Νέος ENΦΙΑ: Όλες οι αλλαγές στον φόρο ακινήτων που θα πληρώσουμε το 2023

 Νωρίτερα από κάθε άλλη φορά, περί τα τέλη Απριλίου, προγραμματίζεται να φτάσουν τα «ραβασάκια» του φετινού ΕΝΦΙΑ σε περισσότερους από 7 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων. Η πρώτη δόση θα πρέπει να πληρωθεί έως τις 31 Μαΐου 2023 και η δέκατη και τελευταία έως τις 29 Φεβρουαρίου 2024.

Της Σίσσυς Σταυροπιερράκου

Η πλειονότητα των ιδιοκτητών θα πληρώσει το ίδιο ποσό που κατέβαλε το 2022, ενώ ισχύουν οι ίδιες εκπτώσεις. Αυτοί που θα δουν διαφορές στον τελικό λογαριασμό είναι εκείνοι που είχαν μεταβολές στην ακίνητη περιουσία τους κατά το περασμένο έτος. Όσοι το 2022 απέκτησαν κάποιο ακίνητο με αγορά, γονική παροχή ή κληρονομιά ή πούλησαν ή έγραψαν στα παιδιά ή στα εγγόνια τους ακίνητη περιουσία ή αποκάλυψαν «ξεχασμένα» τετραγωνικά μέτρα στους δήμους θα πρέπει να «επισκεφθούν» έως το τέλος Μαρτίου την πλατφόρμα του Ε9 για να δηλώσουν τις αλλαγές στο περιουσιακό τους προφίλ, με βάση τις οποίες θα υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ που θα κληθούν να πληρώσουν φέτος.

Το ίδιο θα πρέπει να πράξουν και όσοι διαπίστωσαν λάθη στην περιουσιακή τους κατάσταση, καθώς θα πρέπει να μεταβούν στην εφαρμογή «Περιουσιολόγιο», στον προσωπικό τους λογαριασμό στο myAADE, να ελέγξουν τα στοιχεία των ακινήτων τους και να κάνουν τις απαραίτητες διορθώσεις. Τα έσοδα από τους φόρους στην ακίνητη περιουσία (απαρτίζονται κυρίως από τον ΕΝΦΙΑ) αναμένεται να ανέλθουν σε 2,38 δισ. ευρώ, δηλαδή στα ίδια ακριβώς επίπεδα με εφέτος.

Μετά τις παρεμβάσεις που έγιναν, για 8 στους 10 ιδιοκτήτες ακινήτων προκύπτει μείωση του φόρου, για το 13% ο ΕΝΦΙΑ είναι αμετάβλητος, ενώ για 7%-8% ο φόρος είναι αυξημένος. Σε ό,τι αφορά τους μεγαλοϊδιοκτήτες και πολυϊδιοκτήτες ακινήτων, η επιβάρυνση είναι μικρότερη. Ο νέος συμπληρωματικός φόρος εφαρμόζεται σε κάθε ακίνητο με αντικειμενική αξία που υπερβαίνει το ποσό των 400.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως, αν ένας φορολογούμενος κατέχει 10 ακίνητα με αντικειμενική αξία 400.000 ευρώ έκαστο, απαλλάσσεται και φορολογείται με την κανονική κλίμακα του φόρου. Για παράδειγμα, κάποιος που κατέχει μια ολόκληρη πολυκατοικία με 15 διαμερίσματα, η αξία των οποίων είναι μέχρι 400.000 ευρώ, έκαστο, πληρώνει μόνο τον ΕΝΦΙΑ που προκύπτει από τον κανονικό συντελεστή.

Μέριμνα για χαμηλά εισοδήματα

Αμετάβλητες αναμένεται να μείνουν οι εκπτώσεις 50% και 100% που προβλέπονται σήμερα για τον ΕΝΦΙΑ για τους ιδιοκτήτες ακινήτων με χαμηλά εισοδήματα. Έκπτωση 50% στον ΕΝΦΙΑ δικαιούνται οι ιδιοκτήτες ακινήτων εφόσον:

• Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 9.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
• Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ.
• Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ για τον άγαμο, τα 150.000 ευρώ για τον έγγαμο με ένα εξαρτώμενο τέκνο και τα 200.000 ευρώ για τον έγγαμο με δύο εξαρτώμενα τέκνα.

Πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ έχουν οι οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν άτομα με ποσοστό αναπηρίας άνω του 80%, εφόσον πληρούν τα παρακάτω κριτήρια:

• Το συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 12.000 ευρώ, προσαυξημένο κατά 1.000 ευρώ για τον ή τη σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.
• Το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων δεν υπερβαίνει τα 150 τ.μ.

Ποιοι εξαιρούνται

Εξαιρούνται από την υποχρέωση πληρωμής ΕΝΦΙΑ του 2023 όσοι κατέχουν ακίνητο σε περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, καθώς επίσης και εκείνοι που διατηρούν δικαιώματα σε ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή έργα τέχνης. Ειδικότερα:

• Απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ και για το έτος 2023 τα ακίνητα που βρίσκονται σε πληγείσες από φυσικά φαινόμενα και καταστροφές περιοχές, περιοχές υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση, πολεοδομικά ανενεργές, καθώς και σε μεταφερόμενους οικισμούς και κοινότητες.

Πιο συγκεκριμένα, απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ τα ακίνητα που βρίσκονται:

• Σε περιοχές της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας που επλήγησαν από πυρκαγιές της 23ης και της 24ης Ιουλίου 2018.
• Εντός ρητά κατονομαζόμενων υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση, πολεοδομικά ανενεργών ή μεταφερόμενων οικισμών και κοινοτήτων των Περιφερειακών Ενοτήτων Φλώρινας, Κοζάνης και Γρεβενών.
• Στα διοικητικά όρια των δήμων Μαντουδίου – Λίμνης – Αγίας Αννας και Ιστιαίας – Αιδηψού της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, που επλήγησαν από τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν αρχής γενομένης την 27η Ιουλίου 2021.
• Σε περιοχές των Περιφερειακών Ενοτήτων Σάμου, Ικαρίας, και Χίου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου που επλήγησαν από τον σεισμό και την πλημμύρα της 30ής Οκτωβρίου 2020.
• Σε πληγείσες περιοχές από τις πυρκαγιές του Ιουλίου 2022. Για τη χορήγηση της απαλλαγής υποβάλλεται αίτηση για το έτος 2023 στη φορολογική διοίκηση από τον δικαιούχο αυτής, η οποία ισχύει και για τα δύο επόμενα έτη.

Χορηγείται απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ σε δικαιώματα επί ιστορικών διατηρητέων μνημείων ή έργων τέχνης που προστατεύονται από τον κώδικα νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και σε δικαιώματα επί κτιρίων τα οποία έχουν χαρακτηριστεί μέχρι τις 31/12/2021 ως διατηρητέα, εφόσον τα ως άνω μνημεία, έργα τέχνης ή κτίρια είναι προγενέστερα της 1ης Ιανουαρίου 1940, και για τα αναλογούντα σε αυτά ποσοστά επί των γηπέδων ή οικοπέδων, με σκοπό την προστασία των διατηρητέων μνημείων και έργων τέχνης της χώρας.

Διορθώσεις Ε9

Τα συχνότερα λάθη από τους φορολογουμένους

Έως τις 31 Μαρτίου του 2023 έχουν περιθώριο οι ιδιοκτήτες ακινήτων να διορθώσουν την περιουσιακή τους κατάσταση στο έντυπο Ε9, για να «ξεφουσκώσουν» τον λογαριασμό του ΕΝΦΙΑ και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με πρόστιμα ύψους 100 ευρώ.

Οι διορθώσεις αυτές γίνονται με την υποβολή δήλωσης στην ηλεκτρονική πύλη της ΑΑΔΕ και αφορoύν τους ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν διαπιστώσει λάθη ή παραλείψεις στην ακίνητη περιουσία τους.

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι και οι φορολογούμενοι που απέκτησαν το 2022 ή μεταβίβασαν κάποιο ακίνητο ή τακτοποίησαν αυθαίρετες επιφάνειες και αποκάλυψαν «ξεχασμένα» τετραγωνικά μέτρα στους δήμους θα πρέπει να εμφανίσουν τις αλλαγές αυτές στην εφορία.

Τα συχνότερα λάθη που εντοπίζονται και χρήζουν διορθώσεων είναι τα ακόλουθα:

• Στα στοιχεία για τα ημιτελή κτίσματα. Οι φορολογούμενοι που έχουν στην κατοχή τους κενά ημιτελή κτίσματα, τα οποία δεν έχουν ακόμη ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ρεύμα, δικαιούνται έκπτωσης 60% στον ΕΝΦΙΑ που αναλογεί στα συγκεκριμένα κτίσματα. Ωστόσο, αν κάποιο κτίσμα ήταν ημιτελές και έχει περατωθεί, θα πρέπει να δηλωθεί, ενώ ο ΕΝΦΙΑ θα είναι μεγαλύτερος και θα καταλογιστεί αναδρομικά από το έτος της μεταβολής.
• Στην αναγραφή των στοιχείων των κτισμάτων που βρίσκονται εντός αγροτεμαχίων. Η νομοθεσία για τον ΕΝΦΙΑ προβλέπει ότι, σε περίπτωση κατά την οποία μέσα σε ένα αγροτεμάχιο υφίσταται κτίσμα που χρησιμοποιείται ως κατοικία, ο φόρος του αγροτεμαχίου πενταπλασιάζεται. Αν το κτίσμα δεν είναι κατοικία, αλλά γεωργικό κτίσμα ή αποθήκη ή επαγγελματική στέγη, ο φόρος υπολογίζεται κανονικά.
• Στα στοιχεία για τα εμπράγματα δικαιώματα. Υπάρχουν περιπτώσεις φορολογουμένων που έχουν την ψιλή κυριότητα ή την επικαρπία επί ακινήτων και κινδυνεύουν να χρεωθούν με επιπλέον ΕΝΦΙΑ επειδή στο Ε9 δεν δήλωσαν ψιλή κυριότητα ή επικαρπία, αλλά πλήρη κυριότητα, αναγράφοντας τον κωδικό 1 αντί των κωδικών 2 ή 3 στις σχετικές στήλες του Ε9 ή παραλείποντας να αναγράψουν κάποιον κωδικό στις συγκεκριμένες στήλες.
• Δεν έχει αναγραφεί η ηλικία του επικαρπωτή του ακινήτου και έτσι δεν υπολογίζεται η έκπτωση στον ψιλό κύριο του ακινήτου.
• Στα στοιχεία για τα ποσοστά συνιδιοκτησίας. Εχουν διαπιστωθεί περιπτώσεις που δεν αναγράφεται ποσοστό συνιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα το σύστημα να θεωρεί ότι είναι στο 100% και να χρεώνει ολόκληρο τον ΕΝΦΙΑ σε κάθε φερόμενο ιδιοκτήτη, ενώ φυσικά το ποσοστό ιδιοκτησίας είναι μικρότερο.
• Στις επιφάνειες των κύριων και των βοηθητικών χώρων του ακινήτου. Στους βοηθητικούς χώρους ο ΕΝΦΙΑ είναι μειωμένος κατά 90%, αλλά, αν αναγραφούν συνολικά μαζί με τους χώρους της κύριας κατοικίας, τότε καταβάλλεται αυξημένος ΕΝΦΙΑ χωρίς λόγο.
• Στους υμιυπαίθριους χώρους. Αν έχουν νομιμοποιηθεί υμιυπαίθριοι χώροι της κατοικίας, θα πρέπει να δηλωθεί το νέο εμβαδόν της κατοικίας και φυσικά ο ΕΝΦΙΑ θα είναι αυξημένος.

Παραδείγματα πληρωμής

1. Για διαμέρισμα στην Αγία Παρασκευή, 1ου ορόφου, 300 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.250 ευρώ, ο φόρος που αναλογεί είναι 1.027 ευρώ.
2. Για διαμέρισμα στη Σαντορίνη, 1ου ορόφου, 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.950, ο φόρος που αναλογεί είναι 1.991,75 ευρώ.
3. Για διαμέρισμα στη Μύκονο, 1ου ορόφου, 250 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 4.900 ευρώ, ο φόρος που θα κληθεί να πληρώσει ο ιδιοκτήτης είναι 11.891,24 ευρώ.
4. Για διαμέρισμα στην Καισαριανή, 1ου ορόφου 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.100 ευρώ, ο φόρος είναι 220,50 ευρώ.
5. Για διαμέρισμα στο Αιγάλεω, 2ου ορόφου 100 τ.μ., εικοσαετίας, με τιμή ζώνης 1.100 ευρώ.

Προτάσεις δήμων

Οι μειώσεις των αντικειμενικών τιμών σε όσους δήμους κρίνει το υπουργείο Οικονομικών ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις δεν θα επηρεάσουν τον ΕΝΦΙΑ που θα εκδοθεί και θα πληρωθεί το 2023, αλλά αυτόν του 2024.Το μέτρο θα συνδυαστεί με τον αυξημένο φόρο ακινήτων που θα κληθούν να πληρώσουν οι ιδιοκτήτες στις τελευταίες 2.167 περιοχές της χώρας που ήταν εκτός αντικειμενικών αξιών και θα ενταχθούν στον αντικειμενικό προσδιορισμό αξίας των ακινήτων.

Συνολικά 170 δήμοι υπέβαλαν τεχνικό φάκελο, υποστηρίζοντας ότι είναι υπερβολικά υψηλές οι νέες αντικειμενικές και πρέπει να μειωθούν. Πάντως, το θέμα θα εξεταστεί μετά τις εκλογές, καθώς δεν αναμένεται να ολοκληρώσουν το έργο τους στο διάστημα που απομένει οι επιτροπές πραγματογνωμόνων και των τεχνικών υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών για να παραδώσουν την εισήγησή τους στον υπουργό Οικονομικών