Διαγραφή χρεών έως και 100% στα Ταμεία - Τα κρυφά «δώρα» και οι παγίδες [πίνακας]

 Κώστας Κατίκος

Διαγραφή ακόμη και του 100% της οφειλής τους ανάλογα με την παλαιότητά της μπορούν να κερδίσουν με απόλυτα νόμιμο τρόπο εκατοντάδες χιλιάδες μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ,

δηλαδή ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, αλλά και εργοδότες με την εφαρμογή της νέας και βραχύτερης παραγραφής χρεών στη 10ετία αντί στην 20ετία.

Το νέο χρονικό όριο της παραγραφής ισχύει αναδρομικά και αφορά στα χρέη που βεβαιώθηκαν στα Ταμεία από 12/5/2016 και μετά και κατά το χρόνο βεβαίωσής τους είχε συμπληρωθεί 10ετία.

Το ορόσημο της 12ης/5/2016 έχει να κάνει με το γεγονός ότι τότε άρχισε να εφαρμόζεται ο νόμος Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016) και ως προς τα χρέη που βεβαιώθηκαν από την ημερομηνία αυτή και μετά η παραγραφή ήταν 20ετής. Το Συμβούλιο Επικρατείας ακύρωσε την 20ετία και προσδιόρισε την 10ετή παραγραφή, όπως και έγινε με το άρθρο 6 του νόμου 4997/2022.

Οδηγίες για το πώς θα εφαρμοστεί η νέα 10ετής παραγραφή και κυρίως ποια χρέη αφορά δίνει με σχετική εγκύκλιό του το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ). Αυτό που ξεχωρίζει από την εγκύκλιο και ανέδειξε πρώτος ο «Ε.Τ.» με δημοσίευμά του την ημέρα έκδοσής της (30/12/2022) είναι ότι ακόμη και για χρέη που έχουν βεβαιωθεί ισχύει 10ετής παραγραφή εφόσον η 10ετία συμπληρώθηκε μετά το 2016.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, τα χρέη προς τα Ταμεία που εμπίπτουν πλέον σε 10ετή παραγραφή είναι αφενός όσα δεν έχουν βεβαιωθεί επί μία 10ετία (π.χ. όσα δημιουργήθηκαν από το 2012 και ως το 2022 δεν έχουν βεβαιωθεί), καθώς και όσα είχαν ήδη βεβαιωθεί από το 2016 και μετά και κατά το έτος που βεβαιώθηκαν είχε παρέλθει η 10ετία, οπότε και παραγράφονται αναδρομικά.

Με την αναδρομική παραγραφή εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και αγρότες θα δουν κούρεμα χρεών 30%, 50% ή και 100%, ανάλογα με το πότε βεβαιώθηκε η οφειλή τους.

Αν δηλαδή ένας ελεύθερος επαγγελματίας του ΟΑΕΕ ή ένας αγρότης του ΟΓΑ ή ένας αυτοαπασχολούμενος του ΕΤΑΑ χρωστά τις εισφορές των ετών 2002-2007 και αυτές του βεβαιώθηκαν ως οφειλή το 2019, τότε θεωρούνται 100% παραγραμμένες, διότι κατά το έτος που βεβαιώθηκαν (2018) είχαν ήδη συμπληρωθεί 10 έτη (2007-2017) εντός των οποίων θα έπρεπε να αναζητηθούν.

Σε άλλες περιπτώσεις η διαγραφή μπορεί να είναι για μικρότερο ποσοστό οφειλής (π.χ. 30% ή 50%).

Για παράδειγμα:

*Οφειλή των ετών 2003-2007 που βεβαιώθηκε το 2018 θεωρείται ολοσχερώς παραγραμμένη, δηλαδή το χρέος μηδενίζεται, επειδή και εδώ έχει περάσει μία 10ετία από τότε που θα έπρεπε να καταλογιστεί, καθώς για να μην παραγραφεί θα έπρεπε να βεβαιωθεί το 2017, για να μη συμπληρωθεί δηλαδή η 10ετία της παραγραφής. Σε αυτές τις περιπτώσεις διαγράφονται και το κεφάλαιο και τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις.

*Ελεύθερος επαγγελματίας με οφειλή 16.000 ευρώ για διάστημα από το 2002 και μετά που του καταλογίστηκε το 2018 θα τύχει παραγραφής των χρεών από το 2002 ως το 2007 και θα χρωστά -αν έχει οφειλή- για την περίοδο 2008-2018.

*Οφειλή της περιόδου 2004-2020 η οποία βεβαιώθηκε σε ελεύθερο επαγγελματία τον Ιούνιο του 2020 θεωρείται παραγραμμένη για το διάστημα 2004 ως και 2009, διότι ανάγεται στη 10ετία που είχε ήδη συμπληρωθεί κατά τη βεβαίωση της οφειλής. Αν το σύνολο της οφειλής είναι 32.000 ευρώ με κεφάλαιο, πρόστιμα και προσαυξήσεις και το χρέος που αντιστοιχεί στα έτη 2004-2009 είναι το 50%, δηλαδή 16.000 ευρώ, τότε αυτή η οφειλή θα διαγραφεί λόγω παρέλευσης 10ετίας από τότε που καταλογίστηκε (2020) και το χρέος αυτόματα μειώνεται στο μισό, δηλαδή στις 16.000 ευρώ.

*Οφειλή της περιόδου 1998-2015 η οποία βεβαιώθηκε σε ελεύθερο επαγγελματία τον Ιούνιο του 2016 θεωρείται παραγραμμένη για το διάστημα 1998 ως και 2005, διότι αυτό το διάστημα ανάγεται στη 10ετία που είχε ήδη συμπληρωθεί κατά τη βεβαίωση της οφειλής. Ουσιαστικά οφειλή που έχει κλείσει μία 10ετία κατά το έτος βεβαίωσής της διαγράφεται και ο ασφαλισμένος χρωστά για το διάστημα από 2007 και μετά. Αν το σύνολο της οφειλής του είναι 41.000 ευρώ με κεφάλαιο, πρόστιμα και προσαυξήσεις και το χρέος που αντιστοιχεί στα έτη 1998-2005 είναι το 1/3, δηλαδή 13.667 ευρώ, τότε αυτή η οφειλή του θα διαγραφεί λόγω παρέλευσης 10ετίας τότε που καταλογίστηκε (2016).

Οι αναδρομικές διαγραφές χρεών θα ισχύσουν και για όσους πήραν ατομικές ειδοποιήσεις μετά τις 12/5/2016, εφόσον στο ποσό της οφειλής συμπεριλαμβάνεται και χρέος που έχει συμπληρώσει 10ετία πριν από την ημερομηνία της ατομικής ειδοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι τα λεγόμενα μέτρα που διακόπτουν την παραγραφή ισχύουν μόνον εφόσον δεν έχει παρέλθει η 10ετία.

ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΧΡΕΗ ΔΙΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2016 (ενδεικτικά ποσά)

Συνολική οφειλή	Διάστημα οφειλής	Συνολικά έτη οφειλής	Ετος βεβαίωσης της οφειλής	Διάστημα οφειλής που παραγράφεται λόγω 10ετίας	Διάστημα οφειλής που δεν παραγράφεται	Χρέος που συμπλήρωσε 10ετία κατά τη βεβαίωση και παραγράφεται	Χρέος που δεν παραγράφεται
41.000	1998-2015	17	2016 (από 13/5)	1998-2005	2006-2015	13.667	27.333
39.200	2000-2016	16	2017	2000-2006	2006-2015	13.067	26.133
37.400	2002-2017	15	2017	2002-2006	2007-2016	12.467	24.933
35.600	2003-2018	15	2018	2003-2007	2008-2017	11.867	23.733
33.800	2003-2019	16	2019	2003-2008	2009-2018	14.500	22.533
32.000	2004-2020	16	2020	2004-2009	2010-2019	16.000	21.333
30.200	2005-2021	16	2021	2005-2010	2011-2020	10.067	20.133
28.400	2006-2022	16	2022	2006-2011	2012-2021	9.467	18.933
7.000	2003-2007	4	2018	2003-2007	–	7.000	0
10.000	2002-2008	6	2020	2002-2008	–	10.000	0
12.000	2000-2006	6	2018	2000-2006	–	12.000	0

 

Πώς, πού και τι θα δηλώσουν για να ακυρωθεί η οφειλή

Για να ακυρωθεί μέρος ή και το σύνολο της οφειλής τους εφόσον εμπίπτει σε 10ετή παραγραφή, οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του ΕΦΚΑ θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση (σ.σ.: προς το ΚΕΑΟ ή τον ΕΦΚΑ, θα διευκρινιστεί εντός των ημερών) με την οποία θα ζητούν να διαγραφεί βεβαιωμένο χρέος μετά το 2016 που κατά την ημερομηνία βεβαίωσης έχει συμπληρώσει 10ετία και ως εκ τούτου θεωρείται παραγεγραμμένο βάσει του άρθρου 6 του νόμου 4997/2022.

Σύμφωνα με πληροφορίες που αποκαλύπτει ο «Ε.Τ.», σύντομα αναμένεται να δοθούν οδηγίες για τη διαδικασία της αναδρομικής παραγραφής χρεών που έχουν βεβαιωθεί μετά τις 12/5/2016 και έχουν κλείσει 10ετία.

Σύμφωνα με κάποιες πρώτες εκτιμήσεις, τα χρέη των ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών και αυτοαπασχολουμένων που θα διαγραφούν λόγω 10ετούς παραγραφής ξεπερνούν τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ άλλες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για διαγραφές άνω των 800 εκατ. ευρώ μαζί με χρέη εργοδοτών που είναι και μεγαλύτερα από των ελεύθερων επαγγελματιών.

Δεν χάνονται οι εισφορές εργαζομένων

Οι εργαζόμενοι σε επιχείρηση με χρέη που παραγράφονται δεν χάνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους, ούτε θα επιστρέψουν σύνταξη που πήραν ενώ οι εισφορές του εργοδότη παραγράφονται.

Ο νόμος και η εγκύκλιος ξεκαθαρίζουν ότι για τις οφειλές από εργοδοτικές εισφορές της περιόδου 2006-2011, που βάσει της νέας διάταξης εμπίπτουν σε 10ετή παραγραφή (εφόσον δεν βεβαιώθηκαν ως το 2022), δεν χάνονται τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων. Κατά συνάφεια, δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα και για τα χρέη που βεβαιώθηκαν μετά το 2016 και έχει παρέλθει η 10ετία της παραγραφής τους.

Δεν επιστρέφονται εισφορές για διαγραμμένο χρέος που ρυθμίστηκε!

Στην εγκύκλιο ξεκαθαρίζεται ότι, αν ένας ασφαλισμένος έχει ρυθμίσει και ξεπληρώσει χρέος που όμως με τη νέα διάταξη εμπίπτει σε παραγραφή, δεν θα του επιστραφούν οι δόσεις που κατέβαλε, ούτε θα συμψηφιστούν με τυχόν υπόλοιπη οφειλή που δεν παραγράφεται.

Αν όμως η ρύθμιση δεν έχει ολοκληρωθεί, τότε το χρέος που ρυθμίζεται και εμπίπτει σε 10ετή παραγραφή αφαιρείται και οι δόσεις για το χρέος που δεν παραγράφεται θα είναι μικρότερες.