Τέμπη: Πώς φτάσαμε στην τραγωδία – Το σύστημα τηλεδιοίκησης που ακόμα… τοποθετείται και ακόμα όλα γίνονται χειροκίνητα όπως επί Χ.Τρικούπη! - «Κυκλοφορία τρένων με 200 km/h, χωρίς να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής»!

 Η φονική σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη κατέδειξε για ακόμα μία φορά πως οι Έλληνες πολίτες ζουν καθημερινά από θαύμα και την εύνοια του Θεού καθώς ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν είχαμε μία τέτοια τραγωδία τα προηγούμενα χρόνια είναι απλώς γιατί δεν… έτυχε.

Σήμερα όλη η Ελλάδα έμαθε ότι οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι λειτουργούν χειροκίνητα όπως ακριβώς κάποτε επί Χ.Τρικούπη, ή στις ταινίες western.

Για την ακρίβεια συνεννοούνται τα σταθμαρχεία μεταξύ τους μέσω ασυρμάτου για το ποιος… κυκλοφορεί εκείνη την στιγμή.

Αυτή την στιγμή η ευθύνη φαίνεται να βρίσκεται κάπου στο Σταθμαρχείο Λάρισας.

«Η αμαξοστοιχία IC56 παραμένει στον σταθμό του Παλαιοφάρσαλου λόγω τεχνικού προβλήματος καλωδίου ηλεκτροκίνησης. Αναμένεται σημαντική καθυστέρηση».

Τρίτη, 28 Φεβρουαρίου 2023, ώρα 16.32’. Αιτία ένα κομμένο καλώδιο ηλεκτροκίνησης που έπεσε πάνω στην αμαξοστοιχία με αποτέλεσμα την ακινητοποίησή της με περίπου 450 επιβάτες.

Η επιβατική αμαξοστοιχία IC62, που ξεκίνησε στις 19.22΄ από την Αθήνα συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορευματική αμαξοστοιχία στην είσοδο της κοιλάδας των Τεμπών.

Με δεδομένο το πρόβλημα στην ηλεκτροδότηση, που, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, ξεκίνησε νωρίς το απόγευμα με το κόψιμο του καλωδίου στον Παλαιοφάρσαλο, το οποίο αναμένεται επίσης να διαπιστωθεί από τι προκλήθηκε, οι συνθήκες στο δίκτυο έγιναν πιο δύσκολες, με αποτέλεσμα να προκληθούν επάλληλες καθυστερήσεις στα δρομολόγια.

Οι πρώτες εκτιμήσεις συγκλίνουν στην εκδοχή του ανθρώπινου λάθους, που οδήγησε να βρεθούν δύο τρένα στην ίδια γραμμή με αποτέλεσμα να συγκρουστούν μετωπικά με ταχύτητα. Η επιβατική αμαξοστοιχία θα λέγαμε πως βρέθηκε στο αντίθετο ρεύμα. Οι μαρτυρίες μάλιστα των επιβαινόντων δεν κάνουν καν λόγο για φρενάρισμα, ενώ πολλοί μιλούν για μεγάλες ταχύτητες από τα δύο τρένα.

Εικάζεται λοιπόν πως ο σταθμάρχης στη Λάρισα δεν γύρισε τα κλειδιά -μηχανισμός που ρυθμίζει τη διέλευση στις διακλαδώσεις-, αφήνοντας την αμαξοστοιχία να ανέβει από τη γραμμή καθόδου.

Βεβαίως, όλα θα πρέπει να διερευνηθούν και να επιβεβαιωθούν από την έρευνα που θα ακολουθήσει. Προς τούτο, έχουν οδηγηθεί προς εξέταση στο Αστυνομικό Τμήμα Λάρισας ο σταθμάρχης βάρδιας του ΟΣΕ Λαρίσης, ο κλειδούχος του σταθμού και ο εκπρόσωπος της Hellenic Train.

Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι.

Το πρόβλημα είναι πολιτικό και βαραίνει τη νυν κυβέρνηση Μητσοτάκη η οποία δεν έχει φροντίσει ακόμα να εγκατασταθεί το σύστημα τηλεδιοίκησης στο σύνολο των σιδηροδρομικών γραμμών της χώρας.

Τι σημαίνει σύστημα τηλεδιοίκησης; Σημαίνει ότι τα δρομολόγια καθορίζονται και επιβλέπονται από υπολογιστές και όχι από ανθρώπους οι οποίοι δεν μπορούν να έχουν εικόνα σε πραγματικό χρόνο του τι συμβαίνει σε όλα τα δρομολόγια της χώρας.

Η απαξίωση των περασμένων 15 ετών, τα «αιώνια» έργα εκσυγχρονισμού που ακόμα δεν έχουν τελειώσει, η έλλειψη πόρων με αποτέλεσμα να μην έχει γίνει βαριά συντήρηση του δικτύου, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ.

Όσο δε τα προβλήματα δεν λύνονται, τόσο το δίκτυο καταρρέει, με τα αποτελέσματα να καθρεφτίζονται στις καθημερινές καθυστερήσεις, τα ακινητοποιημένα τρένα, τις βλάβες, τα χαμένα δρομολόγια.

Το γεγονός ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση των σύγχρονων συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης σε όλο το μήκος του βασικού σιδηροδρομικού άξονα από την Αθήνα ως τη Θεσσαλονίκη, δημιουργεί κενά ασφαλείας, οδηγώντας σε βραδυπορίες και συμβατικές – παρωχημένες μεθόδους λειτουργίας, όπως η ενημέρωση μέσω τηλεγραφήματος, που επαφίενται στη μεγάλη εμπειρία των μηχανοδηγών.

Ενώ τα προβλήματα στα κλειδιά και η έλλειψη κλειδούχων, έχουν ως αποτέλεσμα την αναγκαστική λειτουργία παρακαμπτήριων στο δίκτυο, εκτός από τις περιπτώσεις που δυστυχώς εξελίσσονται σε μοιραίο παίκτη.

Να πούμε πως η εγκατάσταση του συστήματος τηλεδιοίκησης έχει ξεκινήσει εδώ και τέσσερα χρόνια τουλάχιστον. Κι όμως ακόμα δεν εχουν τελειώσει τα έργα!

Οπότε ακόμα τα δρομολόγια στηρίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα. Δεν υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα αμα γίνει λάθος.

Το σύστημα τηλεδιοίκησης λειτουργεί μόνο στο Τιθορέα-Λιανοκλάδι. Στα υπόλοιπα μέρη της διπλής γραμμής Αθήνας-Θεσσαλονίκης ακόμα γίνονται… έργα.

Έτσι εν έτει 2023, οι διαφορές από τον σιδηρόδρομο του Χαρίαλου Τρικούπη το μακρινό 1875 δεν είναι ουσιαστικές.

Πάντως για να έχουν οι πολίτες μία αίσθηση για το πως γίνονται τα έργα στην Ελλάδα ο μέσος όρος χρονοδιαγράμματος πηγαίνει ως εξής:

Μελέτες δύο χρόνια.

Δημοπράτηση άλλα δύο χρόνια (αν δεν υπάρξουν προσφυγές)

Και έργα από 4 μέχρι 8 χρόνια και βλέπουμε.

Ο Χρήστος Κατσιούλης, πρώην εργαζόμενος της ΕΡΓΟΣΕ, σαν να είχε «προβλέψει» το κακό που ερχόταν στη Λάρισα όταν κατέθετε την παραίτησή του τον Απρίλιο του 2022, εκφράζοντας τη διαφωνία του για ενέργειες του Οργανισμού επί θεμάτων ανάταξης των γραμμών και των συστημάτων ασφαλείας.

Στην δισέλιδη επιστολή του κατέγραφε την ημιτελή συντήρηση του σιδηροδρομικού δικτύου και έκρουε κώδωνα κινδύνου για την ασφάλεια, αναφέροντας ότι συγκεκριμένο τμήμα του δικτύου, στο οποίο θα γίνεται «κυκλοφορία τρένων με 200 km/h, χωρίς σε αυτό να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής, ακόμα και θραύση αυτής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων».

Συγκεκριμένα στην επιστολή του τότε ο κ. Κατσιούλης διαφωνούσε στα εξής:

«Στη μη τήρηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης 717 και του τρόπου υλοποίησης του ETCS στα τμήματα Αχαρνές – Οινόη, Δομοκός — Λάρισα και Λάρισα — Πλατύ, διότι καταργούνται συμβατικά δρομολόγια και συμβατικές ενδείξεις φωτοσημάτων.

Στη μη τήρηση του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης 717 με την αναίτια αποξήλωση των εν λειτουργία (χρηματοδοτούμενων με ευρωπαϊκά κονδύλια) υφιστάμενων συστημάτων αλληλεξάρτησης στους Σ. Σ.Τανάγρα, Ελεώνα, Θήβα, Σφίγγα, Αλίαρτο, Αλαλκομενές, Λιβαδειά, Δαύλεια και την αντικατάστασή τους με ένα σύστημα αλληλεξάρτησης, διότι επιφέρουν τεράστιες καθυστερήσεις στη σύμβαση του ETCS επί γραμμής.

Στην κακοδιαχείριση της σύμβασης ανάταξης της σηματοδότησης στο τμήμα Δομοκός — Λάρισα και τις τεράστιες καθυστερήσεις που αυτή ακόμα επιφέρει στη σύμβαση του ETCS επί γραμμής.

Στη μη τήρηση του συμβατικού αντικειμένου της σύμβασης 717 στο τμήμα Οινόη — Τιθορέα με την κατάργηση της συμβατικά προβλεπόμενης τμηματοποίησης της γραμμής και την αντικατάσταση των συμβατικά προβλεπόμενων κυκλώματων γραμμής με μετρητές αξόνων, διότι με την υλοποίηση του ETCS θα επιτρέπεται η κυκλοφορία των τρένων στο εν λόγω τμήμα με 200Κm/h, χωρίς σε αυτό να υπάρχει καμία ένδειξη της κατάστασης της γραμμής, ακόμα και θραύση αυτής’ με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ασφάλεια κυκλοφορίας των τρένων.

Και στις δεσμεύσεις προς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ως προς την αποπεράτωση του ETCS τον Οκτώβριο του 2022, δεδομένου ότι η παράταση της σύμβασης ανάταξης της σηματοδότησης (Σ.717) λήγει το Μάιο του 2022, χωρίς να έχει σημειωθεί πρόοδος στην εξέλιξή της».

Όπως ανέφερε αν υπήρχαν συστήματα ασφαλείας το δυστύχημα θα είχε αποφευχθεί. «Είχα ενημερώσει όλους τους αρμόδιους με επίσημα έγγραφα. Αυτό ήταν ένα συμβάν που ήταν αναμενόμενο να γίνει» και προσθέτει: «Ένα δυστύχημα είναι συνδυασμός πολλών παραγόντων. Εδώ μια απλή εξήγηση μπορεί να είναι το ανθρώπινο λάθος, αλλά για αυτό βάζεις τα προβλεπόμενα συμβατικά συστήματα ασφαλείας, για να αποκλειστεί το ανθρώπινο λάθος. Γιατί και να θέλει κάποιος επίτηδες να βάλει δυο τρένα να συγκρουστούν επεμβαίνει το σύστημα ασφαλείας και το αποτρέπουν».