Τα οφέλη από την δημιουργία Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών

Σημαντικά οφέλη από την εμπορική και επιστημονική αξιοποίηση του διαστημικού φάσματος αναμένεται να έχει η Ελλάδα από την

ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών, μετά τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.

Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της ΕΕ που δεν διαθέτει έναν αντίστοιχο Οργανισμό προκειμένου να αξιοποιεί εμπορικά, επιστημονικά και ερευνητικά τα δικαιώματά της σε διαστημικό φάσμα και την πληθώρα ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών και πόρων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός (European Space Agency).

Επισημαίνεται ότι η χώρα μας κατέχει κυριαρχικό δικαίωμα στο διάστημα, στις 39 μοίρες ανατολικά. Εάν δεν υφίσταται δορυφόρος σ’ αυτήν την τροχιά για ορισμένους μήνες η Ελλάδα χάνει αυτό το κυριαρχικό δικαίωμα και την τροχιακή θέση παίρνει η επόμενη χώρα που έχει καταχωρήσει αίτημα διεκδίκησης δικαιώματος. Συνεπώς η Ελλάδα ή θα πετάξει δικό της δορυφόρο, δυνατότητα που είχε και την απώλεσε με την πώληση του Hellas Sat από την πώλησή του το 2013, ή θα μισθώσει την τροχιακή θέση. Εάν τίποτα από τα δυο δεν συμβεί, η Ελλάδα θα χάσει ένα σημαντικό κυριαρχικό δικαίωμα στο διάστημα, το οποίο θεωρείται εξίσου σημαντικό με τον εναέριο χώρο ή τα χωρικά ύδατα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τους αναμεταδότες χρησιμοποιούν οι ένοπλες δυνάμεις, η ΕΥΠ και γενικά υπηρεσίες ασφαλείας. Ωστόσο, υφίστανται μεγάλες δυνατότητες για οικονομική, κοινωνική και πολιτική αξιοποίηση των αναμεταδοτών, όπως η εμπορική και ερευνητική αξιοποίηση προς όφελος της ελληνικής επιχειρηματικότητας, η πρόληψη πυρκαγιών, η παρακολούθηση της αυθαίρετης δόμησης, η πρόληψη πλημμυρών, η αναμετάδοση τηλεοπτικών προγραμμάτων κτλ. 

Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα HELLAS SAT ξεκίνησε με απόφαση της κυβέρνησης και χρήματα του ΟΤΕ, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ωστόσο πουλήθηκε στην γερμανική εταιρεία τηλεπικοινωνιών DT (μαζί με τον ΟΤΕ και όλες τις άλλες θυγατρικές και υποδομές του) και τελικά η DT, τον Απρίλιο του 2013 πούλησε τον ελληνικό δορυφόρο στον οργανισμό ARABSAT.

Ως προς τα οικονομικά μεγέθη της υπόθεσης, ο ΟΤΕ είχε επενδύσει 170 εκατομμύρια ευρώ για το πρόγραμμα HELLAS SAT και η DT, από την πώληση έλαβε 209 εκατομμύρια ευρώ και άλλα 60 εκατομμύρια μέρισμα.

Σήμερα, με τους νέους μετόχους εκτιμάται ότι διατηρούνται όλες οι δραστηριότητες στην Ελλάδα, αναπτύσσεται η ελληνική τροχιακή θέση με την εκτόξευση άλλων δύο δορυφόρων και συνεχίζουν να απασχολούνται στην Ελλάδα επιστημονικό προσωπικό.

Σημειώνεται ακόμη ότι, η Τουρκία έχει δική της διαστημική υπηρεσία και προσφάτως πέταξε τον δεύτερο εξ ολοκλήρου κρατικό δορυφόρο.

Έως σήμερα, η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της ΕΕ που δεν διαθέτει έναν αντίστοιχο Οργανισμό προκειμένου να αξιοποιεί εμπορικά, επιστημονικά και ερευνητικά τα δικαιώματά της σε διαστημικό φάσμα και την πληθώρα ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών και πόρων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός (European Space Agency).

Από την άσκηση των δικαιωμάτων της χώρας στο διαστημικό φάσμα δημιουργούνται πληθώρα εμπορικών ευκαιριών που πρέπει να αξιοποιηθούν από μία αντίστοιχη με τα ευρωπαϊκά δεδομένα εταιρία διαστημικής πολιτικής. Η εν λόγω εταιρία αναμένεται να αναλάβει την εμπορική αξιοποίηση των διαθέσιμων αναμεταδοτών που δεν θα αξιοποιηθούν από το ελληνικό δημόσιο και θα μισθωθούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Είναι επίσης σημαντικό να αξιοποιηθούν από το Ελληνικό Δημόσιο οι ερευνητικές και επιστημονικές εφαρμογές που προκύπτουν από τις πολιτικές για το διάστημα, όπως για πχ. εφαρμογές πολιτικής προστασίας (παρακολούθησης Γης, πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών, αυθαίρετης δόμησης κλπ.).

Αναμένεται επίσης να επιχειρηθεί η διασύνδεση ως κόμβος αυτής της εταιρίας με σημαντικά ερευνητικά κέντρα, ελληνικά και παγκόσμιας εμβέλειας και η διασύνδεση έρευνας και παραγωγής για ελληνικές επιχειρήσεις. Θα επιδιωχτεί ακόμη να καταστεί η Ελλάδα κόμβος προσέλκυσης εμπορικών εταιριών, κατά το πρότυπο άλλων χωρών, που θέλουν να καταθέσουν αιτήσεις για τη διεκδίκηση φάσματος στο διάστημα. Από την εν λόγω δραστηριότητα η Ελλάδα εκτιμάται ότι θα αποκομίζει υψηλά τέλη.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα, έχει δαπανήσει εκατοντάδες εκατομμύρια τις δύο τελευταίες δεκαετίες για τη συμμέτοχή της σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το Galileo, EGNOS, COPERNICUS, τα οποία υπο-αξιοποιεί, καθώς, μεταξύ άλλων, για τον συντονισμό του κυβερνητικού έργου και την εκπροσώπηση σε Επιτροπές της Ε.Ε. και του ΟΗΕ για την ειρηνική χρήση του εξωατμοσφαιρικού διαστήματος απαιτείται στελέχωση από εξειδικευμένο προσωπικό υψηλού επιπέδου και άμεσης ανταπόκρισης.

Για τα παραπάνω δημιουργείται ένα νομικό πρόσωπο που θα ανήκει και εποπτεύεται από το Ελληνικό Δημόσιο, και το οποίο θα μπορεί  να αναλάβει και να διεκπεραιώσει (υπό την εποπτεία του Δημοσίου) το σύνολο αυτών των δραστηριοτήτων. Εκτιμάται επίσης ότι η υπό ίδρυση εταιρεία δεν θα έχει κόστος για το ελληνικό δημόσιο, αλλά μόνο έσοδα, καθώς αναμένεται να στελεχωθεί με αποσπάσεις και διαθέσεις από τον δημόσιο τομέα και θα έχει έσοδα από την μίσθωση των διαθέσιμων αναμεταδοτών.

Τέλος σημειώνεται ότι το ελληνικό δημόσιο διαθέτει αναμεταδότη από το 2003 τον οποίο δεν αξιοποιούσε, ενώ την ίδια ώρα η ΕΡΤ μίσθωνε για τις ανάγκες της αναμεταδότη από τον EUTELSAT.