές γραμμές, δεν θα αναφερθούν καθόλου, εκτός αν σχετίζονται με την COVID ή κάποια άλλη καθηλωτική αιτία.
Η αναζήτηση της εντυπωσιασμού συνήθως αναζητά και κάποιον φταίχτη. Η διαπόμπευση των υποτιθέμενων υπευθύνων, ειδικά αν ανήκουν σε μια αντιλαϊκή μειονότητα, είναι πάντα ένα καλό σπορ.
Υπάρχει όμως και μια άλλη βάση για την επιλογή ειδήσεων που είναι πιο τρομερή από τον απλό εντυπωσιασμό. Η τροφοδότηση της επιθυμίας μας να ακούμε πράγματα που διεγείρουν τις αισθήσεις μας μπορεί να είναι ένας ανάξιος στόχος, αλλά τουλάχιστον προσφέρει ψυχαγωγία. Αλλά η σκόπιμη αποσιώπηση αντιδημοφιλών απόψεων και άβολων αληθειών θέτει σε κίνδυνο τον ίδιο τον πολιτισμό. Δεν χρειάζεται να ψάξετε πολύ για να βρείτε αποδείξεις γι’ αυτό.
Όσοι αμφισβητούν την καθιερωμένη αφήγηση των woke σχετικά με την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή, τη ρευστότητα των φύλων, τον ενδημικό ρατσισμό των δυτικών εθνών ή τη σωστή αντιμετώπιση της COVID, λαμβάνουν ελάχιστη προσοχή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, εκτός αν πρόκειται να χλευάσουν ή να υποτιμήσουν τις απόψεις τους. Για παράδειγμα ένα από τα μεγαλύτερα και επικαιρότερα θέματα των ΗΠΑ σχετικά με την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για τις αμβλώσεις-παρουσιάζεται σχεδόν πάντα ως προσβολή των δικαιωμάτων των γυναικών και σχεδόν ποτέ (εκτός από την παρωδία) ως υπεράσπιση των ανυπεράσπιστων.
Πίσω από όλα αυτά, όμως, κρύβεται η επικρατούσα απαισιοδοξία μιας ανθρωπότητας που έχει χάσει σχεδόν ολοκληρωτικά την ηθική της πυξίδα. Το ότι η ίδια η ζωή είναι ένα δώρο του Θεού, γεμάτο προκλήσεις αλλά και ευλογίες, είναι μια αλήθεια που πλέον θεωρείται παγκοσμίως παράλογη ή γελοία.
Επιλέξτε τα στέρεα επιχειρήματα έναντι του εντυπωσιασμού
Κάποιος πνευματώδης κάποτε όρισε τον απαισιόδοξο ως «έναν αισιόδοξο με τα γεγονότα». Όσο κι αν μου αρέσει αυτή η έξυπνη και περιεκτική παρατήρηση, νομίζω ότι αποκαλύπτει μια σοβαρά επικίνδυνη κάστα του μυαλού, μια τάση να βλέπει και να εγκρίνει μόνο το χειρότερο. Μου θυμίζει εκείνο το παλιό ανέκδοτο για δύο άντρες που βρίσκονται σε ένα χαντάκι- ο ένας βλέπει μόνο λάσπη και ο άλλος κοιτάζει τα αστέρια.
Μόλις έφτανα στο τέλος αυτού του άρθρου ένα κείμενο από τον Τόμας Καρλάιλ, έναν Σκωτσέζο ιστορικό μου έδωσε τον τέλειο επίλογο: «Αυτός ο κόσμος, μετά από όλες τις επιστήμες μας, εξακολουθεί να είναι θαυμάσιος, ανεξιχνίαστος, μαγικός και πολλά άλλα, για όποιον τον σκεφτεί».
Παρατήστε λοιπόν τις τηλεοπτικές ειδήσεις. Δεν θα μάθετε τίποτα που χρειάζεται να ξέρετε για τον κόσμο γύρω σας, τίποτα που θα σας κάνει σοφότερους και πιο ευγενικούς με τους ανθρώπους που δεν είναι στο δικό σας μήκος κύματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου