Τις πρωτοβουλίες, τις δράσεις αλλά και τις ελλείψεις της Ελλάδας αξιολόγησε για πρώτη φορά η Ανεξάρτητη Αρχή εμπειρογνωμόνων (GREVIO), που είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση της εφαρμογής της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης – η Ελλάδα έγινε συμβαλλόμενο μέρος τον Οκτώβριο του 2018).

Τι άλλαξε προς το καλύτερο

Η έκθεση επισημαίνει πολλά θετικά μέτρα που έλαβαν οι ελληνικές αρχές στους τομείς της πρόληψης και χαιρετίζει τις αλλαγές στο νομικό πλαίσιο για τη βία κατά των γυναικών. Μεταξύ αυτών, η υιοθέτηση ορισμού για την πράξη του βιασμού που βασίζεται στην έννοια της ελεύθερας συναίνεσης και για την σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας.

Επιπλέον, επαινεί τη σύσταση 74 εξειδικευμένων αστυνομικών μονάδων για τη βελτίωση της απόκρισης του νόμου στη βία κατά των γυναικών, την υιοθέτηση κατευθυντήριων γραμμών για την επέμβαση της αστυνομίας σε υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας και την ενισχυμένη αστυνομική συλλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων για τη βία με βάση το φύλο.

Την ίδια όμως ώρα, η έκθεση επισημαίνει τις ελλείψεις που υπάρχουν όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η χώρα μας δεν διαθέτει «κέντρα κρίσεων» δηλαδή εξειδικευμένες μονάδες στις οποίες μπορούν να καταφεύγουν γυναίκες που έχουν υποστεί βιασμό ή σεξουαλική βία, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό.

Επιπλέον, στην Ελλάδα λειτουργούν μόνο 20 καταφύγια για γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας, συνολικής χωρητικότητας περίπου 450 ατομικών κλινών, αριθμός που θα πρέπει όπως επισημαίνει να «αυξηθεί συμαντικά». Η Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης προβλέπει ένα τέτοιο κέντρο ανά 10.000 άτομα.

Ακόμη η Ελλάδα έχει πολύ λίγα προγράμματα συμβουλευτικής για τους δράστες ενδοοικογενειακής βίας. Μολονότι αναγνωρίζεται το γεγονός ότι η εκπαίδευση έχει ενισχυθεί για τους δικαστές και τους εισαγγελείς οι οποίοι, από το 2022 παρακολουθούν υποχρεωτική εκπαίδευση για τη βία με βάση το φύλο και την ενδοοικογενειακή βία, οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα εξακολουθούν να επικρατούν στο δικαστικό σώμα.

Ποιες οι επείγουσες συστάσεις

Από την άλλη βέβαια, η GREVIO εγείρει «σοβαρές ανησυχίες» σχετικά με τις ελλείψεις στην πρακτική των δικαστηρίων όταν αποφασίζουν σχετικά με την επιμέλεια και τα δικαιώματα επίσκεψης τέκνων μετά από περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Αναφέρεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες έχει παραχωρηθεί από κοινού η επιμέλεια χωρίς επίβλεψη σε κακοποιούς συζύγους, παρόλο που έχουν καταδικαστεί για βία, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ασφάλεια των παιδιών και των μητέρων τους.

Η έκθεση εκφράζει επίσης «βαθιά ανησυχία» για τα συχνά σχετικά ρεπορτάζ, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών γυναικών με βάση το φύλο από ορισμένα ελληνικά μέσα ενημέρωσης τα οποία -όπως αναφέρει- χρησιμοποιούν γλώσσα που εισάγει διακρίσεις και αποκαλύπτουν την ταυτότητα των θυμάτων, παραβιάζοντας έτσι την ιδιωτικότητά τους.

Επισημαίνει τέλος επείγουσες συστάσεις προς τις ελληνικές Αρχές μεταξύ των οποίων είναι:

  • η δημιουργία «κέντρων κρίσεων» που παρέχουν άμεση ιατρική φροντίδα, υποστήριξη, ιατροδικαστικές εξετάσεις και άμεση, βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ψυχολογική βοήθεια από ειδικευμένους επαγγελματίες σε γυναίκες-θύματα βιασμού και σεξουαλικής βίας
  • η εκπαίδευση όλων των δικαστικών λειτουργών ώστε να να διασφαλιστεί η κατανόηση του βιασμού και της σεξουαλικής βίας ως αδικημάτων που βασίζονται στην απουσία συναίνεσης και όχι στη χρήση βίας
  • η διεύρυνση του αριθμού και της χωρητικότητας των καταφυγίων για γυναίκες θύματα βίας σε όλη τη χώρα
  • η διαβεβαίωση ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε ενδοοικογενειακή βία λαμβάνουν συμβουλευτική υποστήριξη
  • η διεξαγωγή δραστηριοτήτων ευαισθητοποίησης που στοχεύουν σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένων ανδρών όλων των ηλικιών, με στόχο την κατανόηση της βίας κατά των γυναικών με βάση το φύλο και την αλλαγή του πατριαρχικού μοντέλου
  • η διαβεβαίωση ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που ζητούν άσυλο λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή υποστήριξη κατά τη διαδικασία ασύλου.