Το πλοίο που μπορεί να τινάξει την οικονομία στον αέρα

 Σπύρος Αλεξόπουλος

Το ξαφνικό κλείσιμο της διώρυγας του Suez αναστατώνει τις θαλάσσιες εμπορευματικές μεταφορές. Όσο το Ever Given παραμένει κολλημένο, τόσο πιο αισθητές θα αρχίσουν να γίνονται οι παρενέργειες, κυρίως στην Ευρώπη.

Ελλείψεις βασικών αγαθών και πρώτων υλών και αυξήσεις τιμών τα βασικότερα προβλήματα, έξαρση του πληθωρισμού και υπονόμευση της οικονομικής ανάκαμψης οι μεγάλοι φόβοι αν αργήσει η επαναλειτουργία της διώρυγας. Η μίνι – κρίση αφορμή να θυμηθούμε την σημασία της ασφάλειας των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων.

Κάτι ήξερε η κυβέρνηση της Αιγύπτου που εδώ και χρόνια έχει βάλει μπροστά ένα πρόγραμμα διαπλάτυνσης και εκσυγχρονισμού της διώρυγας του Σουέζ. Μόνο που δεν πρόλαβε να βάλει δεύτερη λωρίδα διέλευσης των πλοίων και στο νότιο τμήμα της διώρυγας, λίγο πριν την έξοδο στην Ερυθρά θάλασσα.

Εκεί βρίσκεται εγκλωβισμένο από την Τρίτη που μας πέρασε το γιγαντιαίο containership (πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων) Ever Given (Μια καταιγίδα σκόνης ανατρέπει την βραχυπρόθεσμη εικόνα του πετρελαίου | Liberal Markets, Οικονομικό χάος και αβεβαιότητα από το «μπλόκο» στο Σουέζ | Liberal Markets), κλείνοντας στην ουσία την διώρυγα. Το τεράστιο μέγεθος του containership δυσκολεύει πολύ τις προσπάθειες αποκόλλησής του από την άμμο.

Το μήκος του είναι σχεδόν 400 μέτρα ενώ μεταφέρει περίπου 20.000 εμπορευματοκιβώτια και ζυγίζει κοντά στους 200.000 μετρικούς τόνους. Όπως δήλωσε ένας εκπρόσωπος της εταιρείας που ανέλαβε το δύσκολο έργο της αποκόλλησης του Ever Given, η εικόνα του θυμίζει μία μεγάλη φάλαινα που έχει ξεβραστεί στην ακτή. Οι εκτιμήσεις για το πόσο γρήγορα θα επιτευχθεί η αποκόλληση του σκάφους έτσι ώστε να ανοίξει και πάλι η διώρυγα ποικίλλουν, όμως φαίνεται απίθανο να γίνει πριν περάσει ακόμα μία εβδομάδα.

Καθώς περνούν οι μέρες, αρχίζουν να φαίνονται οι επιπτώσεις του κλεισίματος της διώρυγας. Από το κανάλι αυτό περνά λίγο πάνω από το 10% της παγκόσμιας εμπορικής κίνησης και πολύ μεγαλύτερο ποσοστό της κίνησης μεταξύ Ευρώπης και Ασίας και οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές.

Πρώτη συνέπεια ήταν η άμεση άνοδος της τιμής του πετρελαίου, αφού πολλά δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν πετρέλαιο θα καθυστερήσουν να φτάσουν στον προορισμό τους και θα υποστούν σημαντική οικονομική επιβάρυνση, είτε αποφασίσουν να φθάσουν στην Ευρώπη κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής, είτε αποφασίσουν να περιμένουν το άνοιγμα της διώρυγας. Η λύση του περίπλου της Αφρικής δεν είναι πολύ απλή, διαρκεί περισσότερο (περίπου 10 μέρες), κοστίζει περισσότερο και, σε πολλές περιπτώσεις, πρόκειται για διαδρομή άγνωστη στα πληρώματα των πλοίων και άρα πολύ επικίνδυνη.

Ελλείψεις αγαθών δεν έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ακόμα αλλά, όπως δηλώνουν ειδικοί της αγοράς, αν το πρόβλημα δεν λυθεί μέσα στην επόμενη εβδομάδα σύντομα θα εμφανιστούν. Υπολογίζεται πως αν το κλείσιμο της διώρυγας κρατήσει δύο εβδομάδες, το ¼ των εμπορευματοκιβωτίων που προορίζονται για την Ευρώπη θα λείψει από τα ευρωπαϊκά λιμάνια.

Ρεπορτάζ του Bloomberg αναφέρει πως μεγάλο πρόβλημα θα εμφανιστεί σύντομα με τον καφέ, αφού τα αποθέματα στην Ευρώπη, ειδικά στην ποικιλία που χρησιμοποιείται για τον στιγμιαίο καφέ, δεν επαρκούν για πάνω από δύο εβδομάδες. Η γνωστή αλυσίδα επίπλων IKEA δήλωσε πως θα κάνει το παν για να διασφαλίσει την επάρκεια των προϊόντων της, αναγνωρίζοντας το μέγεθος του προβλήματος.

Στην χώρα μας είναι ήδη έκδηλη η ανησυχία για τις επιπτώσεις της κρίσης. Πέρα από την αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, η οποία σίγουρα δεν θα χαροποιήσει τους καταναλωτές, ιδιώτες και εταιρείες, η καθυστέρηση παραλαβής εμπορευμάτων κάθε είδους μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στον ομαλό εφοδιασμό της αγοράς, ειδικά σε περιπτώσεις επιχειρήσεων που έχουν μειωμένα αποθέματα λόγω της πανδημίας.

Πρόβλημα επάρκειας υγρών καυσίμων λογικά δεν θα υπάρξει, αφού τα ελληνικά διυλιστήρια κρατούν πάντα αποθέματα για περιπτώσεις ανάγκης. Αυτός που θα αντιμετωπίσει λογικά πρόβλημα είναι ο Ο.Λ.Π. που, τουλάχιστον προσωρινά, θα δει σημαντική μείωση στην κίνηση εμπορευματοκιβωτίων. Γενικά είναι σίγουρο πως δεν θα μας κάνει καλό η καθυστέρηση στην επίλυση του προβλήματος.

Κάθε μέρα καθυστέρησης σημαίνει πως εμπορεύματα αξίας περίπου 10 δις δολαρίων θα καθυστερούν να φτάσουν στον προορισμό τους ανά τον κόσμο. Αυτό έρχεται να προστεθεί στην ήδη δύσκολη κατάσταση στην παγκόσμια αγορά θαλάσσιων μεταφορών εμπορευματοκιβωτίων, που, ως συνέπεια της πανδημίας, αντιμετωπίζει εδώ και καιρό σημαντικές καθυστερήσεις και δυσκολία εξεύρεσης πλοίων για ναύλωση. Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα ατυχής, καθώς η κατάσταση μόλις είχε αρχίσει να εξομαλύνεται.

Οι ναύλοι για την μεταφορά των εμπορευματοκιβωτίων έχουν ήδη σημειώσει σημαντική άνοδο και οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση του κόστους μεταφοράς των προϊόντων είναι πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε αναγκαστικές αυξήσεις τιμών, όπως και οι ελλείψεις που μπορεί να παρουσιαστούν.

Γενικευμένη αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υγρών καυσίμων θα φέρει και αύξηση του πληθωρισμού, που με την σειρά του μπορεί να απειλήσει την εύθραυστη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, που προσπαθεί να ξεπεράσει το μεγάλο σοκ της πανδημίας. Ο συνδυασμός αυξημένων τιμών με ελλείψεις προϊόντων θα υπονομεύσει την ανάκαμψη και πρέπει να ευχόμαστε την σύντομη επαναλειτουργία της διώρυγας για να αποφύγουμε τέτοιες αρνητικές εξελίξεις.

ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!

Ανεξάρτητα από το πόσο γρήγορα θα αποκολληθεί το Ever Given (ευχόμαστε να γίνει πολύ γρήγορα και οι ανησυχίες μας να μην επαληθευθούν), το «επεισόδιο» αυτό μας υπενθυμίζει πόσο μεγάλο ρόλο παίζει η ασφάλεια των εφοδιαστικών αλυσίδων στην σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης και της αλληλοεξάρτησης των εθνικών οικονομιών.

Το είδαμε πέρυσι όταν καμία χώρα δεν είχε επάρκεια προστατευτικών μασκών όταν τις χρειαστήκαμε, το βλέπουμε τώρα με τις ελλείψεις στους μικροεπεξεργαστές και δεν αποκλείεται να το δούμε εξαιτίας της προσάραξης του Ever Given στην αιγυπτιακή άμμο. Είναι βέβαιο πως αυτή την στιγμή όλες οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, αλλά και οι πιο πολλές κυβερνήσεις (σίγουρα αυτή των Η.Π.Α.) εξετάζουν τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν προκειμένου να μην κινδυνεύσουμε στο μέλλον να αντιμετωπίσουμε προβλήματα επάρκειας αγαθών εξαιτίας παρόμοιων καταστάσεων.