Σύμφωνο σταθερής... λιτότητας - ΘΕΛΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΔΟΥΛΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΑΚΟΥΑ ΟΝΤΑ... ΠΡΟΒΑΤΑ!

 Μαρία Ψαρά

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ

Επιστροφή στη λιτότητα με... ολίγη ευελιξία προτείνει η Κομισιόν.

Στην πολυαναμενόμενη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων που παρουσίασε χθες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί έναν συμβιβασμό μεταξύ των «σκληρών» απόψεων αυστηρής πειθαρχίας των χωρών του Βορρά από τη μία και της χαλάρωσης των χρονικών ορίων που ζητά ο Νότος από την άλλη.

Ωστόσο είναι σαφές ότι ο προσανατολισμός της πρότασης κλίνει προς τις... επιταγές της Γερμανίας, της οποίας πάντως ο υπουργός Οικονομικών ούτε με τη νέα πρόταση Κομισιόν είναι ευχαριστημένος!

Αμέσως μετά τις ανακοινώσεις χθες ο Κρίστιαν Λίντνερ έσπευσε να δηλώσει ότι «οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν ανταποκρίνονται ακόμη στις απαιτήσεις της Γερμανίας», γιατί «πρέπει να διασφαλίσουμε μια σταθερή οικονομία και πρέπει να ξεπεράσουμε τα υψηλά χρέη και ελλείμματα στην Ευρώπη». Προειδοποίησε δε ότι η Γερμανία «θα συμφωνήσει μόνο σε κανόνες που επιτρέπουν μια αξιόπιστη πορεία προς τη μείωση του χρέους και τα σταθερά δημόσια οικονομικά».

Η δήλωση Λίντνερ προμηνύει τη δυσκολία των χωρών να συμφωνήσουν στη μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης πριν από το τέλος του 2023, όταν δηλαδή λήγει η περίοδος αναστολής των δημοσιονομικών κανόνων (γενική ρήτρα διαφυγής) που είχε αποφασιστεί λόγω της υγειονομικής αρχικά και της ενεργειακής κρίσης στη συνέχεια. Η... μάχη αναμένεται να δοθεί όχι μόνο σε επίπεδο υπουργών Οικονομικών, αλλά -κυρίως- στο ανώτατο επίπεδο, αυτό δηλαδή των επικεφαλής των κρατών-μελών στις συνόδους κορυφής.

«Ο στόχος είναι να ενισχυθεί η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μέσω σταδιακής, ρεαλιστικής δημοσιονομικής εξυγίανσης - και να ενισχυθεί η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη μέσω φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων» είπε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βάλντις Ντομπρόβσκις, εξηγώντας ότι οι δημοσιονομικοί κανόνες που προτείνονται έχουν βασιστεί σε τέσσερις βασικούς τομείς: απλότητα, ιδιοκτησία, διασφαλίσεις και επιβολή.

Οπως εξήγησε, κάθε κράτος-μέλος θα πρέπει να δεσμευτεί για ένα μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό διαρθρωτικό σχέδιο -μια διαφορετική προσέγγιση από τη σημερινή προσέγγιση του ενός μεγέθους για όλους.

Και εκεί τελειώνουν τα... καλά νέα. «Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το χρέος τους σε σχέση με το ΑΕΠ θα μειωθεί σε -ή θα παραμείνει σε- συνετά επίπεδα και ότι το έλλειμμά τους θα μειωθεί -ή θα διατηρηθεί- κάτω από το 3%.

Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη με χρέος άνω του 60% του ΑΕΠ ή με έλλειμμα άνω του 3% του ΑΕΠ θα πρέπει να προχωρήσουν σε δημοσιονομική προσαρμογή κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα προγραμματισμού διατηρώντας την αύξηση των δαπανών κάτω από τη μεσοπρόθεσμη αύξηση της παραγωγής» εξήγησε ο επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι.

Για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους θα εφαρμόζονται κοινές διασφαλίσεις. Οπως είχε ζητήσει η Γερμανία, οι τιμές αναφοράς 3% και 60% του ΑΕΠ για το έλλειμμα και το χρέος παραμένουν αμετάβλητες.

Επιχειρώντας έναν συμβιβασμό με τις επιταγές των χωρών του Νότου, προτείνεται µια ελάχιστη δηµοσιονοµική προσαρµογή της τάξης του 0,5% του ΑΕΠ ετησίως ως σηµείο αναφοράς, η οποία θα πρέπει να εφαρµόζεται όσο το έλλειµµα παραµένει πάνω από το 3% του ΑΕΠ. Πάντως η Κομισιόν διευκρινίζει ότι τα κράτη-μέλη που επωφελούνται από μια παρατεταμένη περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι η δημοσιονομική προσπάθεια δεν μετατίθεται στα επόμενα έτη.

«Οι κανόνες απαιτούν επιβολή» παραδέχτηκαν οι επίτροποι. «Ενώ οι προτάσεις παρέχουν στα κράτη-μέλη μεγαλύτερο έλεγχο όσον αφορά τον σχεδιασμό των μεσοπρόθεσμων σχεδίων τους και θέτουν επίσης σε εφαρμογή ένα αυστηρότερο καθεστώς επιβολής για να διασφαλίσουν ότι τα κράτη-μέλη τηρούν τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν στα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά τους σχέδια, οι αποκλίσεις από τη συμφωνημένη πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής θα οδηγούν εξ ορισμού στην κίνηση διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος» τόνισαν κατά τις ανακοινώσεις, δηλαδή σε οικονομικές κυρώσεις.

Παρά τις διαβεβαιώσεις της Κομισιόν ότι η νέα συνταγή δεν οδηγεί σε λιτότητα, αρκετοί αναλυτές ήδη αμφιβάλλουν για τις διαβεβαιώσεις αυτές. Οι δαπάνες της πλειονότητας των χωρών κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης, περιλαμβανομένης της Ελλάδας που παραμένει η χώρα με το υψηλότερο χρέος (άνω των 400 δισ. ευρώ ή 178% του ΑΕΠ), αναμένεται να τις φέρουν σε δύσκολη θέση ακόμα και με τους νέους κανόνες, ενώ λίγες χώρες εκτιμάται ότι μπορούν να αποφύγουν τη λιτότητα, όπως η Δανία, η Σουηδία και το Λουξεμβούργο.