Eίσαι σκέτο «επιτελικό κράτος»

 
Δημήτρης Ψαρράς

Χρειάστηκε να περάσουν τρία ολόκληρα χρόνια για να καταλάβουμε όλοι τι ακριβώς εννοούσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν δήλωνε μόλις εκλέχτηκε

πρωθυπουργός ότι έχει βασικό του στόχο να χτίσει ένα «επιτελικό κράτος». Δυστυχώς το τίμημα ήταν μεγάλο. Και το πληρώνουν τώρα οι Ελληνες πολίτες που βλέπουν να ξεδιπλώνονται όλες οι κρυφές πτυχές αυτού του σκοτεινού σχεδίου.

Στην τελευταία του ομιλία ως πρωθυπουργού, ο Αντώνης Σαμαράς έκανε μια εξαιρετικά προφητική δήλωση. Ηταν η κεντρική προεκλογική συγκέντρωση της Ν.Δ., στο γήπεδο Τάε Κβον Ντο, την Παρασκευή 23 Ιανουαρίου 2015, δυο μέρες πριν από τις εκλογές που θα έφερναν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και τον Αλέξη Τσίπρα στη θέση του πρωθυπουργού. Είχε πει τότε ο κ. Σαμαράς:

«Κι ακούσαμε κι αυτό –αν είναι ποτέ δυνατόν– η ΕΥΠ, το ΣΔΟΕ και όλα αυτά, να υπάγονται στο Γραφείο του Ελληνα πρωθυπουργού. Αυτό λέγεται συγκέντρωση εξουσίας πέραν εκείνων που σου επιτρέπει μια Δημοκρατία, κ. Τσίπρα. Αυτά να τα ξεχάσεις. Δεν πρόκειται ποτέ να σου επιτρέψουμε να γίνει κάτι τέτοιο! Αυτά γίνονται σε άλλες χώρες, κ. Τσίπρα. Αυτά είναι για τη Βόρεια Κορέα, κ. Τσίπρα!»

Η δήλωση αυτή είναι εξαιρετικά επίκαιρη και θα την αναρτήσουμε για όσους δεν την πιστεύουν στην efsyn.gr.

Γνωρίζουμε βέβαια ότι δεν ήταν ο Αλέξης Τσίπρας εκείνος που προχώρησε σε μια τέτοια κίνηση, η οποία κατά τον κ. Σαμαρά μας οδηγεί σε καθεστώς Βόρειας Κορέας. Ηταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μάλιστα προχώρησε στην κίνηση να υπαγάγει την ΕΥΠ στο Γραφείο του με το πρώτο νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνησή του τον Ιούλιο του 2019 και έφερε τον τίτλο «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (ν. 4622/2019). Οσο για το ΣΔΟΕ (Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος), αυτό απλώς… καταργήθηκε από τον κ. Μητσοτάκη, έχασε δηλαδή την αυτοτέλειά του και υπάχθηκε μαζί με μια σειρά άλλων υπηρεσιών (κυρίως το ΣΕΠΕ) στις άμεσα ελεγχόμενες γενικές γραμματείες οικονομικών υπουργείων και τελικά στην επίσης απολύτως ελεγχόμενη ΕΑΔ (Εθνική Αρχή Διαφάνειας).

Οι σημερινές εξελίξεις δικαιώνουν τον κ. Σαμαρά. Γιατί πράγματι το σκάνδαλο των υποκλοπών και ο ρόλος των πρωταγωνιστών του (Κοντολέων - Δημητριάδης) επιβεβαιώνουν ότι η ανάληψη της ευθύνης της ΕΥΠ από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, με αυτό το πρώτο νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη, φέρει αυτά τα χαρακτηριστικά της αλλοίωσης του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Η ομιλία του κ. Μητσοτάκη για το νομοσχέδιο αυτό το 2019 συνοδεύτηκε από την πρώτη μεγάλη του γκάφα, όταν επικαλέστηκε τον Αλέξανδρο Σούτσο που είχε πει το 1848 «Μέχρι τίνος το ελληνικόν αυτό κράτος, έχον σπιθαμιαίο το σώμα και υπερμεγέθη την κεφαλήν, θέλει, ως ραχιτικόν, ως εκτρωματαίον ανθρωπάριον, κινεί την οικουμένην εις γέλωτα;». Ο καημένος ο κ. Μητσοτάκης νόμιζε ότι αυτά αναφέρονταν στη «γραφειοκρατία» και το «αθηναϊκό κράτος» που υποτίθεται ότι σχεδίαζε κι ο ίδιος να πατάξει, 170 χρόνια αργότερα. Μόνο που ο Σούτσος αναφερόταν στο όραμα της απελευθέρωσης άλλων εδαφών με ελληνικό πληθυσμό, εφόσον την εποχή του η ελληνική επικράτεια περιοριζόταν στη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες και τις Σποράδες (βλ. «Ο πρωθυπουργός κ. Πονηρίδης», «Εφ.Συν.», 10.8.2019, https://tinyurl.com/2nt2c5vx).

Αλλά πού του ήρθε του κ. Μητσοτάκη η έμπνευση του «επιτελικού» κράτους; Ασφαλώς δεν είναι θιασώτης του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας, όπως πίστευε ο κ. Σαμαράς για τον κ. Τσίπρα. Τον καρφώνει ένας ομοϊδεάτης του, ο οποίος μάλιστα φιλοδοξεί τώρα να γίνει κι αυτός πολιτικός αρχηγός. Ο επιχειρηματίας Πρόδρομος Εμφιετζόγλου εξηγούσε πριν από έναν χρόνο: «Τι είναι το “επιτελικό κράτος” και πώς εφαρμόζεται στη χώρα μας; Είναι μια απομίμηση του αμερικανικού συστήματος διοίκησης, όπου μια ομάδα συνεργατών του προέδρου διοικεί ουσιαστικά και οι υπουργοί έχουν ένα δευτερεύοντα λόγο. […] Τι συμβαίνει σε μας; O πρωθυπουργός έχει σχηματίσει μια ομάδα άμεσων συνεργατών του. […] Αποτέλεσμα: σύγχυση, δυσαρέσκεια και τελικά ατελής, μη αποδοτική λειτουργία της διοίκησης» («Επιτελικό κράτος και στρατιά αρμοδίων», «Καθημερινή», 16.9.2021).

Μη βιαστεί κανείς να πει ότι ο πρόεδρος της «Μηχανικής» έχει αντιπολιτευτικό κίνητρο, εφόσον τώρα έχει φτιάξει και δικό του ακροδεξιό κόμμα. Παλιός υποστηρικτής της Ν.Δ., ο κ. Εμφιετζόγλου επέλεξε να υποστηρίξει τον ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη το καλοκαίρι του 2007, την περίοδο δηλαδή που μεσουρανούσαν στο κόμμα ο Αδωνις Γεωργιάδης και ο Μάκης Βορίδης. Ο Καρατζαφέρης, μάλιστα, ήδη από το 2003, τότε που κατήγγελλε την «ΚΟ-ΛΑ-ΣΗ» (Κόκκαλης, Λαμπράκης Σημίτης), δήλωνε ότι θα μας σώσει το «Ε-Κ-Α-Β» (Εμφιετζόγλου, Κοπελούζος, Αλαφούζος, Βαρδινογιάννης).

Ασφαλώς ο κ. Μητσοτάκης δεν είναι μακριά από τέτοιες σκέψεις. Η επιχείρηση μεταφοράς του «Λευκού Οίκου» στο μέγαρο Μαξίμου, την οποία περιγράφει ο Πρ. Εμφιετζόγλου, όσο κι αν έχει εξελιχτεί πλέον σε κωμωδία, αποτελεί ασφαλώς ένα ερμηνευτικό κλειδί για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τη διακυβέρνηση της χώρας ο Κυρ. Μητσοτάκης.

Γνωρίζουμε ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης υπήρξε από τα νιάτα του φανατικός υποστηρικτής της πολιτικής των ΗΠΑ και ασφαλώς θα ήθελε να μιμηθεί ακόμα και τον δικό τους τρόπο διακυβέρνησης. Μόνο που, όσο κι αν θα το ήθελε ο ίδιος, στην Ελλάδα δεν υπάρχει πρόεδρος με δικαιοδοσίες ανάλογες εκείνες του Αμερικανού. Μπορεί το ελληνικό πολιτικό σύστημα να έγινε περισσότερο πρωθυπουργοκεντρικό μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 1986, αλλά δεν έπαψε να υπάρχει η ιδιαιτερότητα των σχέσεων μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας, κυβέρνησης και Βουλής. Οι αλλαγές που επέβαλε ο Κυρ. Μητσοτάκης μέσω του Ν. 4622/2019 προκαλούν όντως αλλοίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Και μάλιστα χρησιμοποίησε κάθε είδους κρίση (ελληνοτουρκικά, πανδημία, πόλεμος Ουκρανίας) ως ευκαιρία και δικαιολογία για να επιβάλει αυτό το ιδιότυπο αντιδημοκρατικό καθεστώς.

Ο κ. Σαμαράς είχε δίκιο. Μόνο που δεν περίμενε ότι τις κινήσεις αυτές θα τις έκανε ο διάδοχός του και θα τις χρεωνόταν το δικό του κόμμα.