Στρατηγικός πονοκέφαλος για την Άγκυρα η Ελληνική Αεροπορία

Η Ελλάδα έχει ανακοινώσει σχέδια για την αναβάθμιση του υπάρχοντος στόλου μαχητικών αεροσκαφών της, καθώς και για την απόκτηση νέων αεροσκαφών τύπου F-35 Lightning II πέμπτης γενιάς, αμερικανικής

κατασκευής. Οι κινήσεις αυτές, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από δημοσίευμα της τουρκικής ιστοσελίδας Ahval, ενδέχεται να δώσουν στην ελληνική στρατιωτική δύναμη τεχνολογικό πλεονέκτημα απέναντι στην Τουρκία.

Ο υπουργός Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, δήλωσε μέσα στον μήνα πως η χώρα σκοπεύει να αγοράσει ένα σμήνος με 24 αεροσκάφη F-35.

Αυτήν τη στιγμή, η Αθήνα έχει στην κατοχή της περίπου 150 μαχητικά «γεράκια» τέταρτης γενιάς, τύπου F-16. Τον Δεκέμβριο, ο κ. Παναγιωτόπουλος ανακοίνωσε πως 84 από αυτά αναμένεται να αναβαθμιστούν στην κατηγορία «Viper» από την εταιρεία Lockheed Martin μέχρι το 2027, με συνολικό κόστος σχεδόν 1,5 δις Δολάρια.

Επιπροσθέτως, η Ελλάδα σκοπεύει να αναβαθμίσει τον μικρότερου μεγέθους στόλο της που αποτελείται από γαλλικά Mirage 2000 μαχητικά πολλαπλών ρόλων, κίνηση που επίσης τοποθετείται χρονικά στα επόμενα επτά χρόνια.

Όπως αναφέρει η Ahval, σύμφωνα με την κατάταξη στρατιωτικής δύναμης του έτους 2019, που αξιοποιεί περισσότερα από 55 σχετικά χαρακτηριστικά για να διακριβώσει τη δύναμη κάθε χώρας, η Ελλάδα βρίσκεται στην 28η θέση παγκοσμίως, ενώ η Τουρκία κατέχει την ένατη.

Στρατιωτικοί αναλυτές που μίλησαν στην Ahval θεωρούν την απόκτηση των F-35 από την Ελλάδα αρκετά πιθανή. Ο Λεβέντ Οζγκούλ, Τούρκος αναλυτής σε θέματα άμυνας, θεωρεί πως η απόκτηση των μαχητικών αεροσκαφών «θα είναι ένα σημαντικό βήμα και θα δώσει μεγάλη ώθηση στην Ελλάδα και την ελληνική Αεροπορία».

Αυτό προκύπτει από τις προηγμένες δυνατότητες των F-35, όπως η μεγάλη εμβέλεια, η δικτύωση και οι τεχνικές απόκρυψης (στελθ).

Τα σχέδια της Ελλάδας για απόκτηση νέων μαχητικών αεροσκαφών και αναβάθμιση των ήδη υπαρχόντων, πραγματοποιούνται εν μέσω μιας περιόδου αυξανόμενων εντάσεων με την Τουρκία. Στις 17 Δεκεμβρίου, τουρκικά αεροσκάφη παραβίασαν τον ελληνικό εναέριο χώρο πάνω από το Αιγαίο 40 φορές, οδηγώντας σε 16 εικονικές αερομαχίες σε διάστημα μίας ημέρας. Οι εντάσεις αυτές έρχονται παράλληλα με τη διαμάχη των δύο χωρών-μελών του ΝΑΤΟ σχετικά με ανταγωνιστικές απαιτήσεις σε περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, όπου υπάρχουν προσοδοφόρα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Ενώ οι δυνατότητες απόκρυψης των F-35 πιθανότατα θα δώσουν πλεονέκτημα στην Ελλάδα απέναντι στη μεγαλύτερου μεγέθους αεροπορική δύναμη της Τουρκίας, ο αναλυτής Οζγκούλ τονίζει πως τα εν λόγω αεροσκάφη δεν ειδικεύονται σε αερομαχίες, ούτε μπορούν να εκτελέσουν εξίσου περίτεχνες μανούβρες με τα ρωσικά μαχητικά Sukhoi, όμως πρόκειται για αεροσκάφη τεχνολογίας στελθ, αυξημένης «νοημοσύνης».

«Συνεπώς, δεν πρόκειται να δούμε αερομαχίες με F-35 πάνω από το Αιγαίο, επειδή η Τουρκία δεν θα μπορέσει να τα δει ή να τα παρακολουθήσει», είπε ο αναλυτής.

Ο Σεμπαστιέν Ρόμπλιν, που γράφει για θέματα στρατιωτικής αεροπορίας στο The National Interest, σημείωσε πως, μέχρι σήμερα, οι δυνάμεις αεροπορίας «προσπαθούν να κρατήσουν τα F-35 μακριά από καταστάσεις που θα δώσουν σε πιθανούς εχθρούς ή ακόμα και ουδέτερες πλευρές τη δυνατότητα να αντιληφθούν την παρουσία τους και να τα μελετήσουν». «Όσες περισσότερες πληροφορίες συλλέγονται για τα αεροσκάφη τύπου στελθ μέσω ραντάρ, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εντοπιστούν και να αναγνωριστούν ευκολότερα στο μέλλον», είπε.

«Συνεπώς, αν η Ελλάδα αποκτήσει αεροσκάφη F-35, κάτι που θεωρώ πολύ πιθανό αν μπορέσει να εξασφαλίσει τους οικονομικούς πόρους, η ελληνική πολεμική αεροπορία ενδέχεται να διστάσει να τα χρησιμοποιήσει σε αναμετρήσεις με τουρκικά μαχητικά». Παρόλα αυτά, ο Ρόμπλιν ανέφερε ένα γεγονός στο οποίο αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη τύπου στελθ αιφνιδίασαν ιρανικά F-4 Phantom με το να βρεθούν σε εμβέλεια στην οποία ήταν δυνατή η οπτική επαφή. Ενώ μία τέτοια αιφνιδιαστική κίνηση από ελληνικά μαχητικά απέναντι σε τουρκικά αεροσκάφη πάνω από το Αιγαίο μπορεί να ήταν επιτυχημένη και «δεν αποκλείεται να συμβεί, θα μπορούσε να κοστίσει πολλά δίνοντας την ευκαιρία στην Τουρκία να μάθει περισσότερα για τα χαρακτηριστικά των F-35», είπε ο ίδιος.

Η Τουρκία ήταν μέλος τους προγράμματος ανάπτυξης αεροσκαφών F-35 και σκόπευε να αποκτήσει 100 από αυτά από τις ΗΠΑ, όμως η Ουάσινγκτον ανέστειλε τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα και ακύρωσε τις παραγγελίες αεροσκαφών της Άγκυρας, εξαιτίας της απόκτησής της ρωσικών συστημάτων αεράμυνας τύπου S-400. Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν την Τουρκία να μην προβεί στην εν λόγω κίνηση, επιμένοντας πως τα F-35 δεν μπορούν να συνυπάρξουν με τα S-400.

Ο Οζγκούλ επίσης σημείωσε πως τα αναβαθμισμένα F-16 και Mirage 2000 θα έδιναν στην ελληνική στρατιωτική πλευρά «αεροπορική υπεροχή, αυξημένη ικανότητα για εναέριες περιπολίες και αεράμυνα, για θαλάσσιες επιθέσεις, καταστολή και καταστροφή της αεροπορικής άμυνας του εχθρού, παράλληλα με μεγαλύτερη ακρίβεια και δυνατότητα για χτυπήματα πάνω από το Αιγαίο και την κεντρική και ανατολική Μεσόγειο».

Με αυτά τα πολεμικά αεροσκάφη θα βλέπαμε ενδεχομένως «έντονη ελληνική κυριαρχία πάνω από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο», είπε. «Αυτό δεν προκύπτει μόνο από τις δυνατότητες των συγκεκριμένων αεροσκαφών, αλλά και επειδή το ΝΑΤΟ, Η Ε.Ε., Τα Ηνωμένα Έθνη και οι ΗΠΑ υποστηρίζουν από κοινού την Ελλάδα σε νομικό και διπλωματικό επίπεδο» σχετικά με τις διαμάχες της με την Τουρκία στις σχετικές περιοχές.

Ο Γιώργος Τζογόπουλος, ερευνητής σε στρατιωτικά θέματα, δεν είναι σίγουρος αν «ο Νόμος Εθνικής Άμυνας του 2020 που εμποδίζει την απόκτηση F-35 από την Τουρκία δεν θα αντιστραφεί στο μέλλον». Συνεχίζει, λέγοντας πως «το πιο σημαντικό είναι πως δεν μπορώ να προβλέψω πώς θα αντιδράσει η Άγκυρα αν δεν ανακληθεί ο νόμος αυτός και μόνο η Ελλάδα διαθέτει στο μέλλον F-35. Σίγουρα θα ψάξει για εναλλακτικές αλλού, πιθανότατα στη Ρωσία».

Τους τελευταίους μήνες, η Τουρκία δήλωσε πως ενδέχεται να αποκτήσει ρωσικά Sukhoi Su-35 και SU-57 μέσα στην επόμενη δεκαετία, ύστερα από την αποχώρησή της από το πρόγραμμα των F-35.

«Η Τουρκία χρειάζεται επίσης χρόνο για να αντισταθμίσει την απομάκρυνσή της από το πρόγραμμα των F-35», δήλωσε ο Οζγκούλ, επισημαίνοντας ότι το προγραμματισμένο μαχητικό σχέδιο 5ης γενιάς της Τουρκίας πιθανόν να καθυστερήσει για τουλάχιστον μια ακόμη δεκαετία ενώ ο στόλος των F-16, η ραχοκοκαλιά της τουρκικής αεροπορικής δύναμης, «γερνάει». Εκτός από την απόκτηση των ρωσικών συστημάτων, ο Οζγκούλ θεωρεί ως πιθανή αντίδραση της Άγκυρας στην απόκτηση των F-35 από την Ελλάδα την ανάπτυξη ρωσικών S-400 στις ακτές του Αιγαίου και της Μεσογείου».

Ο κ. Τζογόπουλος πιστεύει πως, ενώ η αναχαίτιση είναι σημαντικό ζήτημα, οι εικονικές αερομαχίες πάνω από το Αιγαίο «δεν οδηγούν πουθενά».

«Οι Τούρκοι και οι Έλληνες πιλότοι διακινδυνεύουν τις ζωές τους σε καθημερινή βάση», είπε και συνέχισε «Νέα ατυχήματα που θα προκύψουν θα επηρεάσουν τις σχέσεις των δύο χωρών». Τόνισε επίσης πως «συνεχίζονται οι θετικές πολιτικές διαβουλεύσεις μεταξύ των ελληνικών και τουρκικών υπουργείων εξωτερικών και η στάση της Ουάσινγκτον απέναντι στην Ελλάδα αντικατοπτρίζει το ενδιαφέρον της για τον περιορισμό της επιρροής της Ρωσίας».

«Η επέκταση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας, σφραγισμένη κατά την επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2019, ανοίγει το δρόμο για μια τόσο εμπλουτισμένη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών που μπορεί να περιλαμβάνει και τα αεροσκάφη F-35», σύμφωνα με τον κ. Τζογόπουλο.

Είπε ακόμα ότι θεωρεί πιθανή μια νέα ελληνοτουρκική κρίση στο μέλλον και τόνισε ότι αυτό δεν θα ήταν προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών. Ωστόσο, επί του παρόντος, αυτό είναι «ένα θέμα ήσσονος σημασίας για την αμερικανική εξωτερική πολιτική».

«Το ερώτημα για την Ουάσινγκτον είναι εάν οι τουρκο-ρωσικές σχέσεις θα φέρουν στρατηγικό όφελος», δήλωσε ο κ. Τζογόπουλος. «Αυτός θα είναι ο καταλυτικός παράγοντας για τις αποφάσεις των ΗΠΑ μακροπρόθεσμα».