Της Θεανούς Δαμιάνας Αγαλόγλου*
Στις 2 Μαΐου η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ θα επισκεφθεί τον Ρώσο Πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν στο Σότσι. Η συνάντηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μίας
γενικότερης συζήτησης που έχει ξεκινήσει σχετικά με την μελλοντική διαμόρφωση των σχέσεων της Δύσης με τη Ρωσία. Η τελευταία φορά που η Μέρκελ επισκέφθηκε τη Ρωσία ήταν πριν από δύο χρόνια όταν συμμετείχε στους εορτασμούς της επετείου των 70 χρόνων από τη νίκη της Ρωσίας επί της χιτλερικής Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και οι δύο ηγέτες έχουν τακτική επικοινωνία και τον περασμένο Οκτώβριο ο Πούτιν επισκέφθηκε το Βερολίνο, η συνάντηση της Τρίτης παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Από την μέρα που ξέσπασε η ουκρανική κρίση και ιδίως από τον Μάρτιο του 2014 και μετά οι σχέσεις Γερμανίας-Ρωσίας έχουν επιδεινωθεί. Πλέον, ακόμη ένα θέμα το οποίο αμαυρώνει τις διμερείς σχέσεις είναι το ζήτημα των ρωσικών κυβερνοεπιθέσεων σε τρίτες χώρες σε συνδυασμό με την υποστήριξη που φαίνεται να προσφέρει η Μόσχα σε ακροδεξιά ευρωπαϊκά κόμματα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συνεπώς στην Γερμανία έχει ήδη σημάνει συναγερμός για τις ρωσικές προθέσεις. Η αποκάλυψη ότι η Ρωσία προσπάθησε να επηρεάσει τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές έχει θορυβήσει το Βερολίνο που φοβάται αντίστοιχη παρέμβαση ενόψει των γερμανικών ομοσπονδιακών εκλογών του Σεπτεμβρίου. Πριν από λίγους μήνες για παράδειγμα, ο επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών της Γερμανίας, προχώρησε σε σχετικές προειδοποιήσεις με το θέμα να απασχολεί τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Η Μέρκελ λοιπόν συναντά τον Πούτιν σε μία όχι ευνοϊκή συγκυρία για τις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, αναζητώντας όμως νέες ευκαιρίες συνεργασίας. Στην ατζέντα θα βρεθεί κατά μείζονα λόγο η ουκρανική κρίση. Η Γερμανία -σε συνεργασία με την Γαλλία- επιδιώκει από το 2015 και μετά την εξεύρεση ουσιαστικής λύσης για τον οριστικό τερματισμό των εχθροπραξιών. Η συμφωνία Μινσκ ΙΙ, αν και δεν έχει εφαρμοσθεί πλήρως, αποτελεί τη βάση συνεννόησης. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα η Γερμανίδα καγκελάριος αναλαμβάνει διπλωματικές πρωτοβουλίες έτσι ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες ειρήνευσης. Αυτό αναμένεται να κάνει στο Σότσι.
Όσον αφορά το θέμα των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας λόγω του ουκρανικού ζητήματος, η Μέρκελ όλα τα προηγούμενα χρόνια συντασσόταν με την αυστηρή αμερικανική γραμμή. Παρόλο που ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα την θέση του, ευρωπαίοι διπλωμάτες θεωρούν πως τον Ιούνιο οι Βρυξέλλες θα ανανεώσουν τις κυρώσεις μέχρι το τέλος του έτους. Και αυτό γιατί σύμφωνα με την ευρωπαϊκή αντίληψη η Ρωσία δεν τηρεί τις υποχρεώσεις της για την συμφωνία εκεχειρίας στην Ουκρανία. Η Γερμανίδα Καγκελάριος δεν λαμβάνει συνήθως βιαστικές αποφάσεις στην εξωτερική πολιτική και έτσι μάλλον θα συνεχίσει να στηρίζει την στρατηγική των κυρώσεων. Βέβαια, καλείται να ξεπεράσει την εσωτερική αντιπολίτευση επί του θέματος καθώς ο Πρωθυπουργός της Βαυαρίας Χορστ Ζεεχόφερ θεωρεί πως οι κυρώσεις δεν βοηθούν.
Η Μέρκελ βρίσκεται σε δύσκολη θέση και όσον αφορά το ενεργειακό κομμάτι. Γίνεται βέβαια λόγος για την πιθανή μελλοντική κατασκευή του αγωγού Nord Stream II σε μία περίοδο που στόχος των Βρυξελλών είναι η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Ο συγκεκριμένος αγωγός, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής, παρακάμπτοντας τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στις Βρυξέλλες. Ο Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Μάρος Σέφτσοβιτς και ο συνάδελφός του Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για το έργο στο παρελθόν καθώς θα ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της Gazprom ως το μεγαλύτερο προμηθευτή φυσικού αερίου της Ευρώπης. Σύμφωνα με ανάλυση του Carnegie Europe, στην Γερμανία, πολλοί Συντηρητικοί Χριστιανοδημοκράτες της Καγκελαρίου Μέρκελ και οι Πράσινοι θέλουν να σταματήσει η κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού που αποτελεί επέκταση του Nord Stream I, σε αντίθεση με τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι επηρεάζονται από την προσέγγιση του πρώην Γερμανού Καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ.
Παρόλο που η συνάντηση Μέρκελ-Πούτιν στο Σότσι δύσκολα θα βγάλει κάποια είδηση περί ριζικής αναθεώρησης της ευρωπαϊκής πολιτικής απέναντι στη Ρωσία, γίνεται αντιληπτό πως η Γερμανίδα Καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ είναι σε διαδικασία αναζήτησης ενός νέου μοντέλου συνεργασίας με την Ρωσία. Οι υπάρχουσες διαφορές τόσο στην Ουκρανία όσο και στην Συρία δεν σημαίνουν πως τα διεθνή προβλήματα αντιμετωπίζονται καλύτερα χωρίς την συμμετοχή της Μόσχας. Η ανάγκη καταπολέμησης της διεθνούς τρομοκρατίας και η σταθεροποίηση της Λιβύης αποτελούν παραδείγματα, τα οποία θα βρεθούν στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων. Αν και πολλά θα εξαρτηθούν από τη μελλοντική διαμόρφωση της πολιτικής της Ουάσινγκτον, η συνάντηση Μέρκελ-Πούτιν μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία δύσκολων συζητήσεων για την βελτίωση των ευρωρωσικών σχέσεων ενόψει και της Συνόδου G20 που θα γίνει τον Ιούλιο στο Αμβούργο.
*Η κ. Θεανώ Δαμιάνα Αγαλόγλου είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Διεθνών Σχέσεων από το London School of Economics and Political Science.
(Photo by Sean Gallup/Getty Images/Ideal Image)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου