Η Ιταλία στο σπιράλ του θανάτου

Εάν η ιταλική κυβέρνηση υποχωρήσει και συμβιβαστεί, τότε η Δημοκρατία θα αποτελέσει πολύ σύντομα παρελθόν – εάν όχι, τότε η διάλυση της Ευρωζώνης θα είναι απλά θέμα χρόνου.
Η σύγκρουση πάντως δεν είναι δυνατόν να διαρκέσει πολύ ακόμη – ενώ ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο, εάν επικρατήσει πανικός.

Σε μία δημοκρατική χώρα ο προϋπολογισμός ψηφίζεται από τη Βουλή. Στην Ευρώπη όμως, η κατασκευή της οποίας είναι καταστροφική αφού καμία χώρα δεν διαθέτει το δικό της νόμισμα και τη δική της κεντρική τράπεζα, χωρίς να έχει ενωθεί δημοσιονομικά και τραπεζικά, η Κομισιόν και οι αγορές έχουν πια το προνόμιο. Εύλογα λοιπόν θεωρείται πως η Δημοκρατία αποτελεί παρελθόν, ειδικά αφού απέρριψε η Κομισιόν τον προϋπολογισμό της Ιταλίας – επειδή είχε υποσχεθεί έλλειμμα 0,8% και απαίτησε 2,4%, χωρίς να σεβαστεί τη δέσμευση της προηγούμενης κυβέρνησης (απειλείται με πρόστιμο 0,5% του ΑΕΠ της ή με 8 δις €).

Πρόκειται βέβαια για ένα μεγάλο πλήγμα, όσον αφορά τη χώρα, αλλά ασφαλώς δεν είναι καθόλου συγκρίσιμο με αυτό που είχε υποστεί πριν από επτά χρόνια ο κ. Berlusconi – όπου είχε χρησιμοποιηθεί ο πρόεδρος της ΕΚΤ. Εκείνη την εποχή, με μία μυστική επιστολή που απέστειλε ο κ. Trichet στις 5.8.2011, επέβαλλε στον Ιταλό πρωθυπουργό τις διαρθρωτικές αλλαγές που ήταν απαραίτητες κατά την άποψη του, για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών – ουσιαστικά ένα άτυπο μνημόνιο, με το οποίο απαιτήθηκε να δρομολογήσει ευρύτατες ιδιωτικοποιήσεις, την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων με τους εργαζομένους, σημαντικές περικοπές στο συνταξιοδοτικό σύστημα και στα ταμεία ανεργίας, μεγάλες μειώσεις μισθών στο δημόσιο τομέα και έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό το αργότερο έως τα τέλη του 2012 (πηγή). Εάν όχι, τότε θα έπρεπε να αυξήσει σταδιακά το ΦΠΑ έως το 25% – κάτι που θα έδινε τη χαριστική βολή στην ιταλική οικονομία.

Ο κ. Berlusconi αντιστάθηκε για μερικούς μήνες, αλλά όταν τα spread των ιταλικών ομολόγων (=η διαφορά με τα επιτόκια της Γερμανίας), εκτοξεύθηκαν το Νοέμβριο στο 7%, ουσιαστικά ανατράπηκε από τις αγορές – έχοντας αντικατασταθεί από την τεχνοκρατική κυβέρνηση του πρώην επιτρόπου της ΕΕ και στελέχους της Goldman Sachs κ. Monti (όπως ο κ. Παπανδρέου στην Ελλάδα, όταν θέλησε πολύ σωστά να διεξάγει δημοψήφισμα για το PSI – το μεγαλύτερο έγκλημα στη σύγχρονη ελληνική ιστορία).

Η υποταγή της τότε νέας κυβέρνησης της Ιταλίας στις εντολές της ΕΚΤ, η οποία έχει εξελιχθεί στο νούμερο ένα οικονομικό (πυρηνικό) όπλο της Γερμανίας, φάνηκε από τα αποτελέσματα – μεταξύ άλλων από την άνοδο των αποταμιεύσεων των επιχειρήσεων λόγω της μη διεξαγωγής επενδύσεων, από τη μείωση των δημοσίων επενδύσεων (-45% από το 2009), από την πτώση των μισθών, από την άνοδο της ανεργίας λόγω του περιορισμού της ζήτησης κοκ. Εν τούτοις, οι πραγματικές δημόσιες δαπάνες μειώθηκαν μόλις κατά 3% σε σχέση με το 2000, κυρίως εξαιτίας της πτώσης του ΑΕΠ – ενώ η ιταλική οικονομία βυθίστηκε στα προβλήματα (ανάλυση).

Η επίθεση των κερδοσκόπων
Συνεχίζοντας στο σήμερα, τα spread των ιταλικών ομολόγων έχουν υπερβεί το 3% – έχουν φτάσει δηλαδή σε ένα πολύ επικίνδυνο ύψος, για μία χώρα που πρέπει να ανακυκλώσει χρέη της τάξης των 250 δις € εντός του επομένου χρέους, δανειζόμενη. Αυτή η αντίδραση όμως των αγορών δεν είναι λογική για ένα κράτος που για πάρα πολλά χρόνια έχει πρωτογενή πλεονάσματα, καθώς επίσης ένα πλεονασματικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών – οπότε πρέπει να υπάρχει κάποιος άλλος λόγος.

Στα πλαίσια αυτά, σύμφωνα με μία Γαλλίδα οικονομολόγο, οι αγορές δοκιμάζουν το πόσο μακριά θα έφτανε η ΕΚΤ για να διασώσει την Ιταλία. Με απλά λόγια, υπάρχουν πάρα πολλοί επενδυτές που στοιχηματίζουν πως η ΕΚΤ θα εγκαταλείψει την Ιταλία, εάν δεν υποταχθεί στις εντολές της Κομισιόν – αφού πουλούν τα ομόλογα που κατέχουν, χωρίς να επεμβαίνει ως αγοραστής η ΕΚΤ, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επιτόκια δανεισμού της Ιταλίας.

Τα στοιχήματα των αγορών, με τα οποία κερδίζουν πολλά χρήματα, είναι σε διάφορα επίπεδα – από τα ασφαλιστικά συμβόλαια έναντι χρεοκοπίας (CDS), έως τους δείκτες των χρηματιστηρίων και τις μετοχές των τραπεζών (όταν αυξάνονται τα επιτόκια των κρατικών δεκαετών ομολόγων μειώνεται η αξία τους, οπότε τα ίδια κεφάλαια των ιταλικών τραπεζών που κατέχουν περί τα 350 δις € – με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χρεοκοπήσουν, ενώ δεν επιτρέπεται πλέον η διάσωση τους από το κράτος, αλλά επιβάλλεται να προηγηθούν οι ομολογιούχοι, οι μέτοχοι και οι καταθέτες τους). Εάν δε παραμείνει σταθερή η ιταλική κυβέρνηση στον προϋπολογισμό που κατέθεσε, καθώς επίσης εάν επαληθευτούν κάποιοι κερδοσκόποι, τότε η Ιταλία θα αναγκασθεί εν μέσω μίας μαζικής εκροής κεφαλαίων να υιοθετήσει το εθνικό της νόμισμα.

Ουσιαστικά λοιπόν βιώνουμε ξανά την τραγωδία που ξεκίνησε το 2010 με την Ελλάδα, όπου η Ευρωζώνη θα είχε διαλυθεί (α) εάν δεν διασώζονταν οι γερμανικές και γαλλικές τράπεζες από την Τρόικα που δήθεν στήριξε την Ελλάδα και (β) εάν δεν επενέβαινε η ΕΚΤ το 2012, ως αγοραστής των ευρωπαϊκών ομολόγων. Ουσιαστικά μία τέτοια τραγωδία εξελίσσεται ως εξής:

(α) Όσο αυξάνονται τα επιτόκια, τόσο πιο ακριβή γίνεται η εξυπηρέτηση των χρεών μίας χώρας – οπότε ένα μέρος της προφητείας των κερδοσκόπων αυτοεκπληρώνεται.

(β) Όσο πιο πολύ μειώνεται η εμπιστοσύνη σε μία χώρα, σχετικά με το εάν καταφέρει να μη χρεοκοπήσει, τόσο περισσότεροι επενδυτές και καταθέτες μεταφέρουν τα χρήματα τους στο εξωτερικό – κάτι πολύ εύκολο σήμερα, όσο δεν επιβάλλονται έλεγχοι κεφαλαίων, αφού συμβαίνει με το πάτημα ενός κουμπιού.

(γ) Το πρώτο και το δεύτερο από τα παραπάνω, επιδεινώνουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομική κατάσταση των τραπεζών – οπότε αυξάνονται ανάλογα οι φόβοι των επενδυτών και καταθετών τους, επιταχύνοντας τις εκροές κεφαλαίων.

(δ) Ακολουθούν οι εταιρείες αξιολόγησης, οι οποίες υποτιμούν την πιστοληπτική ικανότητα του δημοσίου και λίγο αργότερα, ως συνέπεια του πρώτου, την αντίστοιχη των τραπεζών – οπότε κλιμακώνεται ο πανικός, ο οποίος κάθε φορά γίνεται και πιο δύσκολο να σταματήσει.

(ε) Σε τελική ανάλυση κανένας δεν αγοράζει πλέον τα ομόλογα της χώρας, οπότε δεν είναι σε θέση να δανεισθεί για να χρηματοδοτήσει την ανακύκλωση των χρεών της – γεγονός που σημαίνει ότι χρεοκοπεί.

Περαιτέρω, κανένας δεν θέλει να συμβούν τα παραπάνω – να οδηγηθεί δηλαδή η Ιταλία στον καθοδικό σπειροειδή κύκλο του θανάτου. Το ρίσκο όμως είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο πιστεύει κανείς – αφού τα επιτόκια έχουν ήδη αυξηθεί, οι τράπεζες προειδοποιούν για αυξημένες εκροές κεφαλαίων, οι εταιρείες αξιολόγησης έχουν ήδη εμφανιστεί, ενώ η χώρα βαδίζει όλο και πιο γρήγορα προς τη χρεοκοπία.

Όσον αφορά το πόκερ της ιταλικής κυβέρνησης με την Κομισιόν, αν και πολλοί πιστεύουν πως θα προβεί σε μία ανάλογα μνημειώδη κυβίστηση με την ελληνική το 2015, κανένας δεν είναι σίγουρος – ενώ διεξάγεται μία μεγάλη μάχη στο εσωτερικό της (ανάλυση), με άγνωστο αποτέλεσμα. Εάν τώρα αργήσει να επέμβει η ΕΚΤ ως αγοραστής των ιταλικών ομολόγων, σταματώντας το σπιράλ του θανάτου, τότε όλα μπορούν να συμβούν – σημειώνοντας πως στην περίπτωση της Ιταλίας η ΕΚΤ έχει ήδη αγοράσει ένα μεγάλο μέρος των ομολόγων της στα πλαίσια του QE, οπότε οι (συμβατικές) δυνατότητες της είναι περιορισμένες.

Ως εκ τούτου οι αγορές θα θελήσουν να δοκιμάσουν τις πραγματικές της προθέσεις – εάν δηλαδή είναι διατεθειμένη να αγοράσει περισσότερα ομόλογα μίας χώρας, από όσα έχει ανακοινώσει, οπότε πόσο αξιόπιστη είναι η κεντρική τράπεζα και κατ’ επέκταση το ευρώ.

Από την άλλη πλευρά, εάν χρεοκοπήσει η Ιταλία, τότε θα ακολουθήσουν οι χρεοκοπίες αρκετών γαλλικών και γερμανικών τραπεζών – ενώ η Ευρωζώνη θα βυθιστεί ξανά σε μία βαθιά ύφεση, αφού η Ιταλία απορροφά το 5% των γερμανικών εξαγωγών και είναι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γαλλίας που με τη σειρά της είναι ο δεύτερος σημαντικότερος της Γερμανίας. Εκτός αυτού η έξοδος της Μ. Βρετανίας που είναι επίσης σημαντική για τις γερμανικές εξαγωγές εξελίσσεται παράλληλα – ενώ δεν θα είναι καθόλου ανώδυνη για την ΕΕ, όπως θεωρείται από ορισμένους.

Επίλογος
Ειδικά όσον αφορά τους Ιταλούς, αναρωτιέται εύλογα κανείς γιατί να εκλέγουν μία καινούργια Βουλή και κυβέρνηση, εάν δεν υπάρχει η επιλογή της αλλαγής πολιτικής εκ μέρους της – αφού αυτοί που τελικά αποφασίζουν είναι οι τεχνοκράτες των Βρυξελλών, οι αχόρταγες τράπεζες και οι ασύδοτες αγορές. Σωστά λοιπόν λέγεται ότι, εάν θέλει κανείς να σώσει τη Δημοκρατία, τότε θα πρέπει να απελευθερώσει την πραγματική οικονομία από το θανατηφόρο σφίξιμο των αγορών – κάτι που είναι μεν εφικτό με τις σύγχρονες μεθόδους της Οικονομίας, αλλά δεν μπορεί να συμβεί έτσι όπως είναι κατασκευασμένη η Ευρωζώνη (ανάλυση).

Επομένως είτε θα πρέπει να ενωθεί τραπεζικά, δημοσιονομικά και πολιτικά, διαθέτοντας μία πραγματική κεντρική τράπεζα, είναι να διαλυθεί – όπου η διάλυση αυτή θα ήταν καλύτερα να είναι ελεγχόμενη, με την επιστροφή όλων των κρατών μαζί στην αφετηρία (ανάλυση).

Εάν πάντως η Ιταλία υποχωρήσει και συμβιβαστεί, τότε η Δημοκρατία θα αποτελέσει πολύ σύντομα παρελθόν – εάν όχι, τότε η διάλυση της Ευρωζώνης θα είναι απλά θέμα χρόνου. Όπως και να είναι, η σύγκρουση δεν είναι δυνατόν να διαρκέσει πολύ ακόμη – ενώ ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο, εάν επικρατήσει πανικός.

Η μη επιβολή ελέγχων κεφαλαίων όμως εκ μέρους της ιταλικής κυβέρνησης αδυνατίζει καθημερινά τη θέση της – ενώ όσο δεν το κάνει, τόσο πιστεύει κανείς πως δεν έχει πραγματικά πρόθεση να συγκρουστεί με την Κομισιόν, όπως συνέβη το 2015 με την Ελλάδα (δηλαδή, εάν η τότε ελληνική κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να συγκρουστεί, θα είχε επιβάλλει αμέσως ελέγχους κεφαλαίων – κάτι που κατάλαβε σωστά ο κ. Σόιμπλε, νικώντας τη χώρα μας κατά κράτος).

Ολοκληρώνοντας, η μάχη της Ιταλίας δεν αφορά μόνο τους Ιταλούς – αλλά το 99% των Ευρωπαίων Πολιτών που έχουν μετατραπεί σε άβουλα θύματα των αγορών. Των ελίτ και των μεγάλων τραπεζών δηλαδή που τους απομυζούν αχόρταγα – έχοντας κατασκευάσει μία νομισματική ένωση με τη βοήθεια των έμμισθων πολιτικών που τις υπηρετούν, για να εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντα τους.

ΔΕΙΤΕ (ΕΔΩ) ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ!

https://www.facebook.com/