Συγγνώμη, μόλις τώρα βλέπω το email σας! (Το στείλατε πριν από 15 λεπτά.)

Συγγνώμη που παρερμήνευσες εντελώς αυτό που είπα.

Συγγνώμη που με χτύπησες με το καροτσάκι σου στο σουπερμάρκετ.

Η συγγνώμη έχει γίνει «καραμέλα» στις συνομιλίες και τις επικοινωνίες μας. Το λέμε αβίαστα, παραδεχόμενοι mea culpa για όλα εκείνα για τα οποία πραγματικά δεν θα έπρεπε να λυπούμαστε, απομειώνοντας την αξία μιας συγγνώμης σε στιγμή που πραγματικά έχει νόημα. Μήπως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε; Μπορούμε να περιορίσουμε το πόσο συχνά λέμε συγγνώμη ακόμη και αν το θέλαμε;

«Δεν λυπόμουν τόσο πολύ», παραδέχεται η Λουίζ Τζούλιγκ, συγγραφέας στο Ενσινίτας της Καλιφόρνια, η οποία ανακάλυψε ότι ζητούσε συνεχώς συγγνώμη για την «καθυστέρηση» όταν απαντούσε σε μηνύματα, ακόμη και όταν δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου καθυστέρηση. «Γιατί το λέω αυτό; Δεν γνωρίζω».

Συνειδητοποίησε ότι το «συγγνώμη» έχει χάσει το νόημά του. Δεν αποτελούσε πλέον εγκάρδια δήλωση μεταμέλειας, αλλά σπασμωδική απάντηση. Τώρα, αντιμέτωπη με ένα κενό κενό email, η κυρία Τζούλιγκ αναρωτιέται αν όντως έχασε κάποιο μήνυμα ή δημιούργησε πρόβλημα για κάποιον άλλο. Εάν η απάντηση είναι όχι, τότε δεν λυπάται.

«Μην εκχωρείς τη εξουσία σου», συμβουλεύει ο Τζέφρι Πφέπερ, καθηγητής οργανωσιακής συμπεριφοράς στο Stanford Graduate School of Business και συγγραφέας ενός βιβλίου σχετικά με την εξουσία στην εργασία. Το να ζητάς συγγνώμη στο επιχειρηματικό περιβάλλον, ειδικά όταν έχεις κάνει κάτι λάθος, είναι απλώς σαν να ζητάς την τιμωρία σου, τονίζει.

Οι άνθρωποι δεν ικανοποιούνται ποτέ με μια συγγνώμη, προσθέτει. Το να μεμψιμοιρείς και να δείχνεις τρωτός σε κάνει να φαίνεσαι αδύναμος και βυθίζει το ηθικό της ομάδας.

Όμως, το να υπερασπιστείς τις θέσεις σου ενέχει κινδύνους, παραδέχεται. Θα εκνευρίσεις κάποιους. Μπορεί να γίνεις δυσάρεστος. Πιστεύει, όμως, ότι αξίζει τον κόπο.

«Μπορείτε είτε να συμπλεύσετε με αυτό που θέλουν οι άλλοι να είστε, είτε μπορείτε να αποφασίσετε ότι θα διακινδυνεύσετε ίσως προσβάλλοντας κάποιους», τονίζει. «Η ζωή έχει να κάνει με συμβιβασμούς».

Όταν έψαξα στα απεσταλμένα email μου για τη φράση “Συγγνώμη για την καθυστέρηση”, το αποτέλεσμα έδειξε τόσες πολλές φορές που η υπηρεσία του Gmail δεν μπορούσε να μου δώσει ακριβή αριθμό.

Προσπάθησα, κατά τη διάρκεια της συγγραφής αυτού του άρθρου, να περιορίσω τις συγγνώμες μου. Βασικά απέτυχα. Έπιασα τον εαυτό μου να γράφω συγγνώμη! όταν απάντησα με τρία λεπτά καθυστέρηση σε κλήση. Ένα άτομο με το οποίο επικοινώνησα για αυτό το κομμάτι ζήτησε συγγνώμη που ήταν διαθέσιμο μόνο τη μία από τις ημέρες που πρότεινα να συνομιλήσουμε, όχι την άλλη. Στο μυαλό μου ήρθε ένα κλιπ της Τέιλορ Σουίφτ, στο οποίο ζητά συγγνώμη που μίλησε με στόμφο σχετικά με τον μισογυνισμό και μετά γρήγορα αντιλήφθηκε τι έκανε.

«Είστε σοβαροί, «Συγγνώμη, μίλησα δυνατά;» λέει η ποπ σταρ στο «Miss Americana», το ντοκιμαντέρ του Netflix. «Στο δικό μου σπίτι που εγώ αγόρασα. Με τα τραγούδια που έγραψα. Που έγραψα για τη δική μου ζωή».

Τα λόγια έχουν συνέπειες.

«Το να νιώθεις πάντα ότι πρέπει να πεις «συγγνώμη» σε κάνει να νιώθεις χάλια», σχολιάζει η επικεφαλής ευζωίας της Deloitte Τζεν Φίσερ. Πέρυσι, κατέγραψε τις δικές της συγγνώμες, βρίσκοντας αυτές που ήταν περιττές και αντικαθιστώντας τις με εκφράσεις ευγνωμοσύνης.

Πρέπει να αναβάλετε προγραμματισμένη συνάντηση; Δοκιμάστε, «Εκτιμώ την ευελιξία σας» ή «Είμαι ευγνώμων για την κατανόησή σας», προσφέρει. Να θυμάστε ότι δεν είναι δική σας ευθύνη να ζητάτε συγγνώμη για πράγματα που δεν ελέγχετε, όπως ο καιρός ή ο πελάτης που αναβάλει το ραντεβού. Το να επαναλαμβάνεις συνεχώς την φράση «συγγνώμη» μειώνει την αξία εκείνων των περιπτώσεων που πραγματικά χρειάζεται να δείξετε μεταμέλεια, προσθέτει.

Και φυσικά, οι άνθρωποι συχνά χρησιμοποιούν το «συγγνώμη» για να υποδηλώσουν ακριβώς το αντίθετο, είναι περισσότερο παθητική-επιθετική προσβολή παρά πραγματική μεταμέλεια.

Η απαλλαγή από την «συγγνώμη» μπορεί να δρα τονωτικά. Η Χάνα Σζάμπο μεγάλωσε στο Ουισκόνσιν, όπου —όπως σε μεγάλο μέρος των Μεσοδυτικών Πολιτειών, του Καναδά και άλλων περιοχών— το «συγγνώμη» μερικές φορές χρησιμεύει ως αρχή συζήτησης. Η κ. Σζάμπο πρόφερε μια συγγνώμη κατά τη διάρκεια μιας παύσης στη συνομιλία ή όταν ένιωθε άβολα.

Στη συνέχεια μετακόμισε στη Βραζιλία. Σοκαρίστηκε όταν διαπίστωσε ότι οι μαθητές που δίδασκε μετά βίας ζητούσαν συγγνώμη. Στην αρχή προσβαλόταν. Τώρα, απολαμβάνει μια κουλτούρα η οποία δεν προσφέρει συνεχείς συγγνώμες.

Σε ένα πρόσφατο ταξίδι της πίσω στις μεσοδυτικές πολιτείες, κόντεψε να θυμώσει όταν η μητέρα της ζήτησε συγγνώμη που θηλύκωσε κατά λάθος τη ζώνη ασφαλείας της σε λάθος πόρπη.

«Αυτό δεν είναι θέμα για συγγνώμη, μαμά», της είπε. «Πάρ’ το πίσω».

Οι γυναίκες ζητούν συγγνώμη περισσότερο από τους άνδρες, αλλά η συγγνώμη μιας γυναίκας συναδέλφου δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αναλαμβάνει ευθύνες, υπογραμμίζει η Ντέμπορα Τάνεν, καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Μπορεί απλώς να προσπαθεί να ολοκληρώσει τη δουλειά της με κάποια δόση ευγένειας, για παράδειγμα να εξομαλύνει κάποια παρεξήγηση με το: «Συγγνώμη, αυτό που εννοούσα ήταν…»

«Ό,τι κάνουμε είναι σε κάποιο επίπεδο προσπάθεια να δείξουμε ότι είμαστε καλοί άνθρωποι την ίδια στιγμή που προσπαθούμε να πετύχουμε κάτι», διαπιστώνει η Δρ. Τάνεν.

Όταν στέλνω μήνυμα «Συγγνώμη που σε ενοχλώ…» στο αφεντικό μου πριν κάνω κάποια ερώτηση που είναι απαραίτητη για την εργασία και των δυο μας, δείχνω σεβασμό για τις διαφορές ισχύος στο γραφείο, σημειώνει η Δρ. Τάνεν.

Ωστόσο, ορισμένοι παρερμηνεύουν τη συγγνώμη των γυναικών ως ανικανότητα. Όταν η Βρετανίδα ηγέτης Λιζ Τρας την περασμένη εβδομάδα ζήτησε συγγνώμη «για τα λάθη» στην προώθηση ενός επισφαλούς φορολογικού σχεδίου, αντιμετωπίστηκε με κλήσεις για παραίτηση. Λίγες μέρες αργότερα, παραιτήθηκε.

Να γνωρίζετε πώς αντιδρούν οι άλλοι όταν χρησιμοποιείτε λόγια μεταμέλειας, προειδοποιεί η Δρ. Τάνεν. Εάν οι συνάδελφοί σας κατακρίνουν την συγγνώμη σας, μπορείτε να εξηγήσετε ότι απλώς λέγατε ότι λυπάστε ότι συνέβη κάτι και δεν εννοούσατε πραγματικά συγγνώμη. Εάν ακούτε συχνά αυτά τα σχόλια, σκεφτείτε να κάνετε καταγραφή όπως πρότεινε η κ. Φίσερ.

Ο Κίνγκστον Βίκερς προσπάθησε. Αφού μετακόμισε στο Τέξας πριν από χρόνια, ο γεννημένος και μεγαλωμένος στον Καναδά Βίκερς αποφάσισε να αφαιρέσει τα “εμ” και τα “συγγνώμη” από το προφορικό του λόγο. Κάτι τέτοιο κατανάλωνε τόση διανοητική προσπάθεια που ταραζόταν όταν μιλούσε και δεν ήταν τόσο αποτελεσματικός στη δουλειά του σαν πωλητής.

Τώρα συμβιβάστηκε με την συνήθεια να λέει συγγνώμη και λέει ότι αυτό έχει ωφελήσει την δουλειά του. Το να ζητάει συγγνώμη για τις αγωνίες των πελατών του ή όταν πρόκειται να τους ζητήσει κάτι, οικοδομεί εμπιστοσύνη, λέει. Είναι επίσης τρόπος να δείξεις ενσυναίσθηση.

«Οι άνθρωποι υποτιμούν τη δύναμη μιας καλής κουβέντας στις μέρες μας», προσθέτει.

Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο