Χρηματιστήριο: Οι 5 λόγοι για την αδυναμία διαρκείας στο ταμπλό

Της Ελευθερίας Κούρταλη

Μετά την "αναλαμπή" που σημείωσε το Χρηματιστήριο Αθηνών, όταν και άγγιξε τα χαμηλά τεσσάρων ετών στα μέσα περίπου του περασμένου Μαρτίου,
ακολουθώντας τις διεθνείς αγορές σε ένα ισχυρό ράλι αντίδρασης έναντι του σοκ που προκάλεσε αρχικά η πανδημία, από τα μέσα περίπου του Ιουνίου έχει βάλει ένα απότομο φρένο, μπαίνοντας σε μια φάση συσσώρευσης, με τους πωλητές να επικρατούν στις περισσότερες συνεδριάσεις.

Σε αυτήν τη νέα φάση το Χ.Α. έχει κινηθεί αυτόνομα, αδυνατώντας να ακολουθήσει τα ξένα χρηματιστήρια, τα οποία συνεχίζουν ως επί το πλείστον τις πολύ καλές επιδόσεις παρά την έξαρση των κρουσμάτων σε πολλές χώρες του εξωτερικού, και ειδικά στις ΗΠΑ, όπου η πανδημία σημειώνει το δεύτερο κύμα έπειτα από αυτό του Μαρτίου-Απριλίου.

Αν και από τα χαμηλά του περασμένου Μαρτίου (484 μονάδες) καταγράφηκε ανάκαμψη, ο Γενικός Δείκτης τις τελευταίες πέντε εβδομάδες αδυνατεί να ξεφύγει από τα επίπεδα των 630 μονάδων περίπου, παραμένοντας με μικρές διακυμάνσεις σε αυτό το επίπεδο για αρκετές συνεδριάσεις. Οι χαμηλοί τζίροι στους οποίους επέστρεψε η αγορά, μετά τα... 100άρια που σημείωνε πριν, μαρτυρούν την πλήρη απουσία των επενδυτών από το Χ.Α. και την επιφυλακτικότητα των μακροπρόθεσμων χαρτοφυλακίων να αυξήσουν τις τοποθετήσεις τους, παρά την πολύ καλή εικόνα που παρουσίασε η Ελλάδα στη διαχείριση της πανδημίας.

Όπως σημειώνουν εγχώριοι αναλυτές, πλέον ο πήχης των προσδοκιών έχει μπει χαμηλά για το Ελληνικό Χρηματιστήριο, το οποίο συνεχίζει τη συσσώρευσή του, αναμένοντας τους θετικούς εκείνους καταλύτες που θα αντιστρέψουν την καθοδική του κίνηση. Και όλα αυτά παρά τα συνεχιζόμενα θετικά μηνύματα από την αγορά ομολόγων, όπου οι αποδόσεις παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, χάρη και στη στήριξη της ΕΚΤ, με τους επενδυτές να συνεχίζουν να κρατούν το ελληνικό κόστος δανεισμού κάτω από αυτό της Ιταλίας.

Οι αναλυτές εντοπίζουν αρκετούς παράγοντες που εξηγούν αυτήν τη "συμπεριφορά" της ελληνικής αγοράς και την... ταλαιπωρία του Γενικού Δείκτη το τελευταίο διάστημα, παρά το γεγονός ότι κατά γενική ομολογία –ακόμα και ξένων διεθνών οίκων– οι ελληνικές μετοχές είναι φθηνές και ελκυστικές. Όπως σημειώνει ο Ηλίας Ζαχαράκης της Fast Finance, το μόνο σίγουρο είναι ότι η ελληνική αγορά έχει μείνει σημαντικά πίσω σε σχέση με την αντίδραση (τύπου V) που έχουν σημειώσει οι ξένες αγορές. Αν και οι αποτιμήσεις σαφώς είναι σε πολύ πιο λογικά επίπεδα, οι επενδυτές, παρ' όλα αυτά, δεν είναι πρόθυμοι να τις πληρώσουν και να τις ανεβάσουν.

Όπως τονίζουν παράγοντες της αγοράς, η εικόνα του Χ.Α. τη δεδομένη στιγμή δεν μπορεί να αποδοθεί στις "γνωστές"" παθογένειές του, όπως το γεγονός ότι είναι μια ρηχή αγορά. Ρηχή αγορά, όμως, ήταν και το 2019, που σημείωσε το ισχυρότερο ράλι διεθνώς, ρηχή αγορά ήταν και πριν από την τρέχουσα φάση συσσώρευσης.

1. Οι επιπτώσεις της πανδημίας στις τράπεζες
Σημαντικός παράγοντας αδυναμίας του Χ.Α. είναι το νέο πτωτικό κανάλι στο οποίο έχουν μπει οι τραπεζικές μετοχές. Έπειτα από ένα ισχυρό (και... αργοπορημένο) ράλι από τα τέλη Μαΐου έως τα τέλη Ιουνίου, το οποίο ξεπέρασε το 47%, έχουν δεχτεί ισχυρές πιέσεις το τελευταίο διάστημα, με αποτέλεσμα από τις αρχές του έτους ο τραπεζικός δείκτης να σημειώνει βουτιά της τάξης του 60%. Η πιθανή αύξηση "κόκκινων" δανείων το 2021 ή και αργότερα, λόγω των μορατόριουμ που έχουν δοθεί, καθώς και οι επιπτώσεις στην κερδοφορία τους από την ύφεση όπου βρίσκεται ήδη η ελληνική οικονομία κρατούν τους επενδυτές επιφυλακτικούς.

Όπου τόνισε και η HSBC, συνεχίζει να τηρεί ουδέτερη στάση για τις ελληνικές μετοχές και για το γ’ τρίμηνο του έτους μετά την υποβάθμιση σε "Νeutral" από "Οverweight" που είχε προχωρήσει στα τέλη Απριλίου, και ο λόγος είναι πως ο πυρήνας της ελληνικής αγοράς παραμένει ο ακόμη εύθραυστος ελληνικός τραπεζικός κλάδος. Με λίγα λόγια, η πορεία του Χ.Α. εξαρτάται από την πορεία των δεικτοβαρών τραπεζικών μετοχών. Στην επιφάνεια, όπως σημειώνει, οι τραπεζικές μετοχές φαίνονται φθηνές, με το P/E του 2020 να τοποθετείται στο 12,5 και τον δείκτη τιμής προς λογιστική αξία στο 0,2. Ωστόσο, δεδομένης της επιδείνωσης των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας λόγω της κρίσης της πανδημίας, η ποιότητα του ενεργητικού και η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών θα επιδεινωθούν επίσης. Έτσι, όπως τονίζει η HSBC, αν και ελληνικές μετοχές αποτελούν ένα risk-on trade, ωστόσο προτιμά να τηρήσει ουδέτερη στάση και να επικεντρωθεί μόνο σε μετοχές της εγχώριας αγοράς που έχουν ισχυρούς ισολογισμούς.

Ανάλογη στάση κρατά και η Citigroup, η οποία πρόσφατα τόνισε πως, αν και οι αποτιμήσεις των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών είναι ελκυστικές, η αδυναμία που παρουσιάζει το μακροοικονομικό μέτωπο λόγω της κρίσης της πανδημίας θα επηρεάσει την κερδοφορία τους. Παράλληλα, η αυξημένη αβεβαιότητα το 2020, όπως σημειώνει, θα μπορούσε να οδηγήσει σε καθυστερήσεις στις προγραμματισμένες μειώσεις των NPEs.

2. Αβεβαιότητα για την ύφεση και την ανάκαμψη
Ένας δεύτερος λόγος της αδυναμίας του Χ.Α. είναι η αβεβαιότητα ακόμη για το πού θα κάτσει η... μπίλια της ύφεσης. Τα πολύ καλά στοιχεία του α' τριμήνου, όπου η συρρίκνωση της ελληνικής οικονομίας ήταν και περιορισμένη και σαφώς μικρότερη από αυτήν στις υπόλοιπες οικονομίες της Ευρωζώνης (το ελληνικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε λιγότερο από 2% σε τριμηνιαία βάση σε σύγκριση με 3,6% στην Ευρωζώνη), δεν αρκούν για να σώσουν την... παρτίδα του 2020, με αρκετούς οίκους να αναθεωρούν τις εκτιμήσεις τους για το βάθος της ύφεσης φέτος.

Το β' τρίμηνο αναμένεται να είναι το χειρότερο για την Ελλάδα αυτό το έτος και αρκετοί επενδυτές αναμένουν τα επίσημα στοιχεία για να αξιολογήσουν τις επενδύσεις τους στη χώρα το επόμενο διάστημα. Όπως σημειώνουν εγχώριοι αναλυτές, οι εκτιμήσεις για τη φετινή ύφεση αναθεωρούνται, καθώς διαφαίνεται ότι είναι πιθανότερη η πραγματοποίηση του δυσμενούς σεναρίου, που προβλέπει μεγαλύτερη υποχώρηση του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, σκεπτικισμός υπάρχει σε σχέση με τους πιθανολογούμενους ρυθμούς μεγέθυνσης από το 2021 και στη συνέχεια, ενόσω μάλιστα δεν προσδιορίζεται ο χρόνος κατά τον οποίο θα υπάρξει μια σημαντική εξέλιξη στο ιατρικό/θεραπευτικό πεδίο. Αυτό προκαλεί σοβαρό έλλειµµα επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της HSBC, καθώς οι περιορισμοί συνεχίστηκαν για μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι αρχικά ανέμενε, η ύφεση θα είναι βαθύτερη στο β’ τρίμηνο και θα αγγίξει το 12%, από 8,6% που ανέμενε πριν, ενώ η ύφεση στο σύνολο του 2020 θα φτάσει το 8,2% (από 6% πριν). Πάντως, παραμένει αρκετά αισιόδοξη για τις προοπτικές ανάκαμψης της Ελλάδας το 2021, αναβαθμίζοντας τις εκτιμήσεις της σε ανάπτυξη 7% το επόμενο έτος, από 5,8% που προέβλεπε πριν. Από την πλευρά της η Scope Ratings τονίζει ότι, εκτός από τις δράσεις πολιτικής από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, ιδίως την ΕΚΤ, τα προληπτικά μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί από την ελληνική κυβέρνηση για τον περιορισμό της κρίσης της δημόσιας υγείας και τα δημοσιονομικά μέτρα που έχουν ενεργοποιηθεί για τη στήριξη της οικονομίας αναμένεται να μειώσουν την πτώση της ανάπτυξης το 2020. Ωστόσο, η χώρα δεν θα μπορέσει να αποφύγει μια έντονη ύφεση, με το πραγματικό ΑΕΠ να προβλέπεται να μειωθεί κατά 7,8% φέτος, από 7% που είχε προβλέψει ο οίκος τον Απρίλιο. Βαθιά ύφεση το 2020 βλέπει και η Fitch Solutions για την Ελλάδα, εκτιμώντας πως θα αγγίξει το 10,4% και θα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη μετά το -13,7% της Ιταλίας, ενώ το 2021 αναμένεται ισχυρή ανάκαμψη κατά 5,9%.

Την ίδια ώρα, συνθήκες αποπληθωρισμού επικρατούν πλέον στην ελληνική οικονομία, καθώς οι αρνητικές προσδοκίες των καταναλωτών για τα μελλοντικά τους εισοδήματα οδηγούν σε περιστολή της κατανάλωσης και αύξηση της αποταμίευσης, όπως καταγράφεται και από τα στοιχεία των καταθέσεων των τελευταίων μηνών. Αυτές οι συνθήκες επίσης δεν ευνοούν τη δρομολόγηση επενδύσεων.

3. Τουρισμός, το μεγάλο βαρίδι
Ένας τρίτος λόγος, ο οποίος και συνδέεται με την πορεία του ΑΕΠ, είναι ο τουρισμός. Αξίζει να σημειώσουμε πως οι φόβοι γύρω από την πορεία του τουρισμού ήταν αυτοί που κυρίως πυροδότησαν το βίαιο sell-off στο Χ.Α. στα τέλη Φεβρουαρίου, το οποίο ήταν και εντονότερο από αυτό των υπόλοιπων αγορών. Ο τουρισμός έχει ανοίξει και πάλι στην Ελλάδα πλέον, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν είναι αυτά που περίμεναν οι επενδυτές. Ένα βαθύτερο πλήγμα στον τουρισμό θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο πλήγμα και στο ΑΕΠ και επίσης θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στα NPLs των ελληνικών τράπεζων, κάτι που φυσικά δεν... βοηθά στην ανάταση του Χ.Α.

Αν και η Ελλάδα άνοιξε ξανά τα σύνορά της σε ξένους τουρίστες από τις 15 Ιουνίου, ωστόσο μένει να φανεί πόσοι τελικά… θα έρθουν, σημειώνει χαρακτηριστικά η HSBC. Μια ελπίδα, πάντως, εντοπίζει στο γεγονός ότι η Ελλάδα έχει μια σχετικά αργή τουριστική περίοδο, αφού το 60% των τουριστών φτάνει μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου, οπότε ενδέχεται να μην έχουν χαθεί όλα ακόμη. Όπως εκτιμά, η πτώση του τουρισμού κατά 50% θα αφαιρέσει έως και 5% από το ελληνικό ΑΕΠ φέτος, και μάλιστα αυτό φαίνεται να είναι το πιο αισιόδοξο σενάριο.

Από την πλευρά της η UniCredit εκτιμά πως, δεδομένου ότι η "κανονική" τουριστική δραστηριότητα είναι δυνατή μόνο από τον Ιούλιο και μετά, οι χαμηλότερες κρατήσεις μαζί με τις επιπτώσεις στο εισόδημα στις χώρες-εταίρους και την παρατεταμένη διαταραχή στην εναέρια κυκλοφορία μπορεί να μεταφραστούν σε απώλεια άνω του 50% των τουριστικών εσόδων της Ελλάδας φέτος.

Ανάλογες είναι και οι εκτιμήσεις της Teneo, η οποία επισημαίνει πως κατά τους πρώτους έξι μήνες του έτους ο αριθμός των διεθνών επιβατών που ήρθαν στη χώρα μειώθηκε κατά 67%, σε 2,6 εκατ., από 7,8 εκατ. το πρώτο εξάμηνο του 2019. Το άνοιγμα των περιφερειακών αερολιμένων στις διεθνείς πτήσεις από την 1η Ιουλίου δεν έχει κάνει μεγάλη διαφορά. Τα στοιχεία για τις πρώτες δύο εβδομάδες του Ιουλίου υποδηλώνουν ότι οι αφίξεις είναι περίπου 70% χαμηλότερες από ό,τι το 2019. Η Ελλάδα αναμένεται επί του παρόντος να έχει έσοδα ύψους 5 δισ. ευρώ το πολύ από τη φετινή τουριστική περίοδο, από 18 δισ. ευρώ το 2019.

4. Φόβοι για νέο κύμα πανδημίας
Την ίδια στιγμή, αν και το Χ.Α. τελευταία ακολουθεί τον δικό του δρόμο, δεν μπορεί να μείνει αλώβητο από το τι συμβαίνει στο εξωτερικό. Ένα δεύτερο κύμα της πανδημίας διεθνώς, το οποίο, όπως φαίνεται, είναι ήδη σε εξέλιξη σε κάποιες χώρες, αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τους επενδυτές. Όλες οι εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας φέτος, και για την ακολουθούμενη ανάκαμψη από την ύφεση, έχουν βασιστεί στο ότι δεν θα υπάρξει νέα σοβαρή έξαρση του κορονοϊού, η οποία και θα οδηγήσει σε νέο πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας.

Οι επενδυτές εξωτερικού απέχουν επιδεικτικά από το Ελληνικό Χρηματιστήριο, στάση που δεν εξηγείται από τις γνωστές παθογένειες του Χ.Α. (ρηχότητα, χαμηλή συμμετοχή επενδυτικών κεφαλαίων κ.ο.κ.), εξηγεί ο Δημήτρης Τζάνας της Κύκλος Χρηματιστηριακή. Είναι πιθανό, επομένως, να είναι ο φόβος για εξωγενείς διαταραχές που οδηγεί στην παρούσα στάση: o φόβος επιδείνωσης των ήδη τεταμένων ελληνοτουρκικών σχέσεων, ο φόβος διατάραξης του ήδη βεβαρημένου λόγω της πανδημίας οικονομικού κλίματος από την είσοδο της πολιτικής ζωής στη δίνη της σκανδαλολογίας ή άλλες εξωγενείς διαταραχές (εξελίξεις στις ΗΠΑ εν όψει της τελικής φάσης της προεκλογικής περιόδου κ.ά.) που μπορεί να οδηγήσουν σε κινήσεις βίαιων αποεπενδύσεων στις αναδυόμενες αγορές, στις οποίες κατατάσσεται και η ελληνική. Σε κάθε περίπτωση, θα απαιτηθεί εύλογος χρόνος για να βελτιωθεί η χαμηλή ορατότητα που χαρακτηρίζει για την ώρα τα δρώμενα στη χώρα μας, όπως σημειώνει.

Παράλληλα, η πρόταση της Κομισιόν για το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε ήταν ένας βασικός καταλύτης της ανόδου του Χ.Α. τον Μάιο (και των τραπεζών στη συνέχεια), ωστόσο τα διάφορα εμπόδια που έχουν εμφανιστεί στον δρόμο προς τη συμφωνία και το κατά πόσο τελικά η Ελλάδα θα είναι όντως από τους μεγαλύτερους ωφελημένους έχουν επίσης οδηγήσει σε επιφυλακτικότητα κάποια χαρτοφυλάκια, περιμένοντας περισσότερη ορατότητα και σε αυτό το μέτωπο.

5. Η "σιωπή" των οίκων
Ένας βασικός καταλύτης που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξαιρετική πορεία του Χ.Α. και των ομολόγων το 2019 ήταν και το γεγονός ότι η Ελλάδα είχε μπει σε ένα ανοδικό κανάλι σε ό,τι αφορά τις αξιολογήσεις από τους οίκους και "έβλεπε" σε πολύ κοντινή απόσταση την "επενδυτική βαθμίδα", με πολλούς επενδυτές να τοποθετούνται στο Χ.Α. και λόγω του trade του investment grade. Ήταν η μόνη χώρα η οποία είχε μπροστά της το βέβαιο στοίχημα της ένταξης στην ελίτ χωρών που αποτελούν επενδυτικούς περιορισμούς, το οποίο ωστόσο δέχτηκε και αυτό βίαιο χτύπημα από την έλευση της πανδημίας.

Οι τρεις οίκοι, Fitch, S&P και DBRS, που διατηρούσαν προ πανδημίας θετικές προοπτικές για την Ελλάδα, οι οποίες σήμαιναν αναβάθμιση προσεχώς, αναγκάστηκαν να τις χαμηλώσουν σε ουδέτερες, με τη Fitch –της οποίας η νέα ετυμηγορία για την Ελλάδα αναμένεται στις 24 Ιουλίου– να σημειώνει πως σε ένα τέτοιο περιβάλλον δεν μπορεί κανείς να αναμένει πως οποιαδήποτε χώρα θα δει αναβάθμιση των προοπτικών ή των αξιολογήσεών της.

Αν και η Ελλάδα προς το παρόν δεν φαίνεται να κινδυνεύει από κάποια υποβάθμιση της αξιολόγησης που θα τη φέρει πιο χαμηλά από την επενδυτική βαθμίδα, ωστόσο, καθώς αναμένεται οι οίκοι να τηρήσουν στάση αναμονής αυτό το διάστημα, απομακρύνεται το ορόσημο της επενδυτικής βαθμίδας για τη χώρα για πολύ αργότερα από το 2021, που είχε προηγουμένως προβλεφθεί.

Όπως σημείωσε και η DZ Bank, τόσο η αξιολόγηση όσο και οι προοπτικές που δίνει η Fitch Ratings στην Ελλάδα αναμένεται να παραμείνουν αμετάβλητες ("ΒΒ", σταθερές προοπτικές). Toν Απρίλιο ο οίκος προχώρησε στην υποβάθμιση των προοπτικών της χώρας, κάτι που ήταν λογικό να γίνει για οποιαδήποτε χώρα εν μέσω του σοκ της πανδημίας, και έτσι δεν αναμένεται κάποια άλλη κίνηση τόσο σύντομα. Από τον Απρίλιο, η συνολική οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά και, έτσι, εκτιμά πως δεν υπάρχει ανάγκη η Fitch να προχωρήσει άμεσα σε αλλαγή της στάσης της.

ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!

Σου άρεσε το άρθρο που μόλις διάβασες;

Εάν ναι βοήθησε μας με το να το κοινοποιήσεις στους φίλους σου.

Σε μια εποχή που το μυαλό μας δέχεται βροχή γκρίζων και ίσως μαύρων ειδήσεων Ο ΠΑΡΛΑΠΙΠΑΣ είναι ΜΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ με χιλιάδες άρθρα ενδιαφέροντα, χρήσιμα ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ προς ανάγνωση και ενημέρωση. Κάνοντας απλώς ένα κλικ διαβάζεις κάποιο ΝΕΟ και ενδιαφέρον ΑΡΘΡΟ χωρίς να κατευθύνεσαι σε ένα λαβύρινθο παραθύρων! Απλά δοκιμάστε μας και σίγουρα θα γίνουμε καθημερινή σας συνήθεια και η ευχάριστη ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ παρέα σας!