Μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση…

Μετεγκατάσταση και επανεγκατάσταση…

Τζούλια Λιακοπούλου

Ανάγκη για διατήρηση και επιτάχυνση της επιτευχθείσας προόδου από τα κράτη μέλη.

 Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την ένατη έκθεση προόδου σχετικά με τα προγράμματα επείγουσας μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, η οποία αξιολογεί τις ενέργειες που έγιναν από τις 8 Δεκεμβρίου 2016.

Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, τα κράτη μέλη συνέχισαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά την επανεγκατάσταση, παρέχοντας μέχρι σήμερα νόμιμες και ασφαλείς διόδους σε 13.968 άτομα. Όσον αφορά τη μετεγκατάσταση, διατηρήθηκε επίσης η γενικότερη θετική τάση, καθώς κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς πραγματοποιήθηκαν επιπλέον 3.813 μετεγκαταστάσεις και τον Δεκέμβριο σημειώθηκε ο μέγιστος μηνιαίος αριθμός μέχρι σήμερα (1.926). Ο συνολικός αριθμός των μετεγκαταστάσεων ανέρχεται τώρα σε 11.966. Ωστόσο, τα κράτη μέλη πρέπει να καταβάλουν περαιτέρω προσπάθειες για να διατηρήσουν την επιτευχθείσα πρόοδο και να επιτύχουν τους μηνιαίους στόχους που έθεσε η Επιτροπή για 1.000 μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία και 2.000 από την Ελλάδα.

Ο Επίτροπος μετανάστευσης, εσωτερικών υποθέσεων και ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Τους τελευταίους μήνες σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά τόσο τη μετεγκατάσταση όσο και την επανεγκατάσταση. Ωστόσο, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην κλίμακα των προκλήσεων στα κράτη μέλη της πρώτης γραμμής και στις γειτονικές μας χώρες, χρειάζεται να γίνουν περισσότερα, και με ταχύτερους ρυθμούς. Η μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι στην Ιταλία και στην Ελλάδα είναι δυνατή, αλλά για να γίνει πράξη απαιτείται πολιτική βούληση, δέσμευση και επιμονή από όλα τα κράτη μέλη.»
Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς μετεγκαταστάθηκαν επιπλέον 3.813 άτομα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 11.966 (8.766 από την Ελλάδα και 3.200 από την Ιταλία). Ενώ το Δεκέμβριο, με τη μετεγκατάσταση 1.926 ατόμων (764 από την Ιταλία και 1.162 από την Ελλάδα), σημειώθηκε νέο ρεκόρ όσον αφορά τις μετεγκαταστάσεις τόσο από την Ιταλία όσο και από την Ελλάδα, τον Ιανουάριο, μετεγκαταστάθηκαν 1.682 άτομα (551 από την Ιταλία και 1.131 από την Ελλάδα). Το Δεκέμβριο του 2016, η Επιτροπή κάλεσε χωριστά τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να επιτύχουν τους στόχους των 1.000 μηνιαίων μετεγκαταστάσεων από την Ιταλία και των 2.000 από την Ελλάδα. Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες που συμμετείχαν ήδη ενεργά στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης ανταποκρίθηκαν θετικά στην πρόσκληση της Επιτροπής και κοινοποίησαν τις προγραμματισμένες μηνιαίες δεσμεύσεις τους. Η Φιλανδία, για παράδειγμα, βρίσκεται σε καλό δρόμο για την εκπλήρωση της δέσμευσής της για μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα (560 από τους 1.299 που έχουν μετεγκατασταθεί μέχρι σήμερα) και από την Ιταλία (359 από 779). Ωστόσο, πρέπει και τα υπόλοιπα κράτη μέλη να αυξήσουν σημαντικά τον βαθμό εκπλήρωσης των δεσμεύσεών τους, ιδίως όσα δεν έχουν ακόμη αρχίσει να πραγματοποιούν μετεγκαταστάσεις.

Οι επανειλημμένες εκκλήσεις για ταχεία και σταθερή μετεγκατάσταση από την Ελλάδα και την Ιταλία που απηύθυναν αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων των κρατών μελών της ΕΕ θα πρέπει να συνδυαστούν με αποφασιστική δράση των αρμόδιων εθνικών υπηρεσιών. Τα κράτη μέλη πρέπει να αξιοποιήσουν περαιτέρω τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα, καθώς και να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους και να πραγματοποιήσουν μεταφορές σε σταθερή μηνιαία βάση και ανάλογα με το μέγεθος της ποσόστωσής τους, τηρώντας με τον τρόπο αυτό τις νομικές τους υποχρεώσεις και εκφράζοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη τους. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση και θα παρουσιάσει την επόμενη έκθεση στα τέλη Μαΐου του 2017.

Τα κράτη μέλη συνέχισαν να παρέχουν ασφαλείς και νόμιμες οδούς προς την Ευρώπη για τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας, με 13.968 από τις συμφωνηθείσες 22.504 επανεγκαταστάσεις να έχουν πραγματοποιηθεί από τον Ιούλιο του 2015 μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του προγράμματος της ΕΕ για την επανεγκατάσταση. Από την προηγούμενη έκθεση, 913 άτομα έχουν επανεγκατασταθεί κυρίως από την Τουρκία, την Ιορδανία και τον Λίβανο. Επανεγκαταστάσεις πραγματοποιήθηκαν σε 21 κράτη επανεγκατάστασης (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Λετονία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Νορβηγία, Πορτογαλία,  Σουηδία, Τσεχική Δημοκρατία και Φινλανδία). Η Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Φινλανδία και οι Κάτω Χώρες, καθώς και οι συνδεδεμένες χώρες Ελβετία, Λιχτενστάιν και Ισλανδία, έχουν ήδη εκπληρώσει τις δεσμεύσεις τους.

Ο αριθμός των επανεγκαταστάσεων από την Τουρκία βάσει της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, ο οποίος περιλαμβάνεται στον συνολικό αριθμό των επανεγκαταστάσεων, αυξάνεται συνεχώς και τα κράτη μέλη προχωρούν ικανοποιητικά στην προετοιμασία νέων επιχειρήσεων επανεγκατάστασης. Από τις 4 Απριλίου 2016, 3.098 Σύριοι έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία στην ΕΕ, εκ των οποίων 487 μετά την προηγούμενη έκθεση. Οι τουρκικές αρχές τηρούν την υπόσχεσή τους να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να αυξήσουν τον αριθμό των υποψηφίων για επανεγκατάσταση. Τα κράτη μέλη οφείλουν να συνεχίσουν να υλοποιούν τις δεσμεύσεις τους όσον αφορά την επανεγκατάσταση, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο της εφαρμογής της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.
Ιστορικό

Το προσωρινό πρόγραμμα επείγουσας μετεγκατάστασης θεσπίστηκε με δύο αποφάσεις του Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2015, στις οποίες τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν για τη μετεγκατάσταση ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας από την Ιταλία και την Ελλάδα. Οι αποφάσεις για τη μετεγκατάσταση αφορούν τη δέσμευση για τη μετεγκατάσταση 98.255 ατόμων, σε συνέχεια της έγκρισης από το Συμβούλιο της τροποποίησης της 2ης απόφασης του Συμβουλίου, στις 29 Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με τη διάθεση 54.000 θέσεων που δεν είχαν ακόμη κατανεμηθεί για τη νόμιμη εισδοχή Σύριων από την Τουρκία στην ΕΕ. Στις 8 Ιουνίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε πρόταση για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα επανεγκατάστασης. Ακολούθησε η συμφωνία της 20ής Ιουλίου 2015 μεταξύ των κρατών μελών για την επανεγκατάσταση 22.504 ατόμων με σαφή ανάγκη διεθνούς προστασίας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 7ης Μαρτίου 2016 ζήτησε να επιταχυνθεί η εφαρμογή της μετεγκατάστασης, προκειμένου να βελτιωθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στην Ελλάδα. Στα συμπεράσματά του της 20ής και 21ης Οκτωβρίου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανέλαβε την έκκλησή του για περαιτέρω δράση προκειμένου να επιταχυνθεί η εφαρμογή των προγραμμάτων μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης, λαμβανομένης υπόψη της επείγουσας ανάγκης για παροχή στήριξης προς την Ελλάδα και την Ιταλία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης Δεκεμβρίου ενέκρινε το κοινό σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, στην οποία περιλαμβάνεται ο στόχος για μετεγκατάσταση από την Ελλάδα 2.000 ατόμων μηνιαίως, και επανέλαβε την έκκλησή του για εντατικοποίηση των προσπαθειών επιτάχυνσης της μετεγκατάστασης, ιδίως όσον αφορά τους ασυνόδευτους ανηλίκους, καθώς και των υφιστάμενων προγραμμάτων επανεγκατάστασης. Η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, της 18ης Μαρτίου 2016, προβλέπει ότι για κάθε Σύριο που επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύριος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ. Η αρχή αυτή ισχύει από τις 4 Απριλίου 2016. Προτεραιότητα δίνεται στους μετανάστες που δεν είχαν προηγουμένως εισέλθει ούτε είχαν επιχειρήσει να εισέλθουν παράτυπα στην ΕΕ. Στις 13 Ιουλίου 2016 η Επιτροπή πρότεινε ένα μόνιμο πλαίσιο επανεγκατάστασης της ΕΕ με στόχο να θεσπιστεί ένα κοινό σύνολο τυποποιημένων διαδικασιών για την επιλογή των υποψηφίων προς επανεγκατάσταση και ένα κοινό καθεστώς προστασίας των προσώπων που επανεγκαταστάθηκαν στην ΕΕ, έτσι ώστε οι ευρωπαϊκές προσπάθειες επανεγκατάστασης να εξορθολογιστούν και να είναι καλύτερα εστιασμένες μελλοντικά. Το 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη έκθεση για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση. Η δεύτερη, η τρίτη, η τέταρτη, η πέμπτη και η έκτη έκθεση εκδόθηκαν αντιστοίχως στις 12 Απριλίου, 18 Μαΐου, 15 Ιουνίου, 13 Ιουλίου, 28 Σεπτεμβρίου, 9 Νοεμβρίου και 8 Δεκεμβρίου 2016.