Χρυσός των Σκυθών: Εδώ και χρόνια τα ανεκτίμητα κειμήλια αποτελούν το μήλον της έριδος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.
Ο «χρυσός των Σκυθών», μια μεγάλη περιοδική έκθεση με περισσότερα από 2.000 μοναδικά αντικείμενα, πριν από μερικά χρόνια βρέθηκε σε καθεστώς ομηρίας στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμστερνταμ, μετά από αίτημα της Ουκρανίας.
Η έκθεση με τίτλο «Κριμαία. Το χρυσό νησί της Μαύρης Θάλασσας: Ελληνες, Σκύθοι, Γότθοι» ξεκίνησε τη διεθνή διαδρομή της σε Μουσεία της Ευρώπης, την άνοιξη του 2013, περίπου ένα χρόνο πριν από τα γεγονότα που οδήγησαν στην προσάρτηση της Κριμαϊκής Χερσονήσου από τη Ρωσία.
Στις αρχές του Φεβρουάριου του 2014 η έκθεση έφτασε στο πανεπιστημιακό Μουσείο Allard Pierson του Αμστερνταμ ενώ είχε προηγηθεί η παρουσίασή της στη Γερμανία.
Το ολλανδικό εφετείο τον Οκτώβριο του 2021 αποφάσισε ότι η συλλογή με χρυσά κοσμήματα και αντικείμενα των Σκυθών που είχαν μεταφερθεί από την Κριμαία στην Ολλανδία έπρεπε να δοθεί στην Ουκρανία.
Οι χρυσοί αυτοί θησαυροί των Σκυθών ήταν δάνειο από πέντε μουσεία, ένα στο Κίεβο και τέσσερα στην ίδια την Κριμαία. Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, τα αντικείμενα που προέρχονται από τα μουσεία της Κριμαίας «αποτελούν τμήμα της πολιτιστικής κληρονομίας της Ουκρανίας» και «πρέπει να παραδοθούν στην Ουκρανία».
Το Κρεμλίνο δεν σχολίασε την εν λόγω απόφαση του δικαστηρίου, αλλά επεσήμανε ότι παρακολουθεί την όλη διαδικασία. Σύμφωνα πάντως με το πρόσφατο δημοσίευμα των «ΝΥΤ», «ο χρυσός παραμένει στο Αμστερνταμ». Οι ιστορικοί εξέφρασαν την πεποίθηση πως η λεηλασία των αντικειμένων στη Μελιτούπολη είναι μία ακόμη πιο κραυγαλέα προσπάθεια οικειοποίησης και ίσως καταστροφής της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας.
Οι Σκύθες ήταν νομαδικά φύλα που ζούσαν στις στέπες στα βόρεια της Μαύρης Θάλασσας. Πρώτος ο Πέτρος Α’ ο Μέγας (1672-1725) αναγνώρισε τη μεγάλη αξία των περίτεχνων χρυσών τεχνουργημάτων τους και άρχισε να τα συλλέγει. Τη μεγάλη φήμη του ο σκυθικός πολιτισμός την απέκτησε το 1830 όταν στην ανατολική Κριμαία αποκαλύφθηκε ένα μοναδικό ταφικό σύνολο, στη θέση Κουλ Ομπά. Το ελληνικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωριστεί με εξαιρετικά δείγματα αυτού του μοναδικού θησαυρού στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Παρουσιάστηκαν τρία καταπληκτικά χρυσά τεχνουργήματα, που σύμφωνα με τους ειδικούς φιλοτεχνήθηκαν από Ελληνες τεχνίτες του Πόντου: μια φιάλη, ένα αγγείο και ένα περιλαίμιο που χρονολογούνται στον 4ο αι. π.Χ. Στον ίδιο βασιλικό τάφο ο άντρας είχε ταφεί με πολλά χρυσά κοσμήματα και αγγεία, ενώ η γυναίκα που τον συνόδευε ήταν επίσης ολοστόλιστη με χρυσά και κεχριμπαρένια κοσμήματα.
Χρυσός των Σκυθών: Τι συνέβη τώρα
Σύμφωνα με δημοσίευμα των «New York Times», Ρώσος άνδρας ντυμένος με λευκή ποδιά εργαστηρίου μπήκε στο Μουσείο Τοπικής Ιστορίας της Μελιτούπολης συνοδευόμενος από μια διμοιρία Ρώσων στρατιωτών με όπλα και έκλεψε μέρος από τα τεχνουργήματα των Σκυθών. Η ληστεία που περιγράφουν Ουκρανοί αξιωματούχοι σύμφωνα με το ξένο δημοσίευμα θυμίζει κινηματογραφικό σενάριο… «Χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία και γάντια, ο άνδρας με τη λευκή ποδιά έβγαλε προσεκτικά δεκάδες ειδικά χρυσά αντικείμενα ηλικίας άνω των 2.300 ετών από κούτες στο υπόγειο του Μουσείου στη Μελιτούπολη», δήλωσαν Ουκρανοί αξιωματούχοι, όπως αναφέρει το ξένο δημοσίευμα.
Τα χρυσά αντικείμενα ήταν από τη σκυθική αυτοκρατορία και χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ.
«Τα ορκ (σ.σ.: επιθετικά, κακόβουλα ανθρωποειδή τέρατα που τα συναντάμε στην ταινία «Ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών») κατέλαβαν τον σκυθικό μας χρυσό», δήλωσε ο δήμαρχος της Μελιτούπολης, Ιβάν Φιόντοροφ, χρησιμοποιώντας τον υποτιμητικό όρο με τον οποίο πολλοί Ουκρανοί χαρακτηρίζουν τους Ρώσους.
Σύμφωνα με την πρώην διευθύντρια του Μουσείου Τοπικής Ιστορίας της Μελιτούπολης, Λέιλα Ιμπραΐμοβα, στα τέλη Φεβρουαρίου, όταν οι ρωσικές δυνάμεις βομβάρδισαν την πόλη, μερικοί εργαζόμενοι του μουσείου, συμπεριλαμβανομένης και της ίδιας, δεν έφυγαν… Παρέμειναν στο μουσείο για να διαφυλάξουν μέρος της συλλογής των 50.000 εκθεμάτων του οργανισμού. Στο τριώροφο πέτρινο κτίριο υπήρχαν και τεχνουργήματα από τους Σκύθες, το λαό που άκμασε από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως τον 2ο αιώνα μ.Χ.
Απαγωγή και εξαφάνιση
Στα μέσα Μαρτίου, η Λέιλα Ιμπραΐμοβα υποστήριξε ότι ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στο σπίτι της και την απήγαγαν. Μετά από αρκετές ώρες έντονων ανακρίσεων, την άφησαν ελεύθερη. Την Τετάρτη 27/4, όπως περιγράφεται στο ξένο δημοσίευμα, η πρώην διευθύντρια έλαβε μια κλήση από τον επιστάτη του μουσείου, ο οποίος υποστήριξε ότι Ρώσοι στρατιώτες, μαζί με αξιωματικούς των πληροφοριών και έναν ρωσόφωνο άνδρα, τον διέταξαν, υπό την απειλή όπλου, να πάει μαζί τους στο μουσείο. Ο επιστάτης αρνήθηκε, είπε η κυρία Ιμπραΐμοβα. Σύμφωνα με την ίδια, οι Ρώσοι είχαν εντοπίσει τις κούτες με το θησαυρό των Σκυθών με τη βοήθεια του -διορισμένου από τη Μόσχα- νέου διευθυντή, Γιεβγέν Χορλάτσεφ. Νεότερες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο επιστάτης του μουσείου, ο οποίος μίλησε στην πρώην διευθύντρια, έπεσε θύμα απαγωγής, τα ίχνη του οποίου αγνοούνται. Οσο για το τι κλάπηκε, σύμφωνα με τους «ΝΥΤ», τουλάχιστον «198 χρυσά αντικείμενα, σπάνια όπλα, ασημένια νομίσματα 300 ετών και ειδικά μετάλλια».
Η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, χαρακτήρισε «αποτρόπαια» τη λεηλασία των τεχνουργημάτων των Σκυθών από το Μουσείο της Μελιτούπολης και σημείωσε: «Καταδικάζουμε απερίφραστα αυτές τις ενέργειες. Ηδη, στο τελευταίο Συμβούλιο των υπουργών Πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Eνωσης, στο Λουξεμβούργο, ζητήσαμε μέτρα για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας, συγκεκριμένα, τη δημιουργία Red List για την αποτροπή της παράνομης διακίνησής τους, τη δημιουργία πλατφόρμας για τη συλλογή πληροφοριών για λεηλασίες και κλοπές πολιτιστικών αγαθών, καθώς και την ανάληψη πρωτοβουλιών για τη λήψη ad hoc νομικών και θεσμικών μέτρων για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουκρανίας. Η λήψη των μέτρων αυτών είναι πλέον, εκτός από αναγκαία, και επείγουσα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου