Πάπας Φραγκίσκος: Πώς o θάνατος Bενέδικτου ανοίγει το δρόμο για παραίτηση

 Από το 2013 έως την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2023 η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία βίωσε το παράδοξο της συνύπαρξης δύο παπών στο Βατικανό. Σύντομα μπορεί να μην έχει… κανέναν και το κονκλάβιο να κληθεί να εκλέξει έναν καινούργιο, καθώς ο θάνατος σε ηλικία 95 ετών του Γερμανού επίτιμου πάπα Βενέδικτου, κατά κόσμον Γιόζεφ Ράτσινγκερ, στο Μοναστήρι της Μητρός Εκκλησίας του Βατικανού, εικάζεται βάσιμα ότι θα επιταχύνει τις διαδικασίες παραίτησης και του 86χρονου διαδόχου του Φραγκίσκου, κατά κόσμον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο.

Ο πάπας Φραγκίσκος είχε αφήσει υπονοούμενα ότι μπορεί να ακολουθήσει το παράδειγμα του προκατόχου του και να παραιτηθεί κάποια στιγμή αν συντρέξουν λόγοι υγείας, από την πρώτη κιόλας ομιλία μετά την εκλογή του στα πλήθη που είχαν συρρεύσει για να τον αποθεώσουν στην πλατεία του Αγ. Πέτρου. Υπενθυμίζεται ότι ο μακαριστός Βενέδικτος είχε σοκάρει πολλούς με την παραίτησή του το 2013, καθώς κάτι παρόμοιο δεν είχε ξανασυμβεί στο Βατικανό εδώ και 600 χρόνια.

Οπως γράφει ο «Guardian», ο σημερινός Αργεντινός Πάπας δεν είχε απλώς ταχθεί υπέρ του να γίνει κανονικότητα η παραίτηση των παπών, αλλά προχώρησε ένα βήμα παραπέρα προβλέποντας πως η δική του θητεία θα είναι σχετικά σύντομη. Είχε μάλιστα χαρακτηρίσει «θαρραλέα» την απόφαση του προκατόχου του να εγκαταλείψει το αξίωμα του ποντίφικα, μόλις ένιωσε ότι δεν τον βοηθούν οι δυνάμεις του.

Ο Φραγκίσκος επανέφερε το θέμα της «συνταξιοδότησής» του επιστρέφοντας πέρυσι το καλοκαίρι από τον Καναδά, όταν δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι «η πόρτα της παραίτησής του είναι ανοιχτή κι αυτό δεν θα είναι καταστροφή» για την Εκκλησία. Δίσταζε όμως να προχωρήσει όσο βρισκόταν στη ζωή ο προκάτοχός του Βενέδικτος, καθώς το θέαμα… τριών παπών στο Βατικανό, ενός εν ενεργεία και δύο επιτίμων, θα έπληττε το κύρος του θεσμού.

Μολονότι ο Φραγκίσκος εγκωμίασε τον εκλιπόντα ως «έναν ευγενή άνθρωπο» κι έλεγε κατά καιρούς ότι τον ένιωθε σαν έναν ηλικιωμένο πατέρα, οι βαθιές διαφορές τους σε πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα ήταν ορατές διά γυμνού οφθαλμού. Γνωστός ως «Ροτβάιλερ του Θεού», κατά την οκταετή παποσύνη του (2005-2013), ο Βενέδικτος ήταν αμείλικτος εχθρός των αμβλώσεων, της αντισύλληψης και των ομοφυλόφιλων, ενώ υπήρξε πολιτικά συντηρητικός και πολέμιος της αριστερο-φιλελεύθερης Θεολογίας της Απελευθέρωσης. Οσο βρισκόταν εν ζωή, συσπείρωσε γύρω του συντηρητικούς και αντιδραστικούς κύκλους του Βατικανού που αντιτίθενται στην προοδευτική ατζέντα του Φραγκίσκου, ο οποίος έχει καθ’ υπερβολήν χαρακτηριστεί «κόκκινος Πάπας». Στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του ο Φραγκίσκος κατακεραύνωσε για μία ακόμη φορά την «απληστία των ισχυρών για πλούτο και εξουσία», ενώ συχνά αναφέρεται στα προβλήματα της φτώχειας, της ανισότητας και της κλιματικής αλλαγής.

Στις 13 Μαρτίου 2023 ο Φραγκίσκος συμπληρώνει 10 χρόνια στην παπική έδρα και κύκλοι του Βατικανού υποστηρίζουν ότι σχεδιάζει να ανακοινώσει την παραίτησή του ύστερα από τη φθινοπωρινή σύνοδο των επισκόπων.

Από την εφηβεία του ζει με έναν πνεύμονα, ενώ τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρείται από έντονη ισχυαλγία που καθιστά επώδυνες τις μετακινήσεις του. Τον περασμένο Ιούλιο στον Καναδά κυκλοφορούσε είτε με αμαξίδιο είτε με μπαστούνι και υποβασταζόμενος, με έντονους μορφασμούς κάθε φορά που έσκυβε ή καθόταν.

Ο Φραγκίσκος κατέπεσε φανερά μετά τον Ιούλιο του 2021, όταν χρειάστηκε να υποβληθεί σε εγχείρηση αφαίρεσης 5 εκατοστών του παχέος εντέρου και παρέμεινε 6 ώρες σε αναισθησία. Οι παρενέργειες εκείνης της δοκιμασίας δεν του επιτρέπουν άλλα σοβαρά χειρουργεία κι έτσι ματαίωσε μια εγχείρηση στο γόνατο.

«Στην ηλικία μου και με αυτούς τους περιορισμούς είτε πρέπει να εξοικονομώ ενέργεια για να υπηρετήσω την Εκκλησία είτε να σκεφτώ σοβαρά να αποσυρθώ», είχε πει επιστρέφοντας από τον Καναδά. Εχοντας ήδη ένα σχέδιο στο μυαλό του, ο Φραγκίσκος ξεκαθάρισε ότι δεν σκοπεύει να γίνει επίτιμος Πάπας όπως ο Βενέδικτος, αλλά επίτιμος επίσκοπος Ρώμης. Επίσης τόνισε ότι δεν θα συνεχίσει να φοράει τα παπικά άμφια, ούτε θα ζήσει στο μοναστήρι του Βατικανού, αλλά θα αποσυρθεί κάπου ήσυχα εκτός των τειχών για να περάσει τον υπόλοιπο βίο του.

Πάπας Φραγκίσκος: Αρχισαν τα σενάρια διαδοχής

«Τώρα έχουμε μόνο έναν Πάπα. Οφείλω να πω ότι ο Πάπας Ράτσινγκερ ήταν χαρισματικός, ταπεινός, αλλά κυρίως μεγάλος θεολόγος», εκτίμησε η Γαλλίδα τουρίστρια Εμιλί Γκαγιάρ, την ώρα που γινόταν γνωστό ότι ο Φραγκίσκος θα χοροστατήσει την Πέμπτη στην κηδεία του προκατόχου του, η σορός του οποίου εκτίθεται από σήμερα σε λαϊκό προσκύνημα στη Βασιλική του Αγ. Πέτρου.

Προτού γίνει Πάπας, ο καρδινάλιος Γιόζεφ Ράτσινγκερ αποκαλούταν «Ροτβάιλερ του Θεού», καθώς επί 25 χρόνια προΐστατο της Συνόδου του Βατικανού για το Δόγμα της Πίστης, έχοντας ως κύριο αντίπαλο τους προοδευτικούς Θεολόγους της Απελευθέρωσης. Του πιστώνονται οι πρώτες τιμωρίες παιδεραστών ιερέων -κάτι που δεν τόλμησε ο επί 27 χρόνια εμβληματικός προκάτοχός του, Ιωάννης Παύλος Β’-, αλλά απέτυχε να διαχειριστεί μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα διαφθοράς του Βατικανού και είχε την ατυχή έμπνευση να συγκρουστεί με το Ισλάμ, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά.

Από την άλλη έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν στον ιταλικό Τύπο (Il Fatto Quotidiano) τα ονόματα των δελφίνων του Πάπα Φραγκίσκου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο υπουργός Εξωτερικών του Βατικανού, καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν, επίδοξος μεσολαβητής στην Ουκρανία, και ο γενικός γραμματέας της συνόδου των επισκόπων, Μάριο Γκρετς, με καταγωγή από την Μάλτα. Eπίσης ο Ισπανός αρχιεπίσκοπος του Ραμπάτ, Κριστόμπαλ Λόπες Ρομέρο, ο αρχιεπίσκοπος Νέας Υόρκης, Τίμοθι Μάικλ Ντόλαν, και ο αρχιεπίσκοπος Μπολόνια, Ματέο Μαρία Τζούπι.