Στάση πληρωμών στo EΣΠΑ

Πάνος Κοσμάς

 Αρση του «απαγορευτικού» από 4 Ιανουαρίου υπόσχονται κυβερνητικές διαρροές ● Θύματα, οι εργαζόμενοι, οι επιχειρήσεις και η… κυβερνητική αξιοπιστία.

Με κατεπείγον έγγραφο-εντολή του υπουργείου Ανάπτυξης, με ημερομηνία 15/12/2022, η κυβέρνηση «πάγωσε» ξαφνικά τις πληρωμές για έργα του ΕΣΠΑ στο τέλος της χρονιάς. Αυτού του είδους το «πάγωμα» γίνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά, αφού με πανομοιότυπο τρόπο η κυβέρνηση είχε κηρύξει «στάση πληρωμών» και στα τέλη του 2021. Επισήμως, η κυβέρνηση επικαλείται «δημοσιονομικούς λόγους», χωρίς να γίνεται καθαρό αν αφορούν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων για το έλλειμμα ή απλώς την εξάντληση των κονδυλίων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) –ή το ένα εξαιτίας του άλλου.

Το σχετικό έγγραφο του υπουργείου Ανάπτυξης διευκρινίζει ότι η «στάση πληρωμών» αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα έργα και όχι τα έργα του εθνικού σκέλους του ΠΔΕ. Το γεγονός αυτό γεννά ερωτήματα για τις αιτίες των δύο μέτρων και δύο σταθμών, με τις κακές γλώσσες να λένε ότι στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ, το οποίο διέπεται από ιδιαίτερα αυξημένη «χαλαρότητα» όσον αφορά τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις ένταξης των έργων, παρεισφρέουν πολύ περισσότεροι «ημέτεροι» του ιδιωτικού τομέα, τους οποίους η κυβέρνηση δεν θα ήθελε να δυσαρεστήσει χριστουγεννιάτικα – οι υπόλοιποι μπορούν να περιμένουν… Το θέμα έφεραν στη Βουλή με ερώτησή τους 47 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, με πρωτοβουλία του τομεάρχη Ανάπτυξης Αλέξη Χαρίτση, στις 27/12.

Οι συνέπειες

Το 2023 προβλέπεται ιδιαίτερα κρίσιμο αλλά και δύσκολο όσον αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα έργα, για τους εξής λόγους:

■ Το κόστος του χρήματος (άρα και του δανεισμού αλλά και της εξυπηρέτησης δανείων) θα αυξηθεί περαιτέρω, λόγω της περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων του ευρώ.

■ Η ύφεση στην Ευρώπη και η ισχυρή επιβράδυνση στην ελληνική οικονομία θα αυξήσει τις πιέσεις στον κύκλο εργασιών και στα ταμειακά διαθέσιμα των επιχειρήσεων.

■ Η δημοσιονομική ευελιξία θα μειωθεί δραστικά.

■ Ενώ θα ισχύουν όλα τα προηγούμενα, θα πρέπει να α) ολοκληρωθεί η υλοποίηση των έργων της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου του ΕΣΠΑ (2014-2020) και να εκκινήσει η υλοποίηση των έργων της νέας (2021-2027), ταυτόχρονα δε να αυξηθεί σημαντικά η απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που είναι ακόμη πολύ χαμηλή.

Εν αναμονή τέτοιων συνθηκών και τόσο κρίσιμων στοιχημάτων για το 2023, η κυβέρνηση επέλεξε το «πάγωμα» των χρηματοδοτήσεων με «άνωθεν εντολή», γεγονός που ακόμη κι αν διαρκέσει για λίγο, μπορεί να έχει πολύ αρνητικές συνέπειες:

● Δημιουργούνται συνθήκες κυβερνητικής αναξιοπιστίας στις σχέσεις με τον ιδιωτικό τομέα. Οι επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να εμπιστεύονται την (όποια) κυβέρνηση, αν κατ’ εξακολούθηση αναστέλλει ξαφνικά ώριμες πληρωμές.

● Ιδιαίτερα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που επιβιώνουν οριακά, δοκιμάζονται σκληρά από την αναστολή χρηματοδοτήσεων λίγο πριν από τη λήξη του έτους.

● Η κυβερνητική πίεση μεταφέρεται στον «τελικό αποδέκτη» όλων των χρηματοδοτικών πιέσεων, που είναι οι εργαζόμενοι, οι οποίοι μπορεί να δοκιμάσουν την πικρή γεύση της «στάσης πληρωμών» στις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Σε απάντηση των διαμαρτυριών των εργοληπτών συγχρηματοδοτούμενων έργων, κυβερνητική διαρροή στους «κύκλους» του ΠΔΕ αναφέρει ότι η αναστολή πληρωμών θα αρθεί μεθαύριο Τετάρτη 4 Ιανουαρίου. Οι συνέπειές της όμως θα έχουν ήδη «μετρήσει»…

Τέλος, ερωτήματα γεννιούνται και όσον αφορά τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης έναντι των ευρωπαϊκών αρχών. Κατά πόσο δηλαδή η κυβέρνηση έχει σε τέτοιο βαθμό εξαντλήσει τα δημοσιονομικά περιθώρια με την επιδοματική πολιτική δημιουργίας προεκλογικών εντυπώσεων ώστε να αναγκάζεται να λάβει ένα τέτοιο μέτρο.