Ψυχολογική χειραγώγηση – Ο συγγραφέας Aldus Huxley, περιγράφοντας μία δυστοπική πραγματικότητα πλήρους έλλειψης ατομικών ελευθεριών αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο στόχος της άσκησης προπαγάνδας σε μια ομάδα ανθρώπων, είναι να τους κάνει να ξεχάσουν ότι μια άλλη ομάδα ανθρώπων είναι άνθρωποι.
Εύστοχα επίσης, ο υπουργός προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας περιέγραψε το βασικό θεμέλιο της προπαγάνδας λέγοντας ότι λειτουργεί καλύτερα, όταν οι άνθρωποι που χειραγωγούνται νιώθουν ότι ενεργούν με βάση τη δική τους ελεύθερη βούληση.
Τα δέκα επιχειρήματα που παρουσιάζει ο Jaron Lanier στο βιβλίο “Ten Arguments for Deleting Your Social Media Accounts Right Now [Δέκα επιχειρήματα για να διαγράψετε τους λογαριασμούς σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτή τη στιγμή]” περιλαμβάνουν:
1.Ο κατακερματισμός της κοινωνίας: Τα κοινωνικά μέσα δημιουργούν μια κατάσταση όπου οι άνθρωποι αναζητούν και βλέπουν μόνο τις απόψεις που συμφωνούν με τις δικές τους, ενισχύοντας έτσι τη διχοτόμηση και την απομόνωση.
2.Η απώλεια της ιδιωτικότητας: Η διαρκής παρακολούθηση και συλλογή προσωπικών δεδομένων από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης απειλεί την ιδιωτικότητα των ατόμων.
3.Η επιδείνωση της ψυχολογίας: Η συνεχής χρήση των κοινωνικών μέσων μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, αγχος και άλλα ψυχολογικά προβλήματα.
4.Η αύξηση της κοινωνικής ανησυχίας: Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να ενισχύουν την ανησυχία και τον ανταγωνισμό για “likes”.
5.Η επιδείνωση της κοινωνικής διαιτησίας: Ο αλγόριθμος προβολής περιορίζει τις ποικίλες απόψεις που βλέπουμε και ενισχύει την επιβεβαίωση των υπαρχουσών πεποιθήσεων.
6.Ο αλγόριθμος εξάρτησης: Ο σχεδιασμός των πλατφορμών είναι σχεδιασμένος για να ενισχύει την εξάρτηση και την ανεξέλεγκτη χρήση
7.Η μείωση της προσωπικής αξίας: Η διαρκής προβολή του εαυτού μας και η αγώνας για “likes” μπορεί να μειώσει την αυτοεκτίμηση.
8.Η απειλή στη δημοκρατία: Οι πλατφόρμες μπορούν να ενισχύουν την διάδοση παραπλανητικών πληροφοριών και να απειλούν την ενημέρωση και την δημοκρατία.
9.Η απομόνωση: Η παρακολούθηση των άλλων μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση από πραγματικές σχέσεις.
10.Η απώλεια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας: Η συνεχής παρακολούθηση και τα πειράματα αλγορίθμων με την συμπεριφορά μας μειώνουν την αξία μας ως ανθρώπων.
Μεταφέρω μερικά αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ “Το Κοινωνικό Δίλημμα” που κρίνω αληθή και σημαντικά, τα υπόλοιπα στη κρίση σας, εγώ τα θεωρώ προπαγάνδα που προωθείται με φορέα την αλήθεια.
THE SOCIAL DILEMMA (2020) – ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΛΗΜΜΑ: Αυτό το ντοκιμαντέρ διερευνά τις επικίνδυνες ανθρώπινες επιπτώσεις της κοινωνικής δικτύωσης, με ειδικούς της τεχνολογίας να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις δικές τους δημιουργίες.
Οι μαρτυρίες εμπειρογνωμόνων από ανθρώπους της τεχνολογίας εκθέτουν την τρομακτική μας κατάσταση των υπηρεσιών που παρέχει η Big Tech
Είναι απλώς η καραμέλα που μας παρασύρει να τσιμπήσουμε. Μόλις εθιστούμε πουλάνε την ικανότητά τους να μας επηρεάζουν και να μας χειραγωγούν.
Αμφισβητήστε τα πάντα, μην πιστεύετε τίποτα και να εξακολουθείτε να ερευνάτε…
“Αν δεν πληρώνεις για το προϊόν, είσαι το προϊόν”
Σε αυτό το μοντέλο, οι χρήστες συμφωνούν να μοιράζονται προσωπικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των συνήθειών, των προτιμήσεων και των συμπεριφορών τους, καθώς και τις αλληλεπιδράσεις τους στην πλατφόρμα.
Αυτά τα δεδομένα συλλέγονται και αναλύονται από τις εταιρείες για να δημιουργήσουν προφίλ των χρηστών, να προσαρμόσουν τις διαφημίσεις και να βελτιστοποιήσουν την εμπειρία χρήστη.
Συνεπώς, η φράση [“Αν δεν πληρώνεις για το προϊόν, είσαι το προϊόν”] υπογραμμίζει ότι η μη πληρωμή με χρήματα για την χρήση των υπηρεσιών έρχεται σε αντάλλαγμα με την παραχώρηση προσωπικών δεδομένων και την επιτροπή της παρακολούθησης της διαδικτυακής συμπεριφοράς των χρηστών.
Αυτό μπορεί να αφυπνίζει επικρίσεις και σκέψεις σχετικά με το πώς τα προσωπικά δεδομένα εκμεταλλεύονται για τη δημιουργία κερδών και την προσαρμοσμένη διαφήμιση.
-Είμαστε το προϊόν και πουλάνε την προσοχή μας στους διαφημιστές.
-Η σταδιακή, μικρή και ανεπαίσθητη αλλαγή στη συμπεριφορά και την αντίληψή σου. Αυτό είναι το προϊόν.
-O κόσμος πρέπει να ξέρει πως ό,τι κάνει στο διαδίκτυο παρακολουθείται, μελετάται, και καταχωρείται. Κάθε ενέργεια σας παρακολουθείται και καταγράφεται. Τι ακριβώς σταματάς και κοιτάς, για πόσο το κοιτάς.
-Ξέρουν πότε ο κόσμος νιώθει μοναξιά ή μελαγχολία. Ξέρουν πότε βλέπουν φωτογραφίες πρώην συντρόφων τους. Ξέρουν τι κάνεις αργά το βράδυ. Ξέρουν τα πάντα.
Είτε είσαι εσωστρεφής είτε εξωστρεφής ή τι ψυχολογικά έχεις, τι προσωπικότητα έχεις. Έχουν περισσότερες πληροφορίες για εμάς απ’ ό,τι φαντάστηκε κανείς ποτέ. Είναι πρωτοφανές. Όλα αυτά τα δεδομένα που προκύπτουν διαρκώς διοχετεύονται σε συστήματα με σχεδόν ανύπαρκτη ανθρώπινη επίβλεψη που κάνουν όλο και καλύτερες προβλέψεις για το τι θα κάνουμε και ποιοι είμαστε.
-Τι κάνουν μ’ αυτά τα δεδομένα; Χτίζουν μοντέλα που προβλέπουν τις ενέργειές μας. Και όποιος έχει το καλύτερο μοντέλο κερδίζει.
-Δημιουργήσαμε έναν κόσμο στον οποίο η σύνδεση έχει γίνει πρωταρχική, ειδικά για τις νεότερες γενιές, και παρ’ όλα αυτά, κάθε φορά που συνδέονται δύο άνθρωποι, ο μόνος τρόπος χρηματοδότησης είναι μέσω ενός κρυφού τρίτου φορέα που πληρώνει για να τους χειριστεί.
-Δημιουργήσαμε μια παγκόσμια γενιά ανθρώπων που μεγάλωσε σε ένα πλαίσιο όπου η έννοια της επικοινωνίας, η έννοια του πολιτισμού είναι η χειραγώγηση. Βάλαμε την εξαπάτηση και τον δόλο στο απόλυτο κέντρο όσων κάνουμε.
“Καμία προηγμένη τεχνολογία δεν διαφέρει από τη ταχυδακτυλουργία” – Arthur C. Clarke
Οι ταχυδακτυλουργοί ήταν οι πρώτοι νευροεπιστήμονες και ψυχολόγοι. Ήταν οι πρώτοι που κατανόησαν το μυαλό των ανθρώπων. Δοκίμαζαν πολλά πάνω στους ανθρώπους, σε πραγματικό χρόνο. Ένας ταχυδακτυλουργία καταλαβαίνει κάτι, μέρος του μυαλού σου που εμείς αγνοούμε. Γι’ αυτό πιάνει η ψευδαίσθηση.
Η τεχνολογία της πειθούς σχεδιάστηκε για να εφαρμόζεται στα άκρα προκειμένου να αλλάξει η συμπεριφορά κάποιου.
Με κάθε ανανέωση της σελίδας, εμφανίζεται κάτι καινούργιο από πάνω. Ανανεώνετε και βγαίνει κάτι άλλο. Κάθε φορά. Στην ψυχολογία αυτό λέγεται διαλείπουσα θετική ενίσχυση (positive intermittent reinforcement).
Δεν ξέρεις πότε θα γίνει ή αν θα γίνει, όπως οι κουλοχέρηδες στο Λας Βέγκας. Δεν αρκεί να χρησιμοποιείς το προϊόν συνειδητά, θέλω να βουτήξω στο μυαλό σου και να φυτέψω μέσα σου μια ασυναίσθητη συνήθεια, για να προγραμματιστείς σε βαθύτερο επίπεδο και αυτό δεν το καταλαβαίνεις.
Κάθε φορά που το βλέπεις εκεί και ξέρεις ότι μπορείς να το πιάσεις ίσως έχει κάτι για σένα, οπότε το ανοίγεις για να δεις τι θα γίνει. Δεν είναι τυχαίο. Είναι τεχνική.
-Υπάρχει ολόκληρος τομέας που λέγεται “χακάρισμα ανάπτυξης (growth hacking)”. Ομάδες μηχανικών που χακάρουν την ψυχολογία του κόσμου για να αναπτυχθούν. Να αποκτήσουν περισσότερους χρήστες, που θα καλέσουν κι άλλο κόσμο.
-Το Facebook έκανε τα λεγόμενα “πειράματα εξάπλωσης μεγάλης κλίμακας (massing scale contagion experiment)”.
Χρησιμοποιούμε υποσυνείδητα μηνύματα στις σελίδες του Facebook για να κάνουμε τον κόσμο να ψηφίσει στις εκλογές; Και ανακάλυψαν ότι μπορούσαν να το κάνουν.
-Ένα από τα συμπεράσματα ήταν ότι πλέον ξέρουμε ότι μπορούμε να επηρεάσουμε τη συμπεριφορά του κόσμου χωρίς να το αντιληφθεί ο χρήστης. Οι χρήστες δεν έχουν ιδέα.
Απευθύνουμε τις μηχανές τεχνητής νοημοσύνης σ’ εμάς για να καταλάβουμε τι πυροδοτεί τις αντιδράσεις μας.
Σαν να ερεθίζεις τα νευρικά κύτταρα μιας αράχνης για να δεις τι κουνάει τα πόδια της.
Άρα, είναι ένα πείραμα φυλάκισης όπου παγιδεύουμε τον κόσμο μέσα στο μάτριξ και συλλέγουμε λεφτά και δεδομένα απ’ τη δραστηριότητά τους προς όφελός μας.
Και δεν ξέρουμε καν ότι γίνεται. Θέλουμε να σας εκμεταλλευτούμε ψυχολογικά όσο πιο γρήγορα γίνεται με αρκετή ντοπαμίνη.
Το κάναμε εξαιρετικά στο Facebook. Το Instagram το κατάφερε. Το WhatsApp επίσης. Το Snapchat, το Twitter.
Είναι ακριβώς αυτό που θα σκεφτόταν ένας χάκερ σαν εμένα, επειδή εκμεταλλεύεσαι μια ευαισθησία της ανθρώπινης ψυχολογίας.
-ΣΟΝ ΠΑΡΚΕΡ FACEBOOK – ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΡΟΣ: Νομίζω ότι οι εφευρέτες, οι δημιουργοί… εγώ, ο Μαρκ… ο Κέβιν Σίστρομ στο Instagram όλοι αυτοί… το γνωρίζαμε συνειδητά και παρ’ όλα αυτά το προχωρήσαμε.
-Δεν έχουμε πια ένα περιβάλλον βασισμένο σε εργαλεία, αλλά στον εθισμό και στη χειραγώγηση. Αυτό είναι που άλλαξε. Τα μέσα δικτύωσης δεν είναι εργαλεία που περιμένουν να χρησιμοποιηθούν. Έχουν τους στόχους τους και το τρόπο να τους πετύχουν στρέφοντας την ψυχολογία σας εναντίον σας.
“Μόνο δύο βιομηχανίες αποκαλούν τους πελάτες τους ‘χρήστες’: των παράνομων ουσιών και των λογισμικών”. EDWARD TUFTE
-Τα μέσα δικτύωσης είναι ναρκωτικό. Έχουμε μια βασική βιολογική ανάγκη για να επικοινωνούμε με τους άλλους. Αυτό επηρεάζει την απελευθέρωση ντοπαμίνης στο μονοπάτι της ανταμοιβής. Πίσω απ’ αυτό κρύβονται εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης για να ζήσουμε σε κοινωνίες, να βρούμε σύντροφο και να αναπαραχθούμε. Αναμφίβολα, ένα μέσο όπως αυτό της κοινωνικής δικτύωσης, που αξιοποιεί αυτήν την επικοινωνία, έχει προοπτικές εθισμού.
-Δεν είναι ότι ελέγχουν μόνο το πού εξαντλούν την προσοχή τους. Ιδίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βουτάνε στο στέλεχος του εγκεφάλου και στερούν απ’ τα παιδιά την αίσθηση της αυτοεκτίμησης και ταυτότητας.
Εξελιχθήκαμε για να νοιαζόμαστε αν οι άλλοι στη φυλή μας έχουν καλή γνώμη για εμάς, επειδή αυτό μετράει για εμάς. Αλλά μας νοιάζει τι λένε 10.000 άνθρωποι για εμάς;
Δεν εξελιχθήκαμε για να παίρνουμε έγκριση απ’ την κοινωνία κάθε πέντε λεπτά. Δεν έχουμε φτιαχτεί για κάτι τέτοιο.
Διαμορφώνουμε τη ζωή μας γύρω από μια αίσθηση τελειότητας, επειδή παίρνουμε βραχυπρόθεσμες εγκρίσεις, καρδιές, λάικ, οκ. Και το συγχέουμε με τις αξίες και την αλήθεια. Ενώ πρόκειται για ψεύτικη, εύθραυστη δημοσιότητα που είναι βραχυπρόθεσμη και σας αφήνει πιο πολύ, παραδεχτείτε το, κενούς απ’ ό,τι πριν το κάνετε.
-Σημειώθηκε τεράστια αύξηση στην κατάθλιψη και το άγχος στους Αμερικανούς εφήβους και άρχισε ανάμεσα στο 2011 και 2013.
Ο αριθμός των έφηβων κοριτσιών από τα 100.000 της χώρας που νοσηλεύονταν κάθε χρόνο επειδή έβλαψαν τον εαυτό τους, ήταν σχετικά σταθερός γύρω στο 2010, και μετά άρχισε να ανεβαίνει.
Έχει αυξηθεί κατά 62% για τα κορίτσια προχωρημένης εφηβείας. Για τα κορίτσια της προεφηβείας αυξήθηκε κατά 189%. Τριπλασιάστηκε. Αυτό το βλέπουμε και στις αυτοκτονίες.
Στα κορίτσια 15 με 19 ετών, αυξήθηκαν κατά 70% σε σχέση με την πρώτη δεκαετία του αιώνα. Εκείνα στην προεφηβεία, που είχαν χαμηλότερα ποσοστά, έφτασαν το 151%.
Κι αυτό οφείλεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Γενιά Ζ που γεννήθηκε μετά το 1996 είναι η πρώτη στην Ιστορία που μπαίνει στα μέσα δικτύωσης απ’ το γυμνάσιο. Πώς περνούν τον χρόνο τους; Γυρίζουν απ’ το σχολείο και κάθονται στο κινητό.
-Μια ολόκληρη γενιά πιο αγχωμένη, πιο ευάλωτη, πιο θλιμμένη. Δεν ρισκάρει τόσο. Πέφτουν τα ποσοστά εκείνων που παίρνουν δίπλωμα οδήγησης. Το ποσοστό εκείνων που βγαίνει ραντεβού ή έχει κάποια ρομαντική σχέση πέφτει ραγδαία.
-Είναι ξεκάθαρο. Αυτές οι υπηρεσίες σκοτώνουν κόσμο και οδηγούν άλλους στην αυτοχειρία.
Εκπαιδεύουμε μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων έτσι ώστε όταν νιώθουμε μοναξιά, αβεβαιότητα ή φόβο, να έχουμε μια ψηφιακή πιπίλα η οποία ατροφεί την ικανότητά μας να διαχειριστούμε κάτι από αυτά.
Είναι ένα εντελώς νέο είδος δύναμης και επιρροής. Θα έλεγα ότι οι μέθοδοι που εφαρμόζονται για να εθίσουν ή να επηρεάσουν τον κόσμο ίσως είναι διαφορετικές αυτήν τη φορά.
Απλώς υπάρχει κάτι καινούργιο. Ίσως το πιο επικίνδυνο απ’ όλα να είναι το γεγονός ότι βασίζεται σε τεχνολογία που εξελίσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Χονδρικά, από τη δεκαετία του ’60 ως σήμερα, η δύναμη επεξεργασίας έχει αυξηθεί κατά ένα τρισεκατομμύριο.
Τίποτα άλλο δεν έχει εξελιχθεί με τέτοιο ρυθμό. Τα αμάξια είναι δύο φορές πιο γρήγορα. Και όλα τα άλλα είναι ασήμαντα. Και το πιο σημαντικό, η φυσιολογία μας, το μυαλό μας δεν έχει εξελιχθεί καθόλου.
Το μυαλό, το σώμα και η φυσική κατάσταση των ανθρώπων δεν θα αλλάξουν ουσιαστικά. Μπορούμε να φτιάξουμε νέα είδη ανθρώπων στο μέλλον μέσω γενετικής μηχανικής, αλλά πρακτικά, ζούμε μέσα σ’ ένα υλισμικό, έναν εγκέφαλο, που είναι εκατομμυρίων ετών ενώ υπάρχει μια οθόνη που πίσω της υπάρχουν χιλιάδες μηχανικοί και υπερυπολογιστές που έχουν διαφορετικούς στόχους.
Ο κόσμος αγνοεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη κυβερνά ήδη τον κόσμο. Σε εταιρείες όπως η Google, υπάρχουν τεράστια δωμάτια. Κάποια είναι κάτω απ’ τη γη ή μέσα στο νερό, γεμάτα υπολογιστές. Άπειρους υπολογιστές, παντού.
Είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους, λειτουργούν πολύπλοκα προγράμματα, και ανταλλάσσουν πληροφορίες συνέχεια. Τρέχουν διαφορετικά προγράμματα, και άλλα προϊόντα στα ίδια μηχανήματα. Κάποια έχουν απλό αλγόριθμο, ενώ άλλα έχουν τόσο πολύπλοκο που μιλάμε πια για “νοημοσύνη”.
Οι αλγόριθμοι είναι απόψεις περασμένες σε κώδικα… και δεν είναι αντικειμενικοί. Βελτιώνονται για να έχουν κάποια επιτυχία. Οπότε, φαντάζεστε ότι αν μια διαφημιστική επιχείρηση φτιάξει αλγόριθμο για να πετύχει όσα θέλουν, έχει εμπορικό ενδιαφέρον. Το κέρδος, συνήθως.
Δίνεις στον υπολογιστή στόχο: “Θέλω αυτό το αποτέλεσμα” και ο υπολογιστής μαθαίνει πώς να το κάνει. Από εκεί προέρχεται η “μηχανική μάθηση”. Κάθε μέρα, βελτιώνεται επιλέγοντας σωστές αναρτήσεις, με σωστή σειρά, για να περνάτε περισσότερο χρόνο σε ένα προϊόν.
Κανείς δεν καταλαβαίνει τι κάνουν για να το πετύχουν αυτό. Ο αλγόριθμος λειτουργεί μόνος του, παρ’ όλο που τον γράφει άνθρωπος. Είναι γραμμένος με τρόπο που εσύ φτιάχνεις τη μηχανή κι εκείνη αναλαμβάνει να βελτιωθεί.
Είναι λίγοι οι άνθρωποι σ’ αυτές τις εταιρείες, στο Facebook, στο Twitter και αλλού… που καταλαβαίνουν πώς λειτουργούν αυτά τα συστήματα, και δεν είναι απαραίτητο να κατανοούν τι μπορεί να συμβεί με ένα συγκεκριμένο κομμάτι τους.
Ως άνθρωποι, έχουμε σχεδόν χάσει τον έλεγχο αυτών των συστημάτων, γιατί αυτά είναι που ελέγχουν τις πληροφορίες που βλέπουμε. Αυτά μας ελέγχουν περισσότερο.
-Η θεωρία συνωμοσίας της Επίπεδης Γης προτάθηκε εκατομμύρια φορές από τον αλγόριθμο. Είναι εύκολο να σκεφτείς ότι είναι λίγοι οι ανόητοι που το πιστεύουν, αλλά ο αλγόριθμος γίνεται όλο και πιο έξυπνος. Σήμερα, πείθουν τους ανθρώπους ότι η Γη είναι επίπεδη, αλλά αύριο θα σε πείσουν για κάτι ψεύτικο.
-Πολλοί στη Σίλικον Βάλεϊ στηρίζουν τη θεωρία ότι χτίζουμε έναν παγκόσμιο υπερεγκέφαλο, και όλοι οι χρήστες είναι εναλλάξιμοι νευρώνες, ασήμαντοι.
Και υποτάσσει τους ανθρώπους σ’ έναν περίεργο ρόλο όπου μετατρέπεσαι σε υπολογιστικό στοιχείο που προγραμματίζεται μέσα από ελεγχόμενη συμπεριφορά για να εξυπηρετεί έναν μεγάλο εγκέφαλο και δεν μετράς πέρα απ’ αυτό. Δεν πληρώνεσαι, δεν αναγνωρίζεσαι, δεν έχεις αυτοδιάθεση. Σε εκμεταλλευόμαστε επειδή είσαι ένας κόμβος και σε προγραμματίζουμε γιατί αυτός είναι ο σκοπός σου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου