Ανάλυση: H Αίγυπτος χώρα-κλειδί για λύση στο Μεσανατολικό

 Στη διάρκεια των τελευταίων είκοσι και πλέον χρόνων, η υπολογίσιμη και ορατή πυρηνική και πυραυλική απειλή από το Ιράν για τα αραβικά κράτη έχει αντικαταστήσει τις ανησυχίες που προέρχονται από την επί δεκαετίες ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη, με την περιφερειακή επιρροή της Αιγύπτου να έχει επισκιαστεί από αυτή των αραβικών μοναρχιών του Κόλπου, οι οποίες ασκούν πλέον σημαντική επιρροή όχι μόνο στη Μέση Ανατολή αλλά και σε ευρύτερες γεωγραφικές ζώνες.

Ωστόσο, εν μέρει λόγω του μεγάλου πληθυσμού της, της γεωγραφικής της θέσης ως και του ότι ήταν το πρώτο αραβικό κράτος που υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ (1977-1979 επί προέδρου Ανουάρ Σαντάτ), η Αίγυπτος παρέμεινε και παραμένει χώρα-κλειδί για οποιαδήποτε επίλυση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.

Σε σχέση με τον απόηχο του πολέμου του 1948, που ακολούθησε τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, η Αίγυπτος ανέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και του πληθυσμού της Παλαιστινίων που διέφυγαν ή εκτοπίστηκαν βίαια από τις μάχες του 1948. Το Κάιρο διοικούσε την περιοχή μέχρι τον Πόλεμο των Εξι Ημερών του Ιουνίου 1967, κατά τον οποίο το Ισραήλ κατέλαβε τη συγκεκριμένη περιοχή από την Αίγυπτο. Το 1982, σε συνδυασμό με την ειρηνευτική συνθήκη Αιγύπτου – Ισραήλ του 1979 με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και την επιστροφή από το Ισραήλ της Χερσονήσου του Σινά στην Αίγυπτο, το Ισραήλ παραχώρησε στο Κάιρο τον έλεγχο της συνοριακής διέλευσης της Ράφα, που συνδέει τη Λωρίδα της Γάζας με την Αίγυπτο.

Το 2005, με την Παλαιστινιακή Αρχή (PA) να κυβερνά τη Γάζα, το Ισραήλ αποχώρησε πλήρως από τη Λωρίδα. Ωστόσο, το Ισραήλ διατήρησε αυστηρό έλεγχο στα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Λωρίδας και περιόρισε τη μετακίνηση των κατοίκων της Γάζας. Η κατάληψη της Λωρίδας της Γάζας από τη Χαμάς το 2007 ενίσχυσε το βαθμό της απειλής για την ασφάλεια τόσο στην Αίγυπτο όσο και στο Ισραήλ, με το εβραϊκό κράτος να θεωρεί την κατάκτηση της Γάζας από τη Χαμάς ως οπισθοδρόμηση σε κάθε προοπτική διευθέτησης με διαπραγματεύσεις.

Η Αίγυπτος είδε τη Χαμάς όχι μόνο ως εμπόδιο στη μόνιμη λύση της ισραηλινο-παλαιστινιακής αντιπαράθεσης, αλλά και ως σύμμαχο της οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων, που αντιτάχθηκε στο καθεστώς του τότε προέδρου, Χόσνι Μουμπάρακ.

Ο σημερινός πρόεδρος, Ελ Σίσι, ήρθε στην εξουσία το 2013 με την ανατροπή του εκλεγμένου προέδρου, Μοχάμεντ Μόρσι, από το στρατό. Επιδιώκοντας περιφερειακή σταθερότητα, οι ηγέτες της Αιγύπτου και άλλων αραβικών κρατών υποστηρίζουν ιδιωτικά την επιλογή που υποστηρίζουν και οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ.

Αναγνωρίζοντας την περιορισμένη επιρροή του να επηρεάζει τις επιχειρήσεις του Ισραήλ, το Κάιρο προσπάθησε να εξισορροπήσει την υποστήριξή του προς τους άμαχους κατοίκους της Γάζας έναντι των συνεπειών της ασφάλειας που επιτρέπουν σε μεγάλο αριθμό κατοίκων της να διαφύγουν στην Αίγυπτο. Το Κάιρο έχει συνεργαστεί με Αμερικανούς, Κατάρ, Ισραηλινούς και άλλους διεθνείς αξιωματούχους για να αυξήσει τη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω του περάσματος της Ράφα.

Οι Αιγύπτιοι αξιωματούχοι επιδιώκουν, σχεδόν με κάθε κόστος, να αποφύγουν το προσφυγικό βάρος που έχουν υποστεί περιφερειακά κράτη όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος, η Τουρκία και άλλα φιλοξενώντας μεγάλους πληθυσμούς προσφύγων από το Ιράκ και τη Συρία.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Wall Street Journal», κατά τη συνάντησή τους στις 7 Νοεμβρίου, ο Σίσι απέρριψε πρόταση του διευθυντή της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς, το Κάιρο να διαχειριστεί προσωρινά την ασφάλεια στη Λωρίδα της Γάζας μετά τον πόλεμο έως ότου η Παλαιστινιακή Αρχή ετοιμαστεί να αναλάβει.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ

Επιδιώκοντας να τερματίσει τη δική της απομόνωση που ακολούθησε τη συνθήκη ειρήνης του 1979 με το Ισραήλ, η Αίγυπτος υποστήριξε τις Συμφωνίες Ισραήλ-ΟΑΠ του Οσλο το 1993, οι οποίες οδήγησαν στο σχηματισμό της Παλαιστινιακής Αρχής.

Σε κάθε προηγούμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, το Κάιρο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμεσολάβηση των εκεχειριών που τερμάτισαν κάθε έκρηξη βίας. Κατά πάσα πιθανότητα, προκειμένου να διατηρήσει τις παγκόσμιες και περιφερειακές σχέσεις της και να αποφευχθεί η επανάληψη της μάχης Ισραήλ – Χαμάς που σχετίζεται με τις 7 Οκτωβρίου, η Αίγυπτος θα συναινέσει σε έναν σημαντικό ρόλο ασφαλείας στη Γάζα.