Κοινός παρονομαστής στο τρίγωνο ΠΓΔΜ-Σερβία-Κόσοβο

Σταύρος Λυγερός
Αμερικανοί και Ευρωπαίοι έχουν ρίξει όλο το βάρος τους για να εγκριθεί η Συμφωνία των Πρεσπών, όχι βεβαίως επειδή
ενδιαφέρονται για το όνομα. Θέλουν την όποια συμφωνία για να τελειώνει η διένεξη Αθήνας-Σκοπίων, η οποία εμπόδιζε την τελευταία δεκαετία την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Αυτός ήταν ο λόγος που η Δύση μεθόδευσε την άνοδο του Ζάεφ στην εξουσία και στη συνέχεια τη συνομολόγηση της συμφωνίας για το όνομα.
Στη Δύση δικαιολογημένα θεωρούν πως με την ένταξη κι αυτού του κράτους στην Ατλαντική Συμμαχία, η ρωσική επιρροή στα Βαλκάνια θα συρρικνωθεί περαιτέρω. Μοναδικό έρεισμα της Μόσχας παραμένει η Σερβία κι αυτή εν μέρει περικυκλωμένη από χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχει ανάψει το πράσινο φως για τη συζήτηση περί ανταλλαγής εδαφών μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου με σκοπό την εθνική ομοιογενοποίηση.

Για την ακρίβεια, προτείνεται να ενσωματωθεί στη Σερβία το βόρειο τμήμα του Κοσόβου που κατοικείται από Σέρβους και να ενσωματωθεί στο Κόσοβο η κοιλάδα του Πρέσεβο στη νότια Σερβία που κατοικείται από Αλβανούς. Η πρόταση έγινε από τον Σέρβο πρόεδρος Βούτσιτς, αλλά δίχασε την αλβανική ηγεσία στην Πρίστινα. Ο πρόεδρος Θάτσι έχει ταχθεί υπέρ, ενώ ο πρωθυπουργός Χαραντινάι κατά.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση Τραμπ, δια του αρμόδιου υφυπουργού Εξωτερικών Μίτσελ και του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Μπόλτον, εγκατέλειψε την παραδοσιακή θέση της Ουάσιγκτον υπέρ των πολυεθνικών κρατών και ετάχθη υπέρ. Η στάση της, μάλιστα, έκαμψε αρχικές αρνητικές αντιδράσεις στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει η θέση πως εάν συμφωνήσουν οι δύο ενδιαφερόμενες πλευρές δεν πρόκειται να εγερθεί εμπόδιο.

Η στάση της Ουάσιγκτον μπορεί να υπαγορεύθηκε από τη θέση του προέδρου Τραμπ υπέρ των εθνικών κρατών, αλλά αντανακλά και την προσπάθεια της αμερικανικής διπλωματίας να προσεγγίσει τη Σερβία. Πιθανότατα, η πρόταση Βούτσιτς έγινε, κατόπιν συνεννόησης με τον Λευκό Οίκο. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στο Βελιγράδι, ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου υπέγραψε μνημόνιο οικονομικής συνεργασίας, γεγονός που αποτελεί ένδειξη για την πρόθεση των ΗΠΑ να ενισχύσουν τη μικρή επιρροή τους στη Σερβία.

Τα παραπάνω συνδέονται με το δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ. Κοινός παρονομαστής στο τρίγωνο Σκόπια-Βελιγράδι-Πρίστινα είναι η προσπάθεια της αμερικανικής διπλωματίας να εκτοπίσει τη Ρωσία από τα Βαλκάνια. Στο πλαίσιο αυτό, ώθησε τα αλβανικά κόμματα της ΠΓΔΜ να παραμερίσουν τις μεταξύ τους διαφορές και να συμπράξουν με τον Ζάεφ για να σχηματισθεί κυβέρνηση. Και βεβαίως τώρα να ταχθούν αναφανδόν υπέρ του ΝΑΙ στο δημοψήφισμα.

slpress.gr