Με τις αντιδράσεις για το δημοψήφισμα – παρωδία του Ερντογάν στην Τουρκία να αυξάνονται, καθώς πλέον ανοικτά γίνεται λόγος για ενέργειες που δε
συνάδουν με τέτοιες διαδικασίες σε δημοκρατικά κράτη, η στάση τόσο της Ουάσιγκτον όσο και της Μόσχας παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον και ίσως προδιαγράφει ορισμένες καταστάσεις που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον.
Του ΜΙΧΑΗΛ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ξεκινώντας από την τοποθέτηση του Κρεμλίνου διά του εκπροσώπου Ντμίτρι Πεσκόφ, ζητήθηκε να γίνουν σεβαστά τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, αποκαλώντας τη διαδικασία «εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας». Με απλά λόγια, η Μόσχα δεν είδε και δεν άκουσε οτιδήποτε για νοθεία.
Η πρώτη παρατήρηση είναι πως θα πρέπει να θεωρείται φυσιολογικό το να μην ασχολείται με «λεπτομέρειες» όπως οι καταγγελίες περί νοθείας, η σχεδόν αποκλειστική πρόσβαση των εκπροσώπων του «ναι» στα μέσα ενημέρωσης και η τεράστια και πανάκριβη καμπάνια -με χρήματα άραγε ποιου;- για να πειστεί ο Τούρκος πολίτης να δώσει θετική ψήφο στις προτεινόμενες συνταγματικές αλλαγές.
Ο Ερντογάν ποτέ δεν έκρυψε την πεποίθησή του ότι ένα σύστημα σαν κι αυτό της Ρωσίας είναι καταλληλότερο για τη διακυβέρνησης μιας χώρας όπως η Τουρκία… αρκεί να βρίσκεται ο ίδιος στον προεδρικό θώκο. Επίσης, την εποχή του διδύμου με τον Αμπντουλάχ Γκιουλ, καθώς οι δυο τους «τράβηξαν το κάρο» και το AKP έγινε κυβέρνηση, πολλοί αναλυτές διεθνώς έβλεπαν ομοιότητες με το ρωσικό δίδυμο Πούτιν-Μεντβέντεφ.
Με μια μεγάλη διαφορά όμως: Όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και το ρωσικό σύνταγμα απαγόρευε στον Πούτιν να είναι ξανά προεδρικός υποψήφιος, ασχέτως του αν αυτός παρέμεινε για όλη του τη θητεία ως το ισχυρό πρόσωπο και η πραγματική εξουσία στη χώρα, έκανε στην άκρη και υποψήφιος κατήλθε ο Μέντβεντεφ, εξαντλώντας τη θητεία του και στη συνέχεια, όταν επανεξελέγη ο Πούτιν, ο Μέντβεντεφ επανήλθε στη θέση του πρωθυπουργού της Ρωσίας.
Αντίθετα, ο Ερντογάν, εξελέγη πρόεδρος, έχοντας προαναγγείλει την πρόθεσή του να αλλάξει το σύνταγμα μετατρέποντας την Τουρκία από Προεδρευομένη σε Προεδρική Δημοκρατία, ώστε να συγκεντρώσει όλες τις εξουσίες στα δικά του χέρια.
Και σε μια αποθέωση της «δημοκρατίας», δεν περίμενε καν να το πετύχει πρώτα, αλλά τις συγκέντρωσε de facto, με τους γνωστούς τρόπους που συναντά κανείς σε δικτατορικά καθεστώτα και απλώς συνέχισε να κινείται επιδιώκοντας να προσαρμόσει το πολίτευμα της χώρας πάνω του!
Άρα, παρά τις ομοιότητες μεταξύ δυο αυταρχικών καθεστώτων (για τη Ρωσία επαναλαμβάνουμε ακόμα μια φορά ότι το αχανές της μέγεθος και η πληθυσμιακή σύσταση, συν η δυσμενής γεωγραφία, πολύ δύσκολα θα επέτρεπε σε άλλο πολιτικό σύστημα να κρατήσει τη χώρα ενωμένη), η τουρκική περίπτωση κυριαρχείται από την «ασυμβίβαστη ιδιοτέλεια» του Ερντογάν.
Βέβαια, αυτό το περί «εσωτερικής τουρκικής υπόθεσης» ακούγεται λίγο ειρωνικό αν αναλογιστεί κανείς όσα καταλόγιζε η Μόσχα στο Κίεβο, για τη μεταχείριση που επεφύλασσαν οι Ουκρανοί στους Ρωσόφωνους. Άρα, εσωτερική υπόθεση, όταν δεν διακυβεύεται κάποιο ρωσικό συμφέρον.
Ίσως βέβαια αποδειχθεί λίγο δύσκολο να εξηγηθεί αυτή η θέση στους Κούρδους της βόρειας Συρίας με τους οποίους υποτίθεται έχουν καλές σχέσεις και συνεργασία. Εκτός κι αν έχουμε σε αυτό το μέτωπο κάποια νέα αλλαγή που θα μας απασχολήσει προσεχώς. Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι η Μόσχα με τη θέση που διατύπωσε επιχειρεί να μην είναι ανακόλουθη, αφού συχνά πυκνά κατηγορούσε ξένες δυνάμεις για παρέμβαση στις εσωτερικές της υποθέσεις.
Πάμε όμως και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου για μια ακόμη φορά αποδείχθηκε ότι το μπάχαλο στην Ουάσιγκτον συνεχίζεται και είναι σοβαρό. Ενώ το State Department ακολουθούσε σκληρή γραμμή απέναντι στον Ερντογάν, το γραφείο του Τούρκου προέδρου «κάρφωνε» τον Ντόναλντ Τραμπ ότι επικοινώνησε με τον Ερντογάν για να τον συγχαρεί για τη νίκη του στο δημοψήφισμα!
Αυτό δεν το λες και ιδιαίτερα τιμητικό για μια χώρα όπως η ΗΠΑ, να εμφανίζεται με δυο γραμμές σε ένα τόσο σημαντικό περιφερειακό ζήτημα! Υπάρχει όμως και χειρότερο! Ο ίδιος ο Λευκός Οίκος είχε νωρίτερα ανακοινώσει δια του εκπροσώπου Τύπου, Σον Σπάισερ, ότι θα περιμένει την τοποθέτηση της διεθνούς επιτροπής που παρακολούθησε το τουρκικό δημοψήφισμα και θα δώσει στη δημοσιότητα την έκθεσή της σε 10-12 μέρες, προτού τοποθετηθεί επίσημα. Επικίνδυνος ερασιτεχνισμός…
Ο δε… συνάδελφος εκπρόσωπος Τύπου του State Department, ο Μαρκ Τόνερ, κάλεσε την τουρκική ηγεσία να σεβαστεί την αντιπολίτευση και την ελευθερία της έκφρασης, με τα εξής μεγάλα λόγια: «Οι δημοκρατίες είναι ακόμα πιο ισχυρές όταν σέβονται τις διαφορετικές απόψεις, ιδίως στα δύσκολα ζητήματα». Χρειάζεται σχολιασμός;
Εάν δε επιχειρηθεί να σχολιαστεί η πρωτοβουλία του Ντόναλντ Τραμπ, εάν αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει ζήτημα παραπληροφόρησης από την πλευρά της Τουρκίας, κάτι μάλλον απίθανο σε ένα τέτοιο ζήτημα, θα μπορούσε πάλι κανείς να βρει ομοιότητες με τη ρωσική στάση, αφού παρά τις όποιες όψιμες συγκρούσεις, είναι ηλίου φαεινότερο ότι η νοοτροπία των Τραμπ και Πούτιν δεν δείχνει να απέχει και πολύ.
Εν ολίγοις, εάν δεν υπήρχαν για τον Τραμπ «συστημικοί περιορισμοί», θα μπορούσε κάλλιστα να επιχειρήσει να μετατρέψει σε αμερικανική πολιτική την προσωπική του προδιάθεση – θεώρηση, που θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στα παρακάτω: «Στα παλιά μου τα παπούτσια τι θα κάνουν οι Τούρκοι και ποιος θα τους κυβερνάει και με ποιον τρόπο, εάν αυτός εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ»… προφανώς όπως ο ίδιος τα κατανοεί.
Ίσως ξεχάσαμε να προσθέσουμε εντός των εισαγωγικών, ότι πρόκειται για εσωτερική υπόθεση της Τουρκίας… Τι άλλο να υπήρχε στο μυαλό του όταν αποφάσιζε να τηλεφωνήσει, αν τελικά όντως τηλεφώνησε; Καλά τι έλεγε το State Department, είναι δυνατό να μη γνώριζε την επίσημη θέση που διατύπωσε ο δικός του εκπρόσωπος;
Όχι. Απλά πίστευε ότι δεν θα διαρρεύσει ο αφελής… πόσο πολύ δεν ξέρει τους Τούρκους! Επειδή όμως δεν «καταπίνεται» εύκολα τέτοιο άδειασμα, πόσο απίθανο είναι να του τη φυλάξει – τη απάντηση – του Ερντογάν και να έχουμε άλλα στο μέλλον; Καθόλου!
Το σίγουρο είναι όμως, ότι τελευταία έχουν μαζευτεί πολλοί ηγέτες με κάπως… «ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση» και συμπαθεί ο ένας τον άλλον, προτού τουλάχιστο συγκρουστούν οι ιδιορρυθμίες τους. Και όπως είναι γνωστό από τη φυσική, στο τέλος της ημέρας «τα ετερώνυμα έλκονται, τα ομώνυμα απωθούνται». Εκρηκτικό το μίγμα… εκπληκτικό το μοντάζ στην πρώτη φωτογραφία-μοντάζ που δημοσίευσε πρόσφατα η γερμανική Handelsblatt.
Σε μια διαβολική σύμπτωση, το αμερικανικό περιοδικό Newsweek κυκλοφόρησε με ένα άρθρο το οποίο αποκαλύπτει τις σχέσεις του Στιβ Μπάνον, επικεφαλής στρατηγικής του Λευκού Οίκου – που φαίνεται να έχει τελευταία περιπέσει σε δυσμένεια – με τον «Ευρασιανισμό» και τον περίφημο Αλεξάντερ Ντούγκιν!
Στο άρθρο εξηγούνται τα στοιχεία που φέρνουν κοντά τις ιδεολογίες αυτών των ανθρώπων, ιδίως την αναβίωση της «γνήσιας» έννοιας του «έθνους-κράτους» (nation-state), ο ένας δοξάζει τη ρωσική αυτοκρατορία και ο άλλος, μέσω του περίφημου ακροδεξιού «Breidbart News» εισήγαγε το «America First» (πρώτα η Αμερική) που αποτέλεσε το κεντρικό σύνθημα της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ, ενώ και οι δυο μαζί εύχονται… ή και προσπαθούν, για την εκλογή ομοϊδεατών πολιτικών στην Ευρώπη, καθώς δεν κρύβουν την απέχθειά τους για την Ευρωπαϊκή Ένωση!
Αυτά ειπώθηκαν για τη συμπλήρωση του κεντρικού επιχειρήματος, ότι στον πλανήτη μας σήμερα, πολύ σημαντικές δυνάμεις δεν δείχνουν να ενοχλούνται και πολύ από τους Ερντογάν και είναι έτοιμοι να κάνουν συμφωνίες μαζί τους, ενώ άλλοι αφελείς κοιτούν ενεοί τις εξελίξεις.
Μήπως αυτό «διάβασε» η ομάδα των συμβούλων του Ερντογάν και έκτοτε, φασίστες ανεβάζει, Ναζί την κατεβάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, στέλνοντας μήνυμα σε Πούτιν και Τραμπ «ελάτε να οικοδομήσουμε μαζί μια νέα τάξη πραγμάτων»; Ας το σκεφτούμε…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου