Πράσινες business, πράσινα ομόλογα

 Πάνος Κοσμάς

Πώς και γιατί η Ε.Ε. και η ΕΚΤ «πριμοδοτούν» τις πράσινες μπίζνες 

● Η ΕΚΤ θα προτιμά τα πράσινα και βιώσιμα ομόλογα στις επαναγορές της από τον Μάρτιο και ύστερα 

● Το δεύτερο εξάμηνο του έτους το πρώτο ελληνικό 

● Και το Χρηματιστήριο Αθηνών στο «κόλπο» της ενίσχυσης της «ESG τάσης» 

● Ανταγωνισμός πράσινων επιδοτήσεων μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ, ενώ η μάχη για την αποτροπή της κλιματικής κρίσης έχει χαθεί

Μπορεί η μάχη για την ανάσχεση της κλιματικής κρίσης να έχει χαθεί, αλλά το… πράσινο βρίσκεται πλέον παντού: στις αποφάσεις και τα μέτρα των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών, στα κριτήρια και τις κατευθύνσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και του ΕΣΠΑ, στα business plans όλο και περισσότερων εταιρειών, στις εκθέσεις και εκτιμήσεις επενδυτικών τραπεζών, στον διακρατικό ανταγωνισμό, στις αγορές ομολόγων (εταιρικών και κρατικών), στις ανακοινώσεις και τις πρωτοβουλίες του ελληνικού χρηματιστηρίου.

Πράσινες μπίζνες, πράσινες επιδοτήσεις και πράσινα (και γενικότερα, βιώσιμα) ομόλογα «έρχονται με φόρα», αποτελώντας τους πυλώνες της πράσινης επιχειρηματικότητας, στην οποία στρέφονται όλο και περισσότερα τμήματα του επιχειρηματικού τομέα, υπό κρατική καθοδήγηση και επιδότηση.

Στον «χορό» των πράσινων μπίζνες έχει μπει και το Χρηματιστήριο Αθηνών, που σε σχετική ανακοίνωσή του αναλαμβάνει κι αυτό τις... πράσινες ευθύνες του, δημιουργώντας σχετική ιντερνετική πλατφόρμα ενημέρωσης: Στην ATHEX BONDS GREENet, που έχει δημιουργήσει, προβάλλονται ομόλογα βιώσιμης χρηματοδότησης (Πράσινα, Κοινωνικά, Αειφορίας, Συνδεδεμένα με Ρήτρα Αειφορίας Ομόλογα), που είναι εισηγμένα προς διαπραγμάτευση σε μία από τις αγορές του Χρηματιστηρίου Αθηνών (Κύρια Αγορά, ΕΝ.Α.). ΤΕΡΝΑ, ΠΡΟΝΤΕΑ, ΝΟΒΑΛ ΠΡΟΠΕΡΤΥ, Lamda Development είναι οι εταιρείες που έχουν εκδώσει τέτοια ομόλογα.

Το τελευταίο διάστημα, έχει έρθει στην επικαιρότητα η υπόθεση του ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε., με αντικείμενο τις πράσινες επιδοτήσεις προς τον επιχειρηματικό τομέα.

Ανταγωνισμός

Πρώτες «ήρξαντο χειρών αδίκων» οι ΗΠΑ, με την ανακοίνωση από τον Μπάιντεν «πακέτου» πράσινων επιδοτήσεων, ύψους 340 δισ. δολαρίων, που δικαίως θεωρήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ενωση «χτύπημα κάτω από τη ζώνη» και «αθέμιτος ανταγωνισμός». Στη βάση αυτή εκκίνησαν οι ευρωπαϊκοί προβληματισμοί και διαδικασίες για «ευρωπαϊκή απάντηση» στις εξαγγελίες Μπάιντεν. Ωστόσο, το μπλοκ της «δημοσιονομικής πειθαρχίας» δεν επιτρέπει μέχρι στιγμής να ληφθεί απόφαση για αντίστοιχο ευρωπαϊκό «πακέτο».

Ωστόσο, ο πράσινος ανταγωνισμός είναι πολυδιάστατος: Προχθεσινό άρθρο του Bloomberg Opinion αποκαλύπτει ότι κινεζικά κεφάλαια πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ συγκεντρώνονται στο ελβετικό χρηματιστήριο SIX Swiss Exchange, με σκοπό να «εισβάλουν» στον ευρωπαϊκό πράσινο επιχειρηματικό τομέα. Προφανώς, δεν είναι ακριβώς το είδος της πράσινης επιχειρηματικής ενίσχυσης που θα επιθυμούσαν οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες, αλλά το βήμα σημειωτόν στα ευρωπαϊκά όργανα αφήνει κενά που ο ανταγωνισμός αξιοποιεί…

Ο κλιμακούμενος πράσινος επιχειρηματικός «οργασμός» και ανταγωνισμός φέρνει αναπόφευκτα και αύξηση των επενδύσεων στα πράσινα ομόλογα εταιρειών αλλά και κρατών. Αυτός ο τρόπος δανεισμού, μάλιστα, όχι μόνο ευνοείται αλλά και επιδοτείται άμεσα από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Πράσινα ομόλογα είναι αυτά που αντλούν ρευστότητα από την αγορά για τη χρηματοδότηση πράσινων επενδύσεων. Τα πράσινα ομόλογα είναι το δυναμικό στοιχείο της γενικότερης κατηγορίας των Βιώσιμων ομολόγων (ESG), που σχετίζονται με την κοινωνική «ανθεκτικότητα» και την «αειφόρο ανάπτυξη». Καθώς διαρκώς μεγαλύτερα κεφάλαια μεταφέρονται στις πράσινες μπίζνες, τα πράσινα ομόλογα αποτελούν ένα είδος επενδυτικού «trend». Μπορεί ο όγκος τους στις αγορές ομολόγων να είναι ακόμη πολύ χαμηλός, αλλά έχουν όλο το μέλλον μπροστά τους.

Σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα Barclays, παρότι η συνολική αξία των εταιρικών βιώσιμων ομολόγων παγκοσμίως από 460 δισ. δολάρια το 2021 υποχώρησε σε 362 δισ. δολάρια το 2022, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, το 2023 αναμένεται ότι θα αυξηθεί κατά 30%, επαναπροσεγγίζοντας έτσι τα επίπεδα του 2021 και με διαρκή ανοδική τάση.

Η ΕΚΤ, η Κομισιόν και η ελληνική «επιδότηση»

Στο πλαίσιο του στόχου για ευρωπαϊκή πρωτοπορία στην «πράσινη μετάβαση», η ΕΚΤ στην ανακοίνωση μετά την πρόσφατη σύνοδο του Γενικού της Συμβουλίου, όταν αύξησε ξανά τα επιτόκια του ευρώ κατά 50 μονάδες βάσης, περιέλαβε πρόβλεψη για «καθεστώς προτίμησης» για τα ομόλογα ESG στο πλαίσιο των επαναγορών ομολόγων μετά τη λήξη: τα ομόλογα αυτής της κατηγορίας θα έχουν καλύτερη στάθμιση στο συνολικό «καλάθι» των επαναγορών. Δεδομένου ότι, λόγω χαμηλού ακόμη όγκου, η αγορά αυτή είναι ακόμη αβαθής, αυτή η έμμεση πλην σαφής «επιδότηση» θα διαμορφώσει πολύ ελκυστικές τιμές/χαμηλότερες αποδόσεις για τη σχετική κατηγορία ομολόγων.

Πέραν της ΕΚΤ, η Κομισιόν επίσης ετοιμάζει τη δική της έμμεση «επιδότηση» στα πράσινα ομόλογα, προετοιμάζοντας 3 δείκτες που θα αναδεικνύουν -και «επιβραβεύουν»- τον «πράσινο» χαρακτήρα των επενδυτικών χαρτοφυλακίων. Μια κίνηση που αποσκοπεί σαφώς στο να ωθήσει μεγαλύτερου ύψους επενδύσεις στην «πράσινη» κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό, ο ελληνικός Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) συμπεριέλαβε στην επενδυτική του στρατηγική για το 2023 και την έκδοση πράσινου κρατικού ομολόγου. Θα πρόκειται για 10ετές ομόλογο, με το οποίο το ελληνικό Δημόσιο θα τοποθετηθεί στη σχετική αγορά, η οποία προβλέπεται ότι θα έχει μέλλον. Ωστόσο, η έκδοσή του τοποθετείται στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, για τους εξής λόγους:

■ Γιατί δεν υπάρχουν πολλά χρονικά περιθώρια μέχρι να αρχίσει ο επίσημος εκλογικός κύκλος.

■ Γιατί η αναμενόμενη αναβάθμιση των ελληνικών κρατικών ομολόγων στην επενδυτική βαθμίδα σε συνδυασμό με την εκτιμώμενη ολοκλήρωση του ανοδικού κύκλου των επιτοκίων θα δημιουργήσει ευνοϊκότερο περιβάλλον αποδόσεων/τιμών για τα κρατικά ομόλογα.