Άτη: Θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας, προσωποποίηση της εξαπάτησης και της διανοητικής τύφλωσης, της πλάνης, της συμφοράς, της ενοχής, αλλά και η πρώτη αιτία κάθε απερίσκεπτης πράξης
Η Άτη ήταν θεότητα της ελληνικής μυθολογίας, ενσάρκωση της βλάβης. Στα αρχαία ελληνικά η λέξη ἀτη σήμαινε τη «σύγχυσιν φρενών», την απερισκεψία που οφειλόταν σε πλάνη που απέστελναν οι θεοί.
Η Άτη ήταν η προσωποποίηση της βλάβης του μυαλού και των απερίσκεπτων πράξεων, καθώς και των αποτελεσμάτων αυτών των πράξεων. Οδηγούσε τόσο τους ανθρώπους, όσο και τους θεούς, στην παρεκτροπή και σε ανεύθυνες πράξεις. Η Άτη ήταν συμφορά που χτυπούσε κατακέφαλα, τυφλώνοντας το νου και επιφέροντας την καταστροφή. Μετά από τα κακά που είχε αποστείλει η Άτη, προσέρχονταν οι Λιταί για να τα θεραπεύσουν.
Σύμφωνα με τον Ησίοδο θεωρείται θυγατέρα της Έριδος και του Διός, ικανή να βλάψει ακόμη και αυτόν τον πατέρα της, τον ύπατο Θεό. Κατά τον Ησίοδο, στη Θεογονία, ήταν τέκνο της Έριδος, όπως ο Πόνος, η Λήθη, ο Λιμός, τα Άλγη, οι Υσμίνες, οι Φόβοι, οι Μάχες, οι Ανδροκτασίες, τα Νείκη, οι Ψευδολογίες, οι Αμφιλογίες, η Δυσνομία και ο Όρκος. Πήγαινε χέρι-χέρι με την αδελφή της, τη Δυσνομία (Κακονομία, Ανομία). Ως θεά της βλάβης και της φθοράς των ανθρώπων, έστελνε σε εκείνους συμφορές.
Την απεικονίζουν να βαδίζει ανάλαφρα, ωστόσο όχι πάνω στο χώμα, αλλά πάνω στα κεφάλια των πεπλανημένων ανθρώπων. Ο Ησύχιος διασώζει ότι το σημείο που έστεκε η Τροία λεγόταν «Άτης Λόφος» ή «Ατιόλοφος» και ότι ο Θεός Απόλλων είχε προσπαθήσει να αποτρέψει τον Δάρδανο να κτίσει την πόλη, επειδή το σημείο ήταν καταραμένο εξαιτίας του ότι εκεί είχε προσγειωθεί η Άτη όταν την εκσφενδόνισε από τον Όλυμπο ο Ζεύς. Κατά διαταγή του Διός, την Άτη ακολουθούν κατά πόδας οι ασθενικές και κουτσές θυγατέρες του Λιταί (Προσευχές), σκοπός των οποίων είναι να εισακούουν τις αγαθές σκέψεις ή επικλήσεις των ανθρώπων και να τους ενδυναμώνουν στο ν’ ακυρώνουν από μόνοι τους τα καταστροφικά έργα της Άτης.
Στους αρχαίους Έλληνες τραγικούς η εικόνα της Άτης είναι διαφορετική, αφού η δράση της ομοιάζει με εκείνη της Νεμέσεως και των Ερινυών. Εκδικείται τα δολερά έργα και κατατρέχει και τιμωρεί τους δράστες αυτών των πράξεων, καθώς και τους απογόνους τους. Ο εκδικητικός χαρακτήρας της Άτης είναι πιο εμφανής στον Αισχύλο και λιγότερο στον Ευριπίδη, όπου αναπτύσσεται περισσότερο η «Δίκη» με την έννοια της δικαιοσύνης. Έτσι, στον Αγαμέμνονα, η Κλυταιμνήστρα επικαλείται την Άτη και τις Ερινύες, όταν αναφέρεται στο φόνο του συζύγου της ως «τέλειας εκδίκησης» για το χαμό της Ιφιγένειας.
Θα έλεγε κανείς ότι στις μέρες μας, με όσα συμβαίνουν στη σύγχρονη κοινωνία που παλεύει με τις αξίες της, η Άτη κάνει θραύση…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου