Καθηγητής AKTAP: ¨Το καθεστώς στην Τουρκία θα αλλάξει μόνο με οικονομική κατάρρευση ή στρατιωτική ήττα¨

Ώρα για την Ευρώπη να σπάσει τις σχέσεις με την Τουρκία του Ερντογάν – Καθηγητής Τζεγκίζ Ακτάρ

Ο καθηγητής Τσενγκίζ Ακτάρ, που εδώ και καιρό είναι δημόσιος υπάλληλος των Ηνωμένων Εθνών και επί του παρόντος καθηγητής Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών στο

Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισημαίνει εδώ και χρόνια την αυταρχική μετατόπιση της Τουρκίας υπό την κυριαρχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Ακτάρ μίλησε στο Reset Dialogues on Civilizations, μια διεθνή ένωση που ιδρύθηκε το 2004 και ασχολείται με έρευνες και δημοσιεύσεις σχετικά με τις διαπολιτισμικές και διεθνείς σχέσεις, τον πολιτιστικό και θρησκευτικό πλουραλισμό, τις προόδους των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη δημοκρατία.

Η συνομιλία τους, που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, αναδημοσιεύτηκε με άδεια παρακάτω.

Καθ. Ακτάρ, σε ποιον απευθύνεται ακριβώς η «προσβολή» της Αγίας Σοφίας;

Σε όλους μας εκεί έξω: σε εκείνους τους Τούρκους που ζουν σύμφωνα με κοσμοπολίτικες αξίες, στην ίδια την Τουρκική Δημοκρατία, η οποία υποτίθεται ότι είναι κοσμική, στους δύο αιώνες της δυτικοποίησης της χώρας μας. Και επίσης, στον μη-μουσουλμανικό κόσμο: για να ξεκινήσουμε, στους 300 εκατομμύρια Ορθόδοξους Χριστιανούς, οι οποίοι πάγωσαν και στενοχωρήθηκαν, αλλά και στους Καθολικούς και τους Προτεστάντες και όλους τους μη Μουσουλμάνους.

Αυτό είναι ένα τεράστιο πλήγμα για την εικόνα και το κύρος της Τουρκίας, η οποία ήταν ήδη αρκετά αρνητική από το 2013. Είναι η επιβεβαίωση αυτής της γενικής μετατόπισης προς έναν ολοκληρωτισμό μιας χώρας που είναι απασχολημένη με δυτικοποίηση, αντιστρέφοντας μια τάση 200 αιώνων.

Περιμένατε να συμβεί το πραξικόπημα της Αγίας Σοφίας;

Φυσικά, όλοι ξέραμε ότι θα έρθει σύντομα. Έκανα ένα μικρό λάθος, περιμένοντας ότι η κυβέρνηση θα το ανοίξει την ημερομηνία της οθωμανικής κατάκτησης της Κωνσταντινούπολης, στις 29 Μαΐου. Όμως, η εκ νέου μετατροπή του σε τζαμί εξακολουθούσε να έχει ισχυρό συμβολισμό. 24 Ιουλίου, η ημερομηνία που επιλέχθηκε τελικά, σηματοδοτεί την επέτειο της Συνθήκης της Λωζάννης, της ιδρυτικής συνθήκης της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Καθώς εγκαινίασε το νέο τζαμί, ο Πρόεδρος Ερντογάν απαγγέλλει ένα εδάφιο από το Κοράνι. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο στον κόσμο, ούτε στο Ιράν! Στη συνέχεια, ο επικεφαλής των θρησκευτικών υποθέσεων της χώρας, ο οποίος εκδίδει φετφάδες σχεδόν συνεχώς, απήγγειλε ένα άλλο εδάφιο που μιλά για την κατάκτηση – σαν να πρόκειται η Τουρκία να κατακτήσει ξανά την Αγία Σοφία. Και κρατούσε ένα σπαθί στα χέρια του!

Ένα εκρηκτικό μείγμα θρησκείας και στρατιωτικών εικόνων.

Ναι, και αυτό δεν έχει ξαναφανεί ποτέ στην Τουρκία. Την τελευταία φορά που κάτι παρόμοιο συνέβη ήταν όταν ο Abu Bakr Al Baghdadi ανακήρυξε τον νέο Χαλίφη και ηγέτη του Daesh (Ισλαμικό Κράτος). Όμως, η πείνα για εξουσία αυτού του καθεστώτος μπορεί να φανεί και αλλού. Αμφισβητούν όλους τους διεθνείς κανόνες και κανονισμούς στο Αιγαίο Πέλαγος, ακόμα και στη Μεσόγειο, όπως έχουμε δει με το λεγόμενο μνημόνιο συμφωνίας μεταξύ της Τρίπολης και της Άγκυρας.

Φαίνεται ότι ο Ερντογάν θέλει να ωθήσει τα όρια της επιθετικότητας της χώρας του πάντα λίγο πιο μακριά, ακόμα κι αν συνεπάγεται στρατιωτικές περιπέτειες ή υψηλούς διπλωματικούς κινδύνους. Πόσο μακριά είναι πρόθυμος να πάει και γιατί;

Η Τουρκία είναι μια πολεμοχαρής χώρα. Ενώ πριν αναλάβει το πολιτικό Ισλάμ, το εθνικό σύνθημα ήταν «Ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη στο εξωτερικό», σήμερα είναι ακριβώς το αντίθετο: «Πόλεμος στο σπίτι, πόλεμος στο εξωτερικό». Όλα δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λιβύη και στην ίδια τη χώρα με τους Κούρδους, και στη συνέχεια φαίνεται να είναι η Κύπρος και η Ελλάδα. Η Αγία Σοφία ταιριάζει σε αυτό το συνολικό παζλ μιας επιθετικής μουσουλμανικής Τουρκίας. Ο Ερντογάν βλέπει τον εαυτό του ως έναν από τους βασικούς ηγέτες του κόσμου, και έτσι τον βλέπει και το περιβάλλον του.

Τώρα, συγκεκριμένα, έχει γίνει de facto ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, ένα είδος χαλίφης της χειρότερης αίρεσης του σουνιτικού Ισλάμ. Εργάζεται σε αυτήν την αποστολή μαζί με τον Εμίρη του Κατάρ, Tamim Al-Thani, σε μια ατζέντα εναντίον όλων των άλλων μουσουλμανικών / αραβικών χωρών και του Ιράν. Και στην πραγματικότητα οι μόνες χώρες που τον υποστηρίζουν εν μέρει στην περιοχή είναι το Αζερμπαϊτζάν, το Πακιστάν και η Σομαλία, καθώς και η κυβέρνηση στην Τρίπολη. Τελεία. Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι άλλες μουσουλμανικές χώρες προσκλήθηκαν στην τελετή εγκαινίων της Αγίας Σοφίας, αλλά καμία από αυτές δεν εμφανίστηκε. Υπό αυτήν την έννοια, ήταν μια αποτυχία.

Τι γίνεται με την εσωτερική υποδοχή αυτής της κίνησης; Έφερε πραγματικά συναίνεση σε μια κυβέρνηση που αγωνίζεται συνεχώς με τα οικονομικά εμπόδια καθώς και την πανδημία;

Υπολογίστηκε ότι 350.000 άτομα συμμετείχαν στην προσευχή της Παρασκευής. Για μια πόλη όπως η Κωνσταντινούπολη, με 16 εκατομμύρια κατοίκους, δεν είναι τίποτα. Ειλικρινά, το 80% των Τούρκων απλά δεν ξέρουν τι είναι η Αγία Σοφία. Είναι απλώς ρητορική και δεν πιστεύω ότι με τη μετατροπή ενός μουσείου σε τζαμί, το ποσοστό έγκρισης του Ερντογάν θα αυξηθεί σοβαρά. Όμως ολόκληρος ο τουρκικός πολιτικός μικρο-κόσμος ήταν στα εγκαίνια, και όσοι δεν προσκλήθηκαν – όπως κουρδικοί εκπρόσωποι ή ηγέτες της αντιπολίτευσης – δεν διαμαρτύρονταν για τη μετατροπή, αλλά για το ότι δεν προσκλήθηκαν.

Όπως συνέβη με τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου που πολλοί θεωρούσαν πιθανό ανταγωνιστή. Άλλοι πρόσφατα εξέτασαν τις πολιτικές πρωτοβουλίες του πρώην γνωστών στελεχών του ΑΚΡ (κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) όπως ο Αχμέτ Νταβούτογλου ή ο Αλί Μπαμπατζάν…

Όπως λέω, ολόκληρο το τουρκικό πολιτικό κατεστημένο είναι πολύ χαρούμενο για το άνοιγμα, κανείς δεν τόλμησε να πει εναντίον του. Είναι αυτό όμως πραγματική αντιπολίτευση; Ο Ιμάμογλου δεν αντιπροσωπεύει τίποτα και δεν έχει καμία απολύτως πιθανότητα. Ο Νταβούτογλου και ο Μπαμπατζάν είναι σαν κουνούπια μπροστά στον Ερντογάν, βρισκόταν στο ίδιο σκάφος με αυτόν και μπορούσε να τους σκοτώσει ανά πάσα στιγμή.

Φαίνεται ότι δεν έχετε καμία ελπίδα για οποιαδήποτε πολιτική αλλαγή στην Τουρκία

Η μόνη αλλαγή θα προκύψει πιθανώς από οικονομική κατάρρευση ή από αποτυχία σε κάποια στρατιωτική περιπέτεια. Αυτές είναι οι μόνες πιθανότητες που μπορεί κάποια μέρα να οδηγήσουν στην κατάρρευση του καθεστώτος. Είναι πολύ άσχημο που η Δύση, και ειδικά οι Ευρωπαίοι, φαίνεται να μην το έχουν καταλάβει. Δεν είναι σίγουροι πώς να αντιμετωπίσουν την Τουρκία και πιστεύουν ότι με την ευχαρίστηση και την ηρεμία του Ερντογάν θα καταφέρουν να τον πείσουν και να βρουν κοινές λύσεις σε προβλήματα. Αυτό είναι απολύτως όνειρο.

Όσο περισσότερο τον ευχαριστούν οι Ευρωπαίοι, τόσο περισσότερο τους κακοποιεί ο Ερντογάν και ισχύει για επτά χρόνια. Οι Ευρωπαίοι διαδραματίζουν πολύ αρνητικό ρόλο παρατείνοντας τη ζωή του καθεστώτος του Ερντογάν, συνεχίζοντας να πωλούν όπλα στο καθεστώς και υποχωρώντας όταν ο Ερντογάν τους απειλεί, και αυτό είναι εξαιρετικά αντιπαραγωγικό καθώς στέλνει λάθος μήνυμα σε πολλούς Τούρκους που ελπίζουν για μια διαφορετική Τουρκία.

Τι θα συνιστούσατε λοιπόν να κάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, διακοπή των σχέσεων;

Φυσικά. Η δημοκρατία δεν διαθέτει τα εργαλεία για την αντιμετώπιση αυταρχικών καθεστώτων. Είναι απλώς χάσιμο χρόνου και χρήματος, τελικά ενισχύει αυτό το καθεστώς. Για να μην αναφέρουμε τον ανήθικο χαρακτήρα ενός τέτοιου είδους κατευνασμού, με μια χώρα στην οποία το κράτος δικαίου δεν υπάρχει πια, όπως πιστοποιεί οποιαδήποτε διεθνής έκθεση. Διότι αυτή η στάση θα βάλει την ίδια την Ευρώπη σε προβλήματα και με άλλους, πολύ συγκεκριμένους όρους. Ενεργοποιώντας πόλεμο στη Συρία και φιλοξενώντας τεράστιους αριθμούς τζιχαντιστών, η Τουρκία δημιουργεί συνεχώς περισσότερους πρόσφυγες που χρησιμοποιηθούνται ως «απειλή» για την ΕΕ.

Και η κυβέρνηση τώρα εξάγει ανοιχτά ξένους τζιχαντιστές στη Λιβύη, χωρίς κανείς να μπορεί να πει «αρκετά είναι αρκετό». Πώς μπορεί η Ευρώπη, και ιδίως η Ιταλία, να δεχτούν ότι χιλιάδες πολιτοφυλακές μεταφέρονται στην Τρίπολη και στην Μισράτα, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τη Σικελία; Και πάλι, οι Ευρωπαίοι ελπίζουν ότι οι Τούρκοι θα συμπεριφερθούν αργά ή γρήγορα. Ωστόσο, οι ολοκληρωτικές χώρες δεν μετατρέπονται ποτέ σε δημοκρατικά κράτη. Απλώς καταρρέουν και κάτι άλλο είναι χτισμένο στις στάχτες τους.

Παρά ην διεθνή τους ¨υποχώρηση¨, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει επίσης να ενδιαφέρονται για μια σταθερή Μεσόγειο.

Η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών διευθύνεται σήμερα από μερικούς ικανούς πρεσβευτές στον τομέα, οι οποίοι προσπαθούν να τρέξουν το σόου, αλλά που διαφορετικά δεν έχουν καμία οδηγία από την Ουάσινγκτον. Και αυτό είναι μια ολοκληρωτική καταστροφή, καθώς η Αμερική δεν θεωρείται πλέον αξιόπιστος ηθοποιός στην περιοχή. Όσο για την Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι τόσο πρόθυμες να τη διατηρήσουν στο ΝΑΤΟ, που είναι έτοιμες να δικαιολογήσουν στον Ερντογάν οτιδήποτε. Αυτό που δεν βλέπουν είναι ότι κάνοντας αυτό θα χάσουν έναν εξίσου σημαντικό σύμμαχο.  Την Αίγυπτο.

Θα μπορέσει ο Τζο Μπάιντεν ως πρόεδρος να αντιστρέψει αυτήν την «λήθη» της εξωτερικής πολιτικής;

Ίσως, αλλά πρέπει να αποδείξει τα πάντα. Δεν έχει σχεδιάσει ξεκάθαρα μια συνολική προσέγγιση εξωτερικής πολιτικής. Αλλά είναι απασχολημένος με την προετοιμασία της πιθανής διοίκησής του αυτή τη στιγμή και νομίζω ότι θα εμφανιστούν κορυφαία ονόματα εκεί. Εάν ο Τραμπ επανεκλεγεί, αυτό θα ήταν απλώς μια παγκόσμια καταστροφή.

Ahval 1/8/2020

ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!

Σου άρεσε το άρθρο που μόλις διάβασες;

Εάν ναι βοήθησε μας με το να το κοινοποιήσεις στους φίλους σου.

Σε μια εποχή που το μυαλό μας δέχεται βροχή γκρίζων και ίσως μαύρων ειδήσεων Ο ΠΑΡΛΑΠΙΠΑΣ είναι ΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ με χιλιάδες άρθρα ενδιαφέροντα, χρήσιμα ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ προς ανάγνωση και ενημέρωση. Κάνοντας απλώς ένα κλικ διαβάζεις κάποιο ΝΕΟ και ενδιαφέρον ΑΡΘΡΟ χωρίς να κατευθύνεσαι σε ένα λαβύρινθο παραθύρων! Απλά δοκιμάστε μας και σίγουρα θα γίνουμε καθημερινή σας συνήθεια και η ευχάριστη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ παρέα σας!

Το διαβάσαμε εδώ