Kρατική αναλγησία για τα Eργατικά ατυχήματα

 Χριστίνα Κοψίνη

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οργάνωση για την Υγεία και Ασφάλεια της Εργασίας (ΟSHA), πριν ακόμη

κλείσει το πρώτο τετράμηνο του 2023 συνολικά 57 άτομα έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εργασίας -μεταξύ των θυμάτων είναι οι 11 εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους που ταξίδευαν με τη μοιραία αμαξοστοιχία, τους οποίους το υπουργείο Εργασίας δεν τους υπολογίζει στα εργατικά δυστυχήματα.

Με δύο εικοσιτετράωρα διαφορά, η φετινή επέτειος της εργατικής Πρωτομαγιάς συνέπεσε με την Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία.

Η 28η Απριλίου ήταν η μέρα που ονοματοδότησε η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας στις 14 Απριλίου του 2022, συμπεριλαμβάνοντας το «δικαίωμα στην εργασία σε ένα ασφαλές και υγιές εργασιακό περιβάλλον» ως μία από τις θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες που καταπατώνται κατάφωρα, αφού περίπου 2,9 εκατομμύρια εργαζόμενοι πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας εργατικών δυστυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών και τουλάχιστον 402 εκατομμύρια υποφέρουν από τις επιπτώσεις εργατικών ατυχημάτων, που μπορεί να μην τους στέρησαν τη ζωή, τους διέλυσαν όμως την υγεία και τη ζωή.

Και το ελληνικό μερίδιο σε αυτό το έγκλημα που συντελείται σχεδόν καθημερινά κάθε άλλο παρά αμελητέο είναι. Οσο κι αν προσπαθεί η κυβέρνηση να το κρύψει ή και να το υποβαθμίσει με στατιστικά στοιχεία ελλιπή και παραπλανητικά. «Οι αριθμοί», όπως είπε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης για την Υγεία και Ασφάλεια της Εργασίας (ΟSHA), Ανδρέας Στοϊμενίδης, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου το πρωί της περασμένης Παρασκευής, «λένε την αλήθεια».

Και η αλήθεια είναι ότι, πριν ακόμη κλείσει το τετράμηνο του 2023, οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της εργασίας, ανήλθαν σε 57. Μεταξύ των θυμάτων είναι οι 11 εργαζόμενοι στους σιδηροδρόμους που ταξίδευαν με τη μοιραία αμαξοστοιχία. Ομως, το υπουργείο Εργασίας δεν τους λογίζει ως εργατικά δυστυχήματα. Aλλά ως τροχαία! Για την κρατική στατιστική, επίσης, ο αγρότης που έχασε τη ζωή του επειδή τον καταπλάκωσε το τρακτέρ ή και ο ντελιβεράς δεν είναι παρά θύματα τροχαίων...

«Το 2018, έχασαν τη ζωή τους στη δουλειά 46 εργαζόμενοι, το 2019 χάθηκαν 51, το 2020 οι θάνατοι ανήλθαν στους 41, το 2021, σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΠΕ, οι θάνατοι ανήλθαν σε 31 και το 2022, σύμφωνα με την ανεξάρτητη έρευνα που διεξάγει η Ομοσπονδία μας και αποτελεί τη βάση αναφοράς στον κοινωνικό διάλογο για τα θέματα υγείας και ασφάλειας της εργασίας, 104 εργαζόμενοι έχασαν τη ζωή τους. Εχουμε δηλαδή υπερδιπλασιασμό σε ετήσια βάση, σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια», σημείωσε ο Αν. Στοϊμενίδης, ο οποίος, εκτός από επικεφαλής του OSHA, είναι και πρόεδρος της Ομοσπονδίας εργαζομένων στα τεχνικά επαγγέλματα.

Αναμενόμενα αντίθετη η εκτίμηση του ΣΕΠΕ, το οποίο με ανακοίνωσή του στις 28 Απριλίου αναγνώριζε όχι 51 αλλά «15 αμιγώς εργατικά θανατηφόρα ατυχήματα αρμοδιότητας της Επιθεώρησης Εργασίας».

Διότι ό,τι δεν είναι της δικής της αρμοδιότητας, δεν καταγράφονται. Σχεδόν ως μη γενόμενα. Και πώς να είναι γενόμενα, όταν για τα 1.000 μικρά ή μεγαλύτερα μεταλλεία και λατομεία της χώρας, όπου κάθε μήνα χάνει και ένας άνθρωπος τη ζωή του, αναλογούν μόλις 5... σούπερμαν ελεγκτές μηχανικοί.

Ναι, ανύπαρκτη η παρέμβαση του αρμόδιου κ. Σκρέκα! Πώς να είναι γενόμενα, όταν «πολύ μεγάλος αριθμός ατυχημάτων παραμένουν αδήλωτα», όπως είπε ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕ. ‘Η όταν «ασκούνται πιέσεις στους εργαζόμενους προκειμένου να μη δηλωθεί ως εργατικό ένα ατύχημα», που μπορεί να δυσφημήσει την επιχείρηση. Κι αυτές οι περιπτώσεις είναι «χιλιάδες σε όλη τη χώρα».

Επαγγελματικές ασθένειες

Οπως χιλιάδες είναι και οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες. Η Σταυρούλα Παπασπύρου, επιθεωρήτρια, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων της Επιθεώρησης Εργασίας και μέλος της Ε.Ε. της ΑΔΕΔΥ, ανέφερε, την περασμένη Πέμπτη, κατά τη διάρκεια δημόσιας συζήτησης στο Ινστιτούτο Πουλαντζά, την εκτίμηση της ΔΟΕ για την Ελλάδα, ότι «οι θάνατοι κάθε χρόνο στην Ελλάδα από επαγγελματικές ασθένειες που σχετίζονται με την εργασία προσεγγίζουν τις 3.000!».

Και ποιος μπορεί να το επιβεβαιώσει; Κανείς. Διότι στην Ελλάδα οι επαγγελματικές ασθένειες δεν καταγράφονται και ως εκ τούτου δεν παρακολουθούνται. «Ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει συμφωνία μεταξύ εργοδοτών - εργαζομένων και κρατών για την αντιμετώπιση των επαγγελματικών νόσων, στη χώρα μας δεν γίνεται τίποτε. Ο τελευταίος που έχει καταγραφεί ως θύμα που απεβίωσε από ασθένεια επαγγελματική είναι ένας συνάδελφός μας πριν από 5 χρόνια», σημειώνει ο κ. Στοϊμενίδης.

Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας επί Χατζηδάκη, παγερά αδιάφορη, όχι μόνο απομάκρυνε από την κρατική ευθύνη την Επιθεώρηση Εργασίας, υποβαθμίζοντάς την σε Ανεξάρτητη Αρχή, αλλά και κατήργησε παντελώς το εργαστήριο μέτρησης φυσικών, χημικών και βιολογικών παραγόντων.

«Η επίσημη εκδοχή είναι ότι δεν υπάρχει χώρος για να εγκατασταθεί ο αναγκαίος εξοπλισμός». Αλλά και το ΕΛΙΝΥΑΕ (Ελληνικό Ινστιτούτο εργασίας για την Υγεία και Ασφάλεια της Εργασίας), στο οποίο λειτουργούσε εργαστήριο, το τερμάτισε πριν από 5 χρόνια. «Μάθαμε ότι έγινε μόνο μία μέτρηση τελευταία», λέει ο κ. Στοϊμενίδης.

Αδιαφορία

Αραγε μήπως γνωρίζουμε τα πορίσματα των ατυχημάτων; Επτασφράγιστο μυστικό, ακόμη κι όταν η Εισαγγελία ολοκληρώσει την εκτίμησή της. Ουδείς επισήμως από το Εργασίας ή το ΣΕΠΕ παρακολουθεί τι γίνεται με τον μηχανισμό παρακολούθησης της υγείας των θυμάτων ή της αποκατάστασης των οικογενειών όταν πρόκειται για θανατηφόρο εργατικό, διότι απλούστατα τέτοιος μηχανισμός δεν υφίσταται.

Ούτε η ΓΣΕΕ διαθέτει μέρος από τους πόρους που δαπανά σε προγράμματα για κάτι τέτοιο. «Το πιο τραγικό είναι ότι από ένα σημείο και μετά χάνεται η πληροφόρηση», λέει ο πρόεδρος της ΟΣΕΤΕΕ.

Πού οφείλεται, όμως, η μεγάλη έξαρση των ατυχημάτων; «H αγορά άνοιξε άγρια, η εντατικοποίηση της εργασίας αλλά και οι νομοθετικές παρεμβάσεις του υπ. Ανάπτυξης και του υπ. Εργασίας έστρωσαν τον δρόμο», απαντά ο πρόεδρος του ΟSHA. Διατάξεις που δίδουν τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν χειριστές την ανύψωση μέχρι 2 τόνους από μη αδειούχους και πιστοποιημένους εργαζόμενους ή την απασχόληση ηλεκτρολόγων, από το υπ. Ενέργειας, χωρίς δίπλωμα, αποτελείωσαν τις συνθήκες ασφάλειας σε συγκεκριμένους κλάδους.

«Μα εργάζονται στο έδαφος», είπε ο υπουργός. «Λες κι αν εργάζεσαι στο έδαφος δεν υπάρχει ο κίνδυνος της υψηλής τάσης. Το ζήσαμε στα εργατικά ατυχήματα του Δομοκού αλλά και του Αλιβερίου, όπου οι 3 στους 4 δεν είχαν άδεια ηλεκτρολόγου», επισημαίνει ο κ. Στοϊμενίδης.