Η ΕΕ και η Περιβαλλοντική Νομοθεσία!

Ενίσχυση της εφαρμογής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ

Τζούλια Λιακοπούλου 

Βελτίωση της εφαρμογής των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων, τη φύση και τη βιοποικιλότητα, την ποιότητα του αέρα, την ποιότητα και τη διαχείριση των υδάτων.

Η Επιτροπή ενέκρινε την «επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας», ένα νέο εργαλείο για τη βελτίωση της εφαρμογής της Ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής και των από κοινού συμφωνηθέντων κανόνων. Πρόκειται για την απαρχή μιας νέας διαδικασίας. Η Επιτροπή θα συνεξετάσει με τα κράτη μέλη τις αιτίες των κενών στην εφαρμογή των κανόνων και θα βρει λύσεις προτού τα προβλήματα γίνουν επείγοντα. Η οικονομία της ΕΕ θα μπορούσε να κερδίζει 50 δισ. ευρώ ετησίως σε δαπάνες υγείας και σε άμεσο κόστος για το περιβάλλον, εάν η περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ εφαρμοζόταν πλήρως. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, τρεις στους τέσσερις πολίτες θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία είναι απαραίτητη για την προστασία του περιβάλλοντος της χώρας τους, ενώ τέσσερις στους πέντε συμφωνούν ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θα πρέπει να μπορούν να ελέγχουν την ορθή εφαρμογή των νόμων.

Ο κ. Καρμένου Βέλα, Επίτροπος της ΕΕ αρμόδιος για το περιβάλλον, τις θαλάσσιες υποθέσεις και την αλιεία, δήλωσε: «Η αποσπασματική και άνιση εφαρμογή των περιβαλλοντικών κανόνων δεν εξυπηρετεί κανέναν. Η βελτίωση του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζονται οι περιβαλλοντικοί κανόνες ωφελεί τους πολίτες, τις δημόσιες διοικήσεις και την οικονομία. Εδώ υπεισέρχεται η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (EIR). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύεται να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι η ποιότητα του αέρα που αναπνέουν οι πολίτες, αλλά και η διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων, ανταποκρίνονται στα υψηλότερα δυνατά πρότυπα. Η επισκόπηση αυτή παρέχει τα στοιχεία, τα εργαλεία και το χρονοδιάγραμμα για να το επιτύχουμε.»

Η τωρινή δέσμη εγγράφων περιλαμβάνει: 28 εκθέσεις (μία ανά χώρα), όπου αναπτύσσονται τα πλεονεκτήματα, οι ευκαιρίες και οι αδυναμίες κάθε χώρας· ανακοίνωση στην οποία συνοψίζονται τα πολιτικά συμπεράσματα των εκθέσεων ανά χώρα και εξετάζονται οι κοινές τάσεις σε τομείς όπως η ποιότητα του αέρα, η διαχείριση των αποβλήτων και η κυκλική οικονομία, η ποιότητα των υδάτων και η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας· και συστάσεις για βελτιώσεις προς όλα τα κράτη μέλη. Η επισκόπηση δείχνει ότι, στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, η αποτροπή της δημιουργίας αποβλήτων εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση για όλα τα κράτη μέλη. Όσον αφορά την Ελλάδα, η επεξεργασία των αποβλήτων συνιστά μεγάλο διαρθρωτικό πρόβλημα. Το μεγαλύτερο μέρος των οικιακών αποβλήτων στην χώρα καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής (81 %, σε σύγκριση με 31 % που είναι ο μέσος όρος στην ΕΕ-28), με μόνο το 16 % να ανακυκλώνεται (ΕΕ-28 - 27 %) και το 4 % να λιπασματοποιείται (ΕΕ-28 - 15 %).

Παρά τις πολυάριθμες κατά τόπους επιτυχίες στον τομέα της φύσης και της βιοποικιλότητας, η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τη φύση πρέπει να ενταθεί, όπως επιβεβαιώθηκε από τον έλεγχο καταλληλότητας των οδηγιών της ΕΕ για τα πτηνά και τους οικοτόπους. Η Ελλάδα, πρέπει να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη θέσπιση ενός αποτελεσματικού εθνικού συστήματος για τη διοίκηση και τη λειτουργία προστατευόμενων περιοχών και για τη βελτίωση της εφαρμογής της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας επιτόπου. Στα περισσότερα κράτη μέλη εξακολουθεί να σημειώνεται υπέρβαση των προτύπων για την ποιότητα του αέρα. Αναφορικά με την Ελλάδα, πρέπει να καταβάλλει μεγαλύτερες προσπάθειες για την τήρηση των προτύπων της ΕΕ, δεδομένου ότι η ποιότητα του αέρα εξακολουθεί να εγείρει ανησυχίες.

Στον τομέα της ποιότητας και της διαχείρισης των υδάτων, τα περισσότερα κράτη μέλη δυσκολεύονται να επιτύχουν πλήρη συμμόρφωση ως προς τη συλλογή και την επεξεργασία των αστικών λυμάτων. Η Ελλάδα, αν  και σημειώνει υψηλά ποσοστά γενικής συμμόρφωσης με την οδηγία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων, μερικές περιοχές συμμορφώνονται με πολύ αργούς ρυθμούς, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα προσφυγές σε προχωρημένο στάδιο. Τη δρομολόγηση του πακέτου EIR θα ακολουθήσουν συζητήσεις με κάθε κράτος μέλος, η εφαρμογή ενός εργαλείου σε επίπεδο ομοτίμων που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν εμπειρογνωμοσύνη, καθώς και πολιτικές συζητήσεις στο Συμβούλιο Περιβάλλοντος.

Ιστορικό

Όταν οι από κοινού συμφωνημένοι κανόνες δεν εφαρμόζονται ορθά, η Επιτροπή δικαιούται να κινήσει νομικές διαδικασίες. Προκειμένου να αποφευχθεί αυτό, η Επιτροπή θα συνεργαστεί, μέσω της διαδικασίας επισκόπησης της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, με τα κράτη μέλη για να τα βοηθήσει να εφαρμόσουν καλύτερα τις περιβαλλοντικές πολιτικές και κανόνες.

Η επισκόπηση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας (EIR) αποτελεί μέρος της πολιτικής της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, που περιλαμβάνει τη βελτίωση της εφαρμογής της υφιστάμενης νομοθεσίας και των σχετικών πολιτικών.