«Πανηγυρικό» του Ισοκράτους. για να πείσουν όσους αντιδρούν στις ελληνοποιήσεις παράνομων αλλοδαπών, ότι όπως είχαν πει και οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, όσοι μετέχουν στην παιδεία μας πρέπει αυτομάτως να θεωρούνται Έλληνες, χωρίς να κοιτάμε τα εθνικά και φυλετικά χαρακτηριστικά τους. Εσκεμμένως βέβαια τούς διαφεύγει ότι ὁ Ισοκράτης απευθύνεται μόνο σέ Έλληνες και ότι αναφέρεται στην υπεροχή των Αθηναίων, έναντι των υπολοίπων Ελλήνων, σε μία προσπάθειά του για να συνενώσει τούς Έλληνες υπό την αρχηγία των Αθηναίων ενάντια των βαρβάρων.
Ὁ Ισοκράτης είναι ο πλέων ακατάλληλος για αυτήν την προπαγάνδα γιατί αν κάποιος εκ των αρχαίων μας συγγραφέων μπορεί να θεωρηθεί ὁ πλέον ρατσιστής, αυτός είναι ο Ισοκράτης. Τόσο ψευδή είναι αυτά πού διαδίδουν, οι διάφοροι ανθελληνικοί κύκλοι στηριζόμενοι κυρίως στην αμάθειά των νεοελλήνων.
Ο «Πανηγυρικός» λοιπόν είναι ένας λόγος υψηλής ρητορικής τέχνης που σκοπό είχε μετά την λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμου να ενώσει όλες τις Ελληνικές Πόλεις υπό την ηγεμονία των Αθηνών, ώστε να εκστρατεύσουν κατά των Περσών. Αυτό φαίνεται ήδη από τις πρώτες παραγράφους: «… ήκω συμβουλεύσων περί τε του πολέμου τού προς τους βαρβάρους και τής ομονοίας τής προς ημάς» (βρίσκομαι εδώ για να σας συμβουλεύσω περί του πολέμου εναντίον των βαρβάρων και της μεταξύ ημών ομονοίας).
Από τις πρώτες παραγράφους γίνεται κατανοητό ότι δεν πρόκειται για έναν λόγο που θέλει να πείσει τους υπολοίπους Έλληνες, για το ποιοι θα είναι Έλληνες και ποιοι βάρβαροι από εδώ και στο εξής. Τέτοια ζητήματα δεν υπήρχαν στην Ελληνική αρχαιότητα. Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ήταν βαθύτατα ρατσιστές, εθνικιστές, φυλετιστές και τοπικιστές.
Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ισοκράτης: «Ταύτην γαρ οικούμεν ουχ ετέρους εκβαλόντες ουδ’ ερήμην καταλαβόντες ουδ’ εκ πολλών εθνών μιγάδες συλλεγέντες, αλλ’ ούτω καλώς και γνησίως γεγόναμεν, ώστ’ εξ ήσπερ έφυμεν, ταύτην έχοντες άπαντα τον χρόνον διατελούμεν, αυτόχθονες όντες…»
«Γιατί κατοικούμε αυτήν την χώρα όχι έχοντας εκδιώξει κάποιους άλλους, ούτε αφού την βρήκαμε έρημη την καταλάβαμε, ούτε συναθροιστήκαμε από πολλά έθνη μιγάδες, αλλά αντιθέτως έχουμε ευγενική και γνήσια καταγωγή, ώστε εκεί που γεννηθήκαμε, αυτήν την γη την κατοικούμε από πάντα, όντες γηγενείς, αυτόχθονες».
Είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό ότι ο Ισοκράτης επιδιώκει μέσω του λόγου του, την συμφιλίωση των Ελληνικών Πόλεων για να εκστρατεύσουν κατά των βαρβάρων. Πρόκειται ξεκάθαρα για ένα πολεμιστήριο σάλπισμα κατάκτησης και υποδούλωσης των βαρβάρων.
Φθάνουμε τώρα στο επίμαχο σημείο: «Τοσούτον δ’ απολέλοιπεν η πόλις ημών περί το φρονείν και λέγειν τους άλλους ανθρώπους, ώσθ’ οι ταύτης μαθηταί των άλλων διδάσκαλοι γεγόνασι και το των Ελλήνων όνομα πεποίηκε μηκέτι του γένους αλλά της διανοίας δοκείν είναι, και μάλλον Έλληνας καλείσθαι τους της παιδεύσεως της ημετέρας ή τους της κοινής φύσεως μετέχοντας».
«Τόσο πολύ λοιπόν άφησε πίσω η πόλη μας τους υπολοίπους ανθρώπους, στην σοφία και στον λόγο, ώστε οι μαθητές της δάσκαλοι των άλλων έγιναν και κατόρθωσε το όνομα των Ελλήνων να μη αναφέρεται στην καταγωγή αλλά στην παιδεία που έχουν, και περισσότερο να καλείται Έλληνας αυτός που μετέχει στην δικής μας παιδεία παρά αυτός που έχει κοινή φυλετική καταγωγή».
Σε απλά ελληνικά, ο Ισοκράτης έκανε την διαπίστωση πως οι ξένοι την εποχή του έφτασαν στο να (αυτο)αποκαλούνται Έλληνες με βάση την ελληνική εκπαίδευση που αποκτούσαν και όχι με βάση το γένος και την καταγωγή. Αυτοαποκαλούνταν λοιπόν Έλληνες και δεν τους θεωρούσαν τέτοιους οι γνήσιοι Έλληνες.
Αυτά σας τα λέω εγώ που ήξερα καλά τον Ισοκράτη και είχα παρακολουθήσει από κοντά τον Πανηγυρικό του όταν έγινε επ’ ευκαιρία των Ολυμπιακών αγώνων της 100η Ολυμπιάδας (380 π.Χ.).
Αθηναίος Πολίτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου