Μήπως οι Ένοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας δεν έχουν πει τον τελευταίο λόγο; Η χώρα μετά το δημοψήφισμα

Tου Ηλία Ι. Κουσκουβέλη*

Ασφαλώς είχε ενδιαφέρον να παρακολουθήσει κανείς την διαδικασία του δημοψηφίσματος στην Τουρκία, ακόμη και αν δεν είχε καμιά αμφιβολία για το αποτέλεσμά του.

Το «ναι» επικράτησε, με κάθε τρόπο..! Και αν δεν επικρατούσε, το πιο πιθανό θα ήταν να επαναληφθεί το δημοψήφισμα…

Όμως το δένδρο του δημοψηφίσματος ας μην μας κρύβει την εικόνα του δάσους. Και το δάσος, η συνολική εικόνα, είναι αυτά που γνωρίζουμε. Αυτά που θα προσδιορίσουν και το μέλλον της Τουρκίας, καθώς και των σχέσεών της με τους γείτονες:

Ο Ερντογάν, ήδη απολάμβανε και ασκούσε στην πράξη αυτά που του προσφέρει το δημοψήφισμα. Απλά το επισημοποιεί και προσθέτει μερικές εξουσίες ακόμη, όπως τον έλεγχο της δικαστικής εξουσίας. Η συσσώρευση εξουσιών τον έχει οδηγήσει και θα τον οδηγήσει σε ακόμη περισσότερες και μεγαλύτερης έντασης αυταρχικές συμπεριφορές. Αυτές, βέβαια, σε συνδυασμό και με το μικρό ποσοστό επικράτησης του «ναι», θα συνεχίσουν να γεννούν αντιδράσεις και όξυνση των αντιπαραθέσεων στην Τουρκία. Ο Ερντογάν ηγείται ενός κράτους μεγάλου πληθυσμού, περί τα 80 εκατομμύρια. Τούτο δημιουργεί ένα πρόβλημα ισχύος έναντι οποιουδήποτε γείτονα, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ένα κράτος το οποίο διαρκώς και συστηματικά εξοπλίζεται, επιδιώκοντας μάλιστα την απόκτηση στρατηγικού χαρακτήρα εξοπλισμών. Ο Ερντογάν έχει δύο εσωτερικά μέτωπα: της τρομοκρατίας και των Κούρδων. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί και ένα τρίτο, αυτό των Κεμαλιστών. Και ποιος ξέρει, ίσως οι Ένοπλες Δυνάμεις να μην έχουν πει τον τελευταίο λόγο… Έχει όμως και δύο ακόμη εξωτερικά μέτωπα: ένα στο Ιράκ και ένα στην Συρία. Είναι θέμα χρόνου να αναγνωρισθεί ένα κουρδικό κράτος στο πρώτο και στην δεύτερη να αναδειχθεί ένα αυτόνομο κουρδικό μόρφωμα. Τέλος, ας μην ξεχνάμε την οικονομία, η οποία έχει υποχωρήσει σημαντικά και αναμένεται περαιτέρω επιδείνωση.

Με βάση όλα τα παραπάνω, η συμπεριφορά του Ερντογάν και της Τουρκίας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό δεν πρόκειται να αλλάξει, ιδιαίτερα όταν για τις κινήσεις του στο εξωτερικό δεν υφίσταται κανένα κόστος… Και όπως είδαμε στις σχέσεις του με την Ρωσία, ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται την σημασία του κόστους!

Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων
Διευθυντή του Ι.Δ.Ε.Α.Α (www.idea.uom.gr) Πανεπιστημίου Μακεδονίας
t: @kouskouvelis
mignatiou.com