ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ-30 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΓΙΟΡΤΗ : ΓΙΑΤΙ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΛΟΥΚΟΥΜΑΔΕΣ -ΟΛΑ ΤΑ ΕΘΙΜΑ

 

ΑΓΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΟΡΤΗ : Στη γιορτή του Αποστόλου Ανδρέα, εορτάζει το Πρωτόθρονο Οικουμενικό Πατριαρχείο, θεωρώντας ότι αποτελεί ιδρυματική Εκκλησία του Αποστόλου.

Άγιος Ανδρέας-30 Νοεμβρίου γιορτή : Μετά το πέρας της Θ. Λειτουργίας μοιράζονται στους πιστούς λουκουμάδες, ως αντίδωρο της συμμετοχής τους στην πανήγυρη. Πώς προέκυψε όμως το ἐθιμο?

Ο Ιησούς βρίσκεται σε περιοδεία με τους μαθητές του διδάσκοντας και κηρύττοντας. Βρίσκονται λοιπόν στο χωριό του αποστόλου Ανδρέα, πεινασμένοι και διψασμένοι. Ο Ανδρέας τον προσκαλεί στο σπίτι του μαζί με τους υπολοίπους.

Φτάνοντας όμως εκεί, η γυναίκα του τον ενημερώνει ότι δεν υπαρχει τίποτε άλλο παρά νερό, αλεύρι, λάδι και μέλι. Ο Ανδρέας ανησυχεί, αλλά αμέσως σκεφτόμενος τι μπορεί να γίνει πρότεινε στην γυναίκα του μαζί με όλα αυτά που υπάρχουν να φτιάξει τηγανίτες, για να φάνε ο Ιησούς και οι μαθητές του.

Το περιστατικό αναφέρεται σε κάποιο κείμενο απόκρυφου ευαγγελίου.

Ετσι λοιπόν, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τηρώντας την Παράδοση αιώνων, κάθε χρόνο τέτοια μέρα προσφέρει λουκουμάδες με μέλι σε όλους τους παρευρισκόμενους. Απότι γνωρίζω το έθιμο αυτό που είναι αντιπροσωπευτικό αυτού που ονομάζουμε “λαϊκή ευσέβεια” τηρείται και εδώ στην Κρήτη και ιδιαιτέρως στην Αρχιεπισκοπή με πρωτοβουλία του αρχιεπισκόπου και ποιμενάρχη μας, αλλά και σε πολλές ενορίες, τιμώντας με αυτό τον τρόπο τον Απόστολο Ανδρέα.

Από δεύτερη πηγή:

Τελευταία μέρα του Νοεμβρίου, ή του "Αγ' Αντριά", του Αγίου Αντρέα, του επονομαζομένου "Τρυποτηγανά". Ο τιμώμενος Άγιος ονομάζεται και Αντριάς, αφού αυτές τις μέρες το κρύο αρχίζει ν’ αντρειεύει για τα καλά.

«ΠΑΣΑΙ αι οικοδέσποιναι αφ’ εσπέρας της εορτής ταύτης (του Αγίου Ανδρέα) ή και την πρωΐαν κατασκευάζουν τηγανίτας ή μελομακαρόνες κτλ. Όστις δεν θα κάνει τοιούτους, τρυπά το τηγάνιον του ο Άγιος, όθεν και τρυποτηγανάς επικαλείται». (Από το αρχείο του Παύλου Βλαστού).

Πώς προέκυψε όμως το ἐθιμο; Ο Ιησούς βρίσκεται σε περιοδεία με τους μαθητές του διδάσκοντας και κηρύττοντας. Βρίσκονται λοιπόν στο χωριό του αποστόλου Ανδρέα, πεινασμένοι και διψασμένοι. Ο Ανδρέας τον προσκαλεί στο σπίτι του μαζί με τους υπολοίπους. Φτάνοντας όμως εκεί, η γυναίκα του τον ενημερώνει ότι δεν υπάρχει τίποτε άλλο παρά νερό, αλεύρι, λάδι και μέλι. Ο Ανδρέας ανησυχεί, αλλά αμέσως σκεφτόμενος τι μπορεί να γίνει πρότεινε στην γυναίκα του μαζί με όλα αυτά που υπάρχουν να φτιάξει τηγανίτες, για να φάνε ο Ιησούς και οι μαθητές του. Το περιστατικό αναφέρεται σε κάποιο κείμενο απόκρυφου ευαγγελίου. Έτσι λοιπόν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, τηρώντας την Παράδοση αιώνων, κάθε χρόνο τέτοια μέρα προσφέρει λουκουμάδες με μέλι σε όλους τους παρευρισκόμενους στην πρωινή λειτουργία του.(ekriti.gr)

Στην Κω τη μέρα της γιορτής του οι νοικοκυρές φτιάχνουν λουκουμάδες ,παλαιότερα τους μοίραζαν στη γειτονιά για το καλό και έλεγαν πως όποια νοικοκυρά το αμελήσει αυτό το έθιμο θα της τρυπούσε ο άγιος το τηγάνι!

Στην Κάλυμνο τους λένε και «υριστές» επειδή όταν τους ετοίμαζαν οι νοικοκυρές τούς γύρναγαν στην γειτονιά.

Στη Σορωνή της Ρόδου τα παλαιότερα χρόνια, παρέες γυρνούσαν το βράδυ ως «κάοι» (φαντάσματα), ανέβαιναν σε σκεπές σπιτιών και με ένα σχοινί κατέβαζαν από την καπνοδόχο ένα σιδερένιο μικρό δοχείο «προκαλώντας» τις νοικοκυρές να το γεμίσουν με λουκουμάδες.

Σε άλλες περιπτώσεις το δοχείο κατέβαινε μπροστά στη πόρτα και κάποιος απ’ την παρέα χτυπούσε για να ανοίξει η νοικοκυρά και εξαφανίζονταν.

 Δεν είναι και παράξενο που η μέρα αυτή συνδυάστηκε με τηγανιτές λιχουδιές, καθώς είναι μέρα γιορτινή που πέφτει σε περίοδο νηστείας και μάλιστα σε μια εποχή που βγαίνει το πρώτο λάδι της χρονιάς.