Διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης: Πολιτιστικό έγκλημα με τα Γλυπτά - Οι Βρετανοί θα υποχωρήσουν

 Ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης διαψεύδει κατηγορηματικά τους πρόσφατους ισχυρισμούς του Βρετανού πρωθυπουργού ότι «τα Γλυπτά (του Παρθενώνα) αποκτήθηκαν νομίμως από τον λόρδο Έλγιν και ο νόμιμος ιδιοκτήτης τους είναι οι επίτροποι του Βρετανικού Μουσείου». «Δεν υπάρχει η νόμιμη άδεια» μας τονίζει ο κ. Παντερμαλής.

«Αντιλαμβάνομαι τα έντονα συναισθήματα του ελληνικού λαού και του Κυριάκου Μητσοτάκη για το θέμα, αλλά τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νομίμως από τον λόρδο Έλγιν και ο νόμιμος ιδιοκτήτης τους είναι οι επίτροποι του Βρετανικού Μουσείου» είναι η πρώτη δημόσια τοποθέτηση του Μπόρις Τζόνσον (σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα «Τα Νέα»), αφ' ης στιγμής ανέλαβε πρωθυπουργικά καθήκοντα, για το χρόνιο ζήτημα του επαναπατρισμού των Γλυπτών του Παρθενώνα. Κόβοντας έτσι απότομα και διά παντός κάθε συζήτηση για τις ελπίδες που ανοίγονται ακόμη και λόγω Brexit για τις πάγιες ελληνικές διεκδικήσεις.

Τον ισχυρισμό του βρετανού πρωθυπουργού που θέλει τα Γλυπτά να έχουν αποκτηθεί νομίμως από τον λόρδο Έλγιν, σύμφωνα με τους νόμους που ίσχυαν εκείνη την εποχή στην Οθωμανική Πύλη, αμφισβητεί ευθέως στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ειδικά για το ζήτημα ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Δημήτρης Παντερμαλής.

«Η υπόθεση των Γλυπτών συνιστά ένα πολιτιστικό έγκλημα που αποτελεί κομμάτι και του βρετανικού ιμπεριαλισμού, γιατί χωρίς ένα πραγματικό ντοκουμέντο, ένα οθωμανικό φιρμάνι, οι Βρετανοί ισχυρίζονται ότι είναι νόμιμοι κάτοχοί τους. Το να αποσπάσεις από ένα ολόκληρο κτίριο αρχαιότητες και να τις πας σε ένα άλλο τόπο, είναι κάτι που χρειαζόταν την άδεια του ίδιου του σουλτάνου. Αυτή η άδεια δεν είναι γραμμένη πουθενά, αυτή η άδεια δεν υπάρχει» μας τονίζει ο καθηγητής, χωρίς ωστόσο να χάνει την ελπίδα του. Υπό την πίεση της διεθνούς κοινής γνώμης, αισιοδοξεί στη συνέντευξή μας πως «κάποια στιγμή οι Βρετανοί θα υποχωρήσουν».

- Έχουν βάση, μπορούν να έχουν βάση νομική, κύριε Παντερμαλή, οι ισχυρισμοί του Μπόρις Τζόνσον;

Η γνώμη του Βρετανού πρωθυπουργού -ότι δεν θα τα επιστρέψει τα Γλυπτά η Βρετανία- είναι αυθαίρετη και προσπάθησε να τη στηρίξει σε μια ανύπαρκτη νομιμότητα της απόκτησης αυτών των Γλυπτών. Στο περίφημο φιρμάνι το οποίο δεν είναι όμως φιρμάνι.

- Τι είναι, κύριε Παντερμαλή; Τι έγγραφο έχουν στα χέρια τους οι Βρετανοί;

Είναι η επιστολή που υπογράφει ο Καϊμακάμης της Κωνσταντινούπολης, από την οποία λείπει η εισαγωγή, η συνήθης εισαγωγή που έχουν πάντα τα φιρμάνια, όπου ο ίδιος ο Θεός εξουσιοδοτεί τον σουλτάνο να αποφασίσει. Αυτά τα πράγματα δεν υπάρχουν. Το άλλο που γνωρίζουμε από τις έρευνες που έχουν γίνει ως τώρα είναι ότι η μετακίνηση αρχαίων έπρεπε να γίνει με πραγματικό φιρμάνι. Απ' ό,τι προσπαθήσαμε να μάθουμε, στα αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπάρχει φιρμάνι για ένα ταξίδι του Έλγιν για λόγους υγείας κι ένα άλλο φιρμάνι για να μεταβεί κάπου αλλού. Φιρμάνι όμως το οποίο να αναφέρει την απογύμνωση του Παρθενώνα δεν υπάρχει πουθενά. Επίσης, ο τρόπος που πραγματοποιήθηκε αυτό ήταν ένας εξαιρετικά βίαιος, διότι τα Γλυπτά αυτά δεν ήταν απλώς εξωτερική διακόσμηση. Ήτανε ενσωματωμένα και αρχιτεκτονικά μέλη του ίδιου του ναού και για να τα αποσπάσουν έριξαν στο έδαφος τα μαρμάρινα γείσα, τα οποία έγιναν κομμάτια, κι έτσι μπόρεσαν να πάρουν τις μετόπες. Ο τρόπος, με τον οποίο έγινε η απόσπαση, δεν ήταν τρόπος πολιτισμένος.

Η υπόθεση των Γλυπτών συνιστά ένα πολιτιστικό έγκλημα που αποτελεί κομμάτι και του βρετανικού ιμπεριαλισμού, γιατί χωρίς ένα πραγματικό ντοκουμέντο, ένα οθωμανικό φιρμάνι, οι Βρετανοί ισχυρίζονται ότι είναι νόμιμοι κάτοχοί τους. Αναφέρονται διαρκώς στην εποχή του σουλτάνου και λένε “σύμφωνα με την νομοθεσία της εποχής του σουλτάνου”! Το να αποσπάσεις από ένα ολόκληρο κτίριο αρχαιότητες και να τις πας σε ένα άλλο τόπο είναι κάτι που χρειαζόταν, το τονίζω, την άδεια του ίδιου του σουλτάνου. Αυτή η άδεια δεν είναι γραμμένη πουθενά, αυτή η άδεια δεν υπάρχει. Συνεργαστήκαμε με Τούρκους συναδέλφους κι έχουμε μάθει πώς ήταν η γραφειοκρατία στην εποχή του σουλτάνου. Και δεν προκύπτει από πουθενά ότι μπορείς να μετακινήσεις αρχαία, και μάλιστα να αποσπάσεις από ένα ολόκληρο κτίριο αρχαία και να τα πας σε ένα άλλο τόπο. Αυτό χρειαζόταν, επαναλαμβάνω, την άδεια του ίδιου του σουλτάνου, η οποία όμως δεν υπάρχει! Επομένως, οι ισχυρισμοί του Βρετανού πρωθυπουργού δεν έχουν καμία βάση.

- Έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά ότι, μετά απ' αυτή τη βίαιη απόσπαση των Γλυπτών του Παρθενώνα απ' τον Έλγιν, ο οποίος είχε πάρει άδεια να κάνει ανασκαφή ή να συλλέξει τα αρχαία σπαράγματα που βρίσκονταν διάσπαρτα στην πέριξ του Παρθενώνα περιοχή, καθαιρέθηκε από την Υψηλή Πύλη ο φρούραρχος στην Ακρόπολη;

Αυτό είναι κατασκεύασμα νεότερο. Η άδεια που έπαιρνε ο Έλγιν με αυτή την επιστολή από τον Καϊμακάμη της Κωνσταντινούπολης και τον Βοϊγόδα της Αθήνας ήταν να μαζέψει από το έδαφος σκάβοντας γύρω από τον Παρθενώνα και μέσα στον Παρθενώνα κομμάτια του κτιρίου, τα οποία είχαν πέσει από το βομβαρδισμό του Μοροζίνη, που συνετάραξε το κτίριο και πέσανε και αρχιτεκτονικά και Γλυπτά. Περί αυτών επρόκειτο η άδεια του Έλγιν και όχι περί απογύμνωσης του κτιρίου.

- Δεν είχε επομένως καθαιρεθεί ο φρούραρχος που επέτρεψε τη βίαιη απόσπαση των Γλυπτών από τον ναό.

Αυτό δεν μπορώ να σας το βεβαιώσω. Δεν το έχω διαβάσει.

- Η ελληνική πλευρά πώς μπορεί να διεκδικήσει σήμερα, μετά μια ανεπιτυχή σειρά προσπαθειών, την επιστροφή των Γλυπτών πίσω; Το Brexit ανοίγει «παράθυρο» για τον επαναπατρισμό τους;

Το Brexit μάς ανατάραξε μόνο όταν παραγγέλνουμε ένα βιβλίο και σου ζητάνε και 20 ευρώ περισσότερα για το τελωνείο. Αυτή είναι η μοναδική ανατάραξη που έγινε.

- Η Ελλάδα έχει κάποια «χαρτιά» υπέρ του επαναπατρισμού στα χέρια της ή πρέπει να το πάρουμε απόφαση ότι είναι μια χαμένη υπόθεση η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα;

Όχι, τελειωμένη ιστορία δεν είναι. Γιατί αυτό που έχει γίνει -ό,τι και να του κάνουμε- είναι ένα πολιτιστικό έγκλημα. Κι ως τέτοιο πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Το κυριότερο όμως είναι να προχωρούμε εμείς μπροστά, να παρουσιάζουμε τα Γλυπτά αυτά με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο, κάτι που ήδη γίνεται. Βλέπετε πόσα παράπονα υπάρχουν διεθνώς για την έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο και πόσους επαίνους έχουμε αποσπάσει εμείς για την έκθεση στο Μουσείο της Ακρόπολης; Αυτό επηρεάζει την παγκόσμια κοινή γνώμη. Προσωπικά, πιστεύω, κάποια στιγμή οι Βρετανοί θα υποχωρήσουν.

- Ο Τζέρεμι Κόρμπιν έχει πάντως δηλώσει «τα Γλυπτά ανήκουν στον Παρθενώνα». Αν εκλέγονταν οι Εργατικοί θα είχαμε ελπίδες να επιστραφούν;

Δεν τους έχω εμπιστοσύνη!

- Το γεγονός ότι με τη χρήση του καθαριστικού Trinal είχαν καταστρέψει οι Βρετανοί τα Γλυπτά μπορεί να αποτελέσει ακόμη και σήμερα διαπραγματευτικό χαρτί στη διεκδίκησή μας; Πρέπει να κινηθούμε εντέλει δικαστικά, όπως σχεδίαζε η ελληνική κυβέρνηση να κάνει με την αρωγή του δικηγορικού γραφείου, που εργάζεται η κα Αλαμουντίν-Κλούνεϊ, η οποία είχε επισκεφτεί και το Μουσείο της Ακρόπολης για τον σκοπό αυτό; Θυμάμαι τον ενθουσιασμό της στη ξενάγηση που της κάνατε.

Εάν καταφύγουμε στη Δικαιοσύνη και η Δικαιοσύνη αποφασίσει ότι καλώς αυτά βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, τότε θα μπει ταφόπλακα. Το θέμα είναι να παραμένει το ζήτημα ανοικτό και να ασκείται συνεχώς πίεση. Η συνεχής πίεση θα επιφέρει κάποια στιγμή και κάποια κόπωση. Και σε αυτούς και σε εμάς. Αλλά εμείς διεκδικούμε ενώ αυτοί αισθάνονται την πίεση. Και θα υποχωρήσουν.

ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!

- Αν γινόταν η αρχή με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, δεν θα δημιουργείτο ένα κακό προηγούμενο και επομένως οι πάντες, από την Αίγυπτο ως τη Λατινική Αμερική και την Κίνα, θα μπορούσαν να ζητήσουν πίσω τις αρχαιότητές τους;

Όχι, τα Γλυπτά του Παρθενώνα συνιστούν κάτι μοναδικό: είναι αποσπασμένα από ένα κτίριο συγκεκριμένο και υπαρκτό και για να δείξουμε ακριβώς αυτό φτιάξαμε με σύγχρονα υλικά το κτίριο του Παρθενώνα, στην αληθινή κλίμακά του, μέσα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Γιατί τα Γλυπτά πρέπει να μπουν και να εκτεθούν στη συγκεκριμένη θέση. Οι πλάκες οι μαρμάρινες με τις παραστάσεις έχουν μια διαδοχή. Εμείς ακριβώς όπως ήταν στο αρχικό κτίριο, στον Ιερό Βράχο, το μεταφέραμε στο Μουσείο μας. Πρέπει να σας πω ότι εγώ δεν είμαι απαισιόδοξος. Όπου πάμε και σταθούμε γίνεται μια κουβέντα για τα Γλυπτά. Διαρκώς. Είμαι αισιόδοξος για την τελική έκβαση της υπόθεσης.