Εξοπλισμένη με ξέπλυμα μαύρου χρήματος, εταιρείες εξόρυξης και πολλά άλλα, η οικονομική αυτοκρατορία της Χαμάς υπολογίζεται ότι της αποφέρει περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως.
Χαμάς: Από ένα από τα πιο λαμπερά εστιατόρια της Κωνσταντινούπολης, ο Βόσπορος φαίνεται υπέροχος. Ο χώρος είναι ένα αγαπημένο στέκι μανδαρίνων, επιχειρηματιών, νεαρών διασημοτήτων -και χρηματοδότων της Χαμάς. Ένας άνδρας στον οποίο η Αμερική έχει επιβάλει κυρώσεις για τη χρηματοδότηση της ισλαμιστικής ομάδας περιγράφει τις διάφορες θέσεις του σε διοικητικά συμβούλια. «Είναι γελοίο», λέει ο ίδιος, για τις κατηγορίες της Αμερικής, αλλά τελικά παραδέχεται, «τώρα, αν ρωτάτε τι κάνουν οι υπάλληλοί μας με τα δικά τους χρήματα, γιατί θα πρέπει να το ξέρω;».
Η Hamas έχει τρεις πηγές ισχύος: Τη φυσική της δύναμη μέσα στη Γάζα, την εμβέλεια των ιδεών της και τα εισοδήματά της. Από τις επιθέσεις της Hamas στις 7 Οκτωβρίου, το Ισραήλ έχει σκοτώσει περισσότερους από 12.000 Παλαιστίνιους στη Γάζα προσπαθώντας να καταστρέψει την πρώτη. Αλλά ο διακηρυγμένος στόχος του Ισραήλ να διαλύσει οριστικά τη Hamas απαιτεί επίσης να καταστραφεί η οικονομική της βάση. Πολύ λίγη από αυτήν βρίσκεται στη Γάζα. Αντίθετα, είναι στο εξωτερικό, σε φιλικές με εκείνη χώρες.
Εξοπλισμένη με ξέπλυμα μαύρου χρήματος, εταιρείες εξόρυξης και πολλά άλλα, η οικονομική αυτοκρατορία της Hamas υπολογίζεται ότι της αποφέρει περισσότερα από 1 δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. Έχοντας δημιουργηθεί με κόπο προκειμένου να παρακάμπτονται οι δυτικές κυρώσεις, ίσως πλέον και να είναι εντελώς απρόσιτη για το Ισραήλ και τους συμμάχους του.
Τα έσοδα της Hamas πληρώνουν τα πάντα, από τους μισθούς των δασκάλων μέχρι τους πυραύλους. Περίπου 360 εκατομμύρια δολάρια κάθε χρόνο προέρχονται από φόρους εισαγωγής σε αγαθά που εισάγονται στη Γάζα από τη Δυτική Όχθη ή την Αίγυπτο. Αυτή είναι η πιο εύκολη πηγή μετρητών προκειμένου να στραγγαλιστεί το Ισραήλ. Μετά την αποχώρηση από τη λωρίδα το 2005, περιόρισε αυστηρά τη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων πέρα από τα σύνορα. Τώρα σταματά ακόμα και τα περισσότερα είδη πρώτης ανάγκης να μπουν μέσα.
Ωστόσο, μια πολύ μεγαλύτερη ροή εσόδων προέρχεται από το εξωτερικό.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι υπολογίζουν ότι αυτό ανέρχεται σε περίπου 750 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, καθιστώντας το την κύρια πηγή χρηματοδότησης για το τρέχον απόθεμα όπλων και καυσίμων της Hamas. Ορισμένα από τα έσοδα προέρχονται από φιλικές με τη Hamas κυβερνήσεις, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι το Ιράν. Η Αμερική υπολογίζει ότι οι αγιατολάχ παρέχουν 100 εκατομμύρια δολάρια σε παλαιστινιακές ισλαμιστικές ομάδες, κυρίως σε στρατιωτική βοήθεια. Το καθήκον για τους χρηματοδότες της Χαμάς είναι να μετακινούν αυτά τα χρήματα χωρίς να πέφτουν θύματα των κυρώσεων της Αμερικής. Μόνο τον περασμένο μήνα, Αμερικανοί αξιωματούχοι επέβαλαν τρεις γύρους περιορισμών σε άτομα και εταιρείες για τη χρηματοδότηση της οργάνωσης. Η αποφυγή των αμερικανικών κυρώσεων απαιτεί κάποια ιδιαίτερη ευρηματικότητα.
Εκατομμύρια δολάρια ρέουν στη Hamas μέσω των αγορών κρυπτογράφησης. «Θα εκπλαγείτε πόσο μεγάλο μέρος της δραστηριότητας της συγκεκριμένης αγοράς επιστρέφει στη [Hamas]», λέει η Firuze Segzin, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο Bilkent στην Τουρκία. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών λέει ότι η Hamas έχει διακινήσει λαθραία περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια μέσω του Redin, ενός ανταλλακτηρίου συναλλάγματος που το κτίριο του είναι στριμωγμένο ανάμεσα σε τουριστικά καταστήματα βαθιά μέσα στην υποβαθμισμένη γειτονιά Fatih της Κωνσταντινούπολης.
Αλλά η μερίδα του λέοντος από τα χρήματα της Hamas -τουλάχιστον 500 εκατομμύρια δολάρια ετησίως, λένε Ισραηλινοί αξιωματούχοι- προέρχεται από τις επενδύσεις της, ορισμένες από τις οποίες είναι σε εταιρείες εγγεγραμμένες σε χώρες σε όλη τη Μέση Ανατολή. Αυτές διοικούνται από επαγγελματίες του επενδυτικού γραφείου της Hamas και απασχολούν μέλη της. Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι οι εταιρείες δωρίζουν σε φιλανθρωπικές οργανώσεις που με τη σειρά τους διοχετεύουν κεφάλαια στην οργάνωση.
Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι τα κέρδη μερικές φορές λαμβάνονται απευθείας. Το ξεμπλέξιμο αυτών των ροών εσόδων είναι μια εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία για τις δυτικές ρυθμιστικές αρχές. Μια τέτοια εταιρεία έχτισε το Afra Mall, το πρώτο εμπορικό κέντρο του Σουδάν, ενώ μια άλλη κάνει εξορύξεις κοντά στο Khartoum, την πρωτεύουσά του. Μία τρίτη κατασκεύασε ουρανοξύστες στο Sharjah, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ). Πολλές από αυτές τις εταιρείες καυχιούνται για τις επιχειρηματικές τους συμφωνίες, αλλά αρνούνται ότι συνδέονται με τη Hamas.
Όμως, μπορούν να καταρρεύσουν τυχόν ροές εσόδων που απομένουν στη Χαμάς;
Αυτό εξαρτάται από τις χώρες από τις οποίες διέρχονται. Από το 1989, όταν το Ισραήλ συνέλαβε μια χούφτα κορυφαίων στελεχών της οργάνωσης στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, οι τραπεζίτες της Hamas ζουν στο εξωτερικό. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, οι γεωπολιτικές αλλαγές τους ανάγκασαν να συνεχίσουν να κινούνται διαρκώς. Η Hamas εγκατέλειψε τον πρώτο της οικονομικό κόμβο, το Amman, αφού οι δεσμοί της Ιορδανίας με την Αμερική έγιναν πολύ στενοί.
Σήμερα, ενώ οι πολιτικοί της προτιμούν τη Doha, την πρωτεύουσα του Κατάρ, και οι εταιρείες της κινούνται από την Αλγερία και το Σουδάν μέχρι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι χρηματοδότες της ζουν στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Zaher Jabarin, που κατηγορείται από το Ισραήλ ότι διαχειρίζεται τα οικονομικά της Hamas (κάτι που ο ίδιος αρνείται), εδρεύει εκεί, όπως και πολλά άλλα άτομα υπό κυρώσεις από την Αμερική για τη χρηματοδότηση της οργάνωσης. Πρόθυμος να αποκτήσει περιφερειακή επιρροή υποστηρίζοντας την παλαιστινιακή υπόθεση, ο Recep Tayyip Erdogan, ο πρόεδρος της Τουρκίας, προσφέρει καταφύγιο. Το Ισραήλ λέει ότι η τουρκική κυβέρνηση δίνει διαβατήρια (κάτι που αρνείται) και αφήνει τη Hamas να διατηρεί γραφείο στη χώρα.
Εν τω μεταξύ, το τραπεζικό σύστημα της Τουρκίας βοηθά τη Χαμάς να αποφεύγει τις αμερικανικές κυρώσεις πραγματοποιώντας πολύπλοκες συναλλαγές σε όλο τον κόσμο. Μια ακμάζουσα, ελαφρά ρυθμιζόμενη αγορά κρυπτογράφησης επίσης βοηθά. Πολλές από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της Kuveyt Turk, έχουν κατηγορηθεί από το Ισραήλ και την Αμερική ότι εν γνώσει τους αποθηκεύουν τα μετρητά της Hamas. Κάποιοι μουρμουρίζουν ότι ο Erdogan τα έγκρίνει όλα αυτά σιωπηλά. Το 2021 η Ειδική Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης, ένας επόπτης της G7, τοποθέτησε την Τουρκία στη «γκρίζα λίστα» των χωρών που κάνουν πολύ λίγα για να παγώσουν τα περιουσιακά στοιχεία των τρομοκρατών.
Ωστόσο, κανείς δεν ωφελείται περισσότερο από τους επιχειρηματίες της Hamas.
Η σιωπηρή έγκριση της τουρκικής κυβέρνησης «ανοίγει τις πόρτες και κάνει τα πράγματα ομαλά στις επιχειρήσεις», λέει ένας από τους οικονομικούς υπαλλήλους της Ομάδας. H Trend GYO, μια εταιρεία εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης, η οποία έχει τεθεί υπό κυρώσεις από την Αμερική για διοχέτευση κεφαλαίων στη Hamas, κέρδισε μια επίσημη σύμβαση για την κατασκευή του Εμπορικού Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Οι κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στο χαρτοφυλάκιο της Hamas, μπορούν να καταπίνουν αθόρυβα τεράστιους όγκους μετρητών και να λαμβάνουν τακτικά μεγάλα δάνεια. Όλα αυτά επιτρέπουν στους Τούρκους αξιωματούχους να λένε ότι δεν καλύπτουν άμεσα τις τσέπες της Hamas.
Μέχρι στιγμής, η Hamas δείχνει οικονομικά αλεξίσφαιρη. Το Ισραήλ έχει προκαλέσει μικρή ζημιά είτε στα έσοδα είτε στις αποταμιεύσεις της. Οι τράπεζες της Τουρκίας δεν συνεργάζονται. Οι πολυάριθμες κυρώσεις της Αμερικής είναι λιγότερο αποτελεσματικές εάν οι στόχοι τους μπορούν να διατηρήσουν μετρητά εκτός του τραπεζικού της συστήματος. Και η Hamas κρύβει καλά τις εταιρείες της. «Κάθε φορά που νομίζεις ότι έχεις ένα μεγάλο ψάρι, αλλάζει το όνομά του», λέει απελπισμένα ένας πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ.
Στην πραγματικότητα, ο κίνδυνος είναι να βελτιωθούν τα οικονομικά της Hamas. Καθώς το Ισραήλ εντείνει τις επιθέσεις του στη Γάζα, οι δυτικές κυβερνήσεις μπορεί να ξεθυμάνουν εξαιτίας της ανθρωπιστικής φρίκης. Οι χώρες με φιλοπαλαιστινιακούς πληθυσμούς μπορεί να διευκολύνουν τη Hamas να κερδίσει χρήματα. Εδώ και μήνες κυκλοφορούν φήμες ότι ορισμένοι δημόσιοι υπάλληλοι στο υπουργείο οικονομικών του Erdogan συντονίζονται με το οικονομικό γραφείο της Hamas.
Για το Ισραήλ, η ενίσχυση της Hamas παρά τον πόλεμο θα ήταν καταστροφή. Με τον πλούτο και τις οικονομικές του ρίζες ανέπαφες, αυτός —ή ένας παρόμοιος οργανισμός— μπορεί κάλλιστα να ανθίσει μετά την καταστροφή. Οι κάτοικοι της Γάζας, την ίδια στιγμή, έχουν βυθιστεί σε μια πρωτοφανής τραγωδία, στην προσπάθεια του Ισραήλ να καταστρέφει μια τρομοκρατική ομάδα της οποίας τα χρήματα και η ισχύς είναι ασφαλώς εγκλωβισμένα αλλού.
Συγκρίνετε τα δεινά τους με την εικόνα στην Κωνσταντινούπολη: Τρώγοντας αστακό και κοιτάζοντας τον Βόσπορο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου