H κυβέρνηση εισάγει νομοσχέδιο που θα μπλοκάρει τον Eυρωπαϊκό Eισαγγελέα

 Εφόσον ψηφιστεί, ο Ευρωπαίος Εισαγγελέας, η αποστολή του οποίου είναι η πάταξη εγκλημάτων που θίγουν τα συμφέροντα της ΕΕ, δεν θα μπορεί, για παράδειγμα, να ερευνήσει αν μέρος του πακέτου του Ταμείου Ανάκαμψης που έχει εγκριθεί για την Ελλάδα, κατευθύνονται σε «απόρρητες» δαπάνες, είτε απευθείας είτε διά της τεθλασμένης, δηλαδή μέσω εικονικών κωδικών πληρωμών.

Περιορισμούς στη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας βάζει νομοσχέδιο της κυβέρνησης, προκαλώντας μια σειρά από ερωτηματικά.

Το νομοσχέδιο, που εισήχθει χθες, Παρασκευή (17/02) στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, περιλαμβάνει διατάξεις που στην πράξη εξισώσουν τον ρόλο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα με αυτόν της Οικονομικής Εισαγγελίας στην Αθήνα. Αποτέλεσμα είναι οι αλλαγές να βάζουν, όπως φαίνεται, μεταξύ άλλων προσκόμματα στη διερεύνηση υποθέσεων που έχουν να κάνουν με κονδύλια, τα οποία χαρακτηρίζονται «απόρρητα».

Το επιχείρημα της κυβέρνησης είναι ότι το νομοσχέδιο ενισχύει το ευρωπαϊκό όργανο, ωστόσο, σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει τοποθετηθεί επί των διατάξεων που εισάγει η κυβέρνηση στο επίμαχο νομοσχέδιο, χωρίς να υιοθετηθούν οι προτάσεις της. Την ίδια στιγμή, θεωρείται σπάνιο ο εθνικός νομοθέτης να παρεμβαίνει στο κείμενο μιας διακρατικής σύμβασης που φτιάχτηκε βάση Κανονισμού, όπως είναι αυτή που αφορά στον θεσμό και τις αρμοδιότητες του Ευρωπαίου Εισαγγελέα, κάτι που δεν καταγράφεται σε άλλες χώρες. Όλα αυτά, κατά μία περίεργη σύμπτωση, συμβαίνουν ενόσω αποκαλύπτεται ότι οι κρατικές δαπάνες στην Ελλάδα που χαρακτηρίζονται «απόρρητες» έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία τρία χρόνια.

Το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο αφορά στην αλλαγή του πλαισίου για το πόθεν έσχες, κατατέθηκε και πρόκειται να συζητηθεί στη σημερινή συνεδρίαση της διαρκούς επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. Μετά από τις αλλαγές για το πόθεν έσχες, το δεύτερο μέρος του κειμένου περιλαμβάνει οκτώ άρθρα που αφορούν τροποποιήσεις του Ν. 4786/2001, δηλαδή αυτού που περιγράφει τις λεπτομέρειες για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.

Ενδεικτικά σημειώνεται το Άρθρο 52 που αφορά στις «ειδικές ανακριτικές πράξεις και την ισχύ των απορρήτων». Εφόσον ψηφιστεί, ο Ευρωπαίος Εισαγγελέας, η αποστολή του οποίου είναι η πάταξη εγκλημάτων που θίγουν τα συμφέροντα της ΕΕ, δεν θα μπορεί, για παράδειγμα, να ερευνήσει αν μέρος του πακέτου του Ταμείου Ανάκαμψης που έχει εγκριθεί για την Ελλάδα, κατευθύνονται σε «απόρρητες» δαπάνες, είτε απευθείας είτε διά της τεθλασμένης, δηλαδή μέσω εικονικών κωδικών πληρωμών. Κι αυτό, ενόσω παραμένει ανοιχτή η έρευνα – δικαστική και δημοσιογραφική – για το ενδεχόμενο χρηματοδότησης του Predator με τέτοιο τρόπο.

Το νέο Γραφείο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ξεκίνησε να λειτουργεί το 2021. Ο σχετικός Κανονισμός υιοθετήθηκε το 2017 και προβλέπει ότι το EPPO (European Public Prosecutor’s Office) είναι ένα αυτόνομο δικαστικό όργανο, που έχει τη δυνατότητα να δίνει εντολές στα κράτη-μέλη, στα οποία πάντως παραμένει το διαδικαστικό κομμάτι του χειρισμού των υποθέσεων.

Η βασική αλλαγή που έφερε το νέο όργανο είναι ότι το εθνικό δίκαιο δεν μπορεί να αγνοεί τις εντολές της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας – κάτι που δεν ήταν αναγκασμένο να κάνει η εισαγγελία στην Ελλάδα, όταν λάμβανε κατά κανόνα έναν φάκελο της OLAF, της ευρωπαϊκής αρχής καταπολέμησης της απάτης. Στην Ελλάδα οι περισσότερες υποθέσεις με ενδιαφέρον για τον Ευρωπαίο Εισαγγελέα αφορούν επιδοτήσεις, αγροτικά προγράμματα και έργα ανάπτυξης.

Πρόσφατη έρευνα του Inside Story («Το απόρρητο πορτοφόλι της κυβέρνησης», 9.2.2023) αποκάλυψε ότι τα τελευταία τρία χρόνια, οι δαπάνες εκατομμυρίων διάφορων δημόσιων διαγωνισμών και έργων φαίνεται να χωράνε με χαρακτηριστική άνεση στα λεγόμενα «απόρρητα» έξοδα. Πιο ειδικά, για το 2021 το ύψος των απόρρητων εξόδων είχε προϋπολογιστεί στα 54,2 εκατ. ευρώ, όμως τελικά δαπανήθηκε σχεδόν το διπλάσιο ποσό, δηλαδή 97,5 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι από αυτά, σχεδόν 1 στα 4 ξοδεύτηκε από την ΕΥΠ.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι με τη σημερινή κυβέρνηση καταγράφεται ενσωμάτωση απόρρητων εξόδων σε υπουργεία που μέχρι πρότινος δεν διαχειρίζονταν τέτοια κονδύλια. Το Solomon έγραψε προ ημερών («Αδιαφάνεια για 1,7 εκατ. ευρώ μυστικές δαπάνες του Υπουργείου Μετανάστευσης», 14.2.2023) ότι το 2020 ο Νότης Μηταράκης είχε δημιουργήσει ένα απόρρητο ταμείο στο υπουργείο του. Ο ίδιος δεσμεύτηκε για πλήρη διαφάνεια γύρω από τις συγκεκριμένες δαπάνες. Έως το τέλος του 2021 από το ίδιο ταμείο του Υπουργείου Μετανάστευσης είχαν ξοδευτεί 1,7 εκατ. ευρώ, χωρίς ωστόσο να υπάρξει κάποια σχετική ενημέρωση.

*Για να καταλάβουμε και την οικονομική διάσταση του ζητήματος, αξίζει να σημειωθεί ότι το 2021 υπολογίζεται ότι πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ φέρεται να αναλώθηκαν σε απόρρητα κονδύλια.