Πόσο φιλορώσοι είναι οι ηγέτες Βουλγαρίας και Μολδαβίας.

Γράφει ο Γεώργιος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας

To 2016 είδαµε φιλορώσους υποψήφιους να κερδίζουν τις Προεδρικές Εκλογές σε

Βουλγαρία και Μολδαβία, ή τουλάχιστον αυτό γράφτηκε στον Τύπο. Η αλήθεια ωστόσο είναι πιο περίπλοκη. Ενώ αμφότεροι οι Πρόεδροι προσέγγισαν φιλικά τη Μόσχα, κανείς από τους δύο δεν προτίθεται – βραχυπρόθεσµα- να προβεί σε ριζικές αλλαγές µε γεωπολιτική κατεύθυνση, καθώς η συνταγµατική εξουσία και των δύο είναι αρκετά περιορισµένη.

Κάποιοι από τους υποστηρικτές τους ευελπιστούν πως η Ρωσία θα παρέχει οικονοµική στήριξη στις ασταθείς οικονοµίες των χωρών τους, προσδοκίες ωστόσο που είναι καταδικασμένες να διαψευσθούν.

Στη Μολδαβία ο νικητής των εκλογών, IGOR DODON, επικεφαλής των Σοσιαλιστών -του μεγαλύτερου κόµµατος στο Κοινοβούλιο- επικράτησε της αντιπάλου του, ΜΑΙΑ SANDU, Υπουργού Παιδείας, µε ποσοστό 52,3% έναντι 47,7%. Από τη θέση της Υπουργού Παιδείας (2012-2015), η Μ. SANDU πραγµατοποίησε την προεκλογική της εκστρατεία µε άξονα την πάταξη της διαφθοράς στο εκπαιδευτικό σύστηµα της χώρας, ενώ σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, θεωρούνταν η «λιγότερο διεφθαρµένη» πολιτικός της Μολδαβίας.

Η πλευρά του Ι. DODON µετέφερε -προκειµένου να συμμετάσχουν στις εκλογές- αρκετές χιλιάδες κατοίκους της ελεγχόμενης από τη Ρωσία αποσχισθείσας περιοχής της Υπερδνειστερίας. Η Μ. SANDU θα είχε πετύχει καλύτερα ποσοστά ανάμεσα στους Μολδαβούς της διασποράς στη Δύση, αλλά όχι στη Ρωσία. Στη Μόσχα και σε πολλές Πρεσβείες της Μολδαβίας σε δυτικές χώρες τα ψηφοδέλτια εξαντλήθηκαν ή εξαφανίσθηκαν.

Στις 14/11/16, την εποµένη των εκλογών, πολίτες διαδήλωσαν στους δρόµους του Chisinau διαµαρτυρόµενοι για τη νοθεία που διαπράχθηκε στις εκλογές εις βάρος της SANDU. Είναι δελεαστικό «να χρωματίζει» κανείς τις εκλογές ως έναν απλό διαγωνισµό ανάμεσα σε πολιτικούς που τάσσονται υπέρ της Ρωσίας και υπέρ της Ευρώπης. Στην πραγματικότητα όµως η πολιτική ζωή στη Μολδαβία καθορίζεται, εν πολλοίς, από τους ολιγάρχες που τα κίνητρά τους είναι περισσότερο οικονοµικά παρά γεωπολιτικά.

Ο Πρωθυπουργός της χώρας, PAVEL FILIP, συνδέεται στενά με τον VLAD PLAHOTNIUC, τον πιο ισχυρό επιχειρηματία της Μολδαβίας. Πριν από τις εκλογές ο τελευταίος είχε δηλώσει ότι θα στηρίξει τον φιλοευρωπαίο πολιτικό µε τις περισσότερες πιθανότητες να επικρατήσει. Εντούτοις DODON και PLAHOTNIUC είχαν συνάψει «µυστική συµµαχία» να εµποδίσουν τη Μ. SANDU και το μεταρρυθµιστικό της πρόγραμµα, µία λογική εξέλιξη αφού η διαφθορά στη Μολδαβία θρέφει και το οικονομικό lobby της χώρας.

Ο νέος Πρόεδρος αναμένεται να τηρήσει την υπόσχεσή του και να πραγµατοποιήσει το πρώτο του ταξίδι στη Μόσχα, ενώ ακολούθως θα προβεί σε μια καθησυχαστική επίσκεψη στις Βρυξέλλες. Ο DODON δεν αναμένεται να τηρήσει τις προεκλογικές του εξαγγελίες ότι δεν θα κρατήσει καμία από τις συμφωνίες της Μολδαβίας µε την Ε.Ε., πρωτίστως διότι, σε αντίθεση µε τη Ρωσία, τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. καθώς και οι ΗΠΑ χορηγούν σηµαντική βοήθεια στη Μολδαβία. Πρόκειται για µία προεκλογική εξαπάτηση, ίδια µε αυτή που βίωσε η χώρα µας περί σκισίµατος μνηµονίων. Η οικονοµική πραγματικότητα είναι σκληρή και πάντα επικρατεί των οποιωνδήποτε επιθυµιών. Από το 2014 που εκλάπη το ποσό του 1 δις δολ. από το τραπεζικό σύστηµα της χώρας (πιθανότατα από τοπικούς ολιγάρχες) η Μολδαβία βασίζεται περισσότερο στη συνδρομή του «ΔΝΤ» προκειµένου να ανακάμψει η οικονοµία της.

Η φιλορωσική ρητορική του νέου Προέδρου είναι ένας τρόπος άσκησης πίεσης στη Δύση, προκειμένου να εξακολουθήσει την οικονοµική βοήθεια προς τη χώρα, ενώ παράλληλα αποφεύγει να δεσµευθεί για οιεσδήποτε σοβαρές οικονοµικές μεταρρυθμίσεις, σε µία επανάληψη της τουρκικής διπλωµατίας. Αυτό δεν είναι τυχαίο αφού η Ευρώπη έχει δείξει σε όλο τον κόσµο τις αδυναµίες της, οι οποίες οφείλονται στην κομματική αδυναµία των ηγετών της για διατήρηση της εξουσίας σε εθνικό επίπεδο, περισσότερο από ότι σε περιφερειακό, την ίδια στιγµή που διακατέχονται από το σύνδροµο της «σκωτσέζικης» οικονοµικής πολιτικής.

Στη Βουλγαρία η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη. Ο νικητής των Προεδρικών Εκλογών, RUMEN RADEV, o οποίος ανήκει στο Σοσιαλιστικό Κόμµα και ήταν επικεφαλής της βουλγαρικής ΠΑ, επικράτησε του υποψηφίου που είχε τη στήριξη του κόµματος του Πρωθυπουργού Β. BORISOV, o οποίος και υπέβαλε την παραίτησή του. Οι βουλευτικές εκλογές στη Βουλγαρία θα πραγµατοποιηθούν πιθανόν την επόµενη άνοιξη.

Ο R. RADEV υποστηρίχθηκε από την τουρκική μειονότητα της Βουλγαρίας, της οποίας το µεγαλύτερο κόµµα έχει στενές σχέσεις µε τους τοπικούς ολιγάρχες και τους Ρώσους επιχειρηµατίες (O πολιτικός ηγέτης της μειονότητας Α. Dogan ήταν πρώην κατάσκοπος της KGB). Οι Σοσιαλιστές υποστηρίζονται από συντηρητικούς συνταξιούχους και την Ορθόδοξη Εκκλησία που διατηρεί σχέσεις µε τη Μόσχα. Ωστόσο οι προηγούμενες Κυβερνήσεις είχαν δώσει τη συγκατάθεσή τους να φιλοξενηθούν σε βουλγαρικό έδαφος αμερικανικές στρατιωτικές Βάσεις και παράλληλα αποδέχθηκαν την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Η Βουλγαρία έχει τη δυνατότητα να επωφεληθεί και από τις δύο καταστάσεις, ήτοι να είναι πιστό μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ και συγχρόνως να προσεγγίζει τη Ρωσία. Όπως δήλωσε ο νέος Πρόεδρος: «Μέχρι πρόσφατα ήµουν πιλότος των σοβιετικών πολεµικών α/φών, αποφοίτησα από αµερικανική Ακαδηµία, ωστόσο είμαι Βούλγαρος Στγός και θα αγωνισθώ για τη χώρα μου».

Η στάση της χώρας µετεκλογικά θα καθορισθεί από τους Βούλγαρους πολιτικούς κα όχι από τον ΡυΤΙΝ ή τις Βρυξέλλες. Άρθρα σε ΜΜΕ περί εκλογικής νίκης φιλορώσων Προέδρων σε Σόφια και Chisinau ενδέχεται να θέσουν σε επιφυλακή πολλούς στη Δύση και να προκαλέσουν πανηγυρισµούς στη Μόσχα. Η πραγµατικότητα, εντούτοις, καταδεικνύει ότι η πολιτική και στις δύο χώρες καθορίζεται από τις τοπικές Δυνάµεις και κυρίως από τους ολιγάρχες που θέλουν να διασφαλίσουν τα οικονομικά συµφέροντά τους.

Στην περίπτωση της Βουλγαρίας τα πράγµατα ίσως είναι πιο ξεκάθαρα, λόγω της οικονομικής εξάρτησης της Μαφίας και των ολιγαρχών από ρωσικούς κολοσσούς, όπως της GAZPROM. Av ο νεοεκλεγείς αµερικανός Πρόεδρος προχωρήσει στην υλοποίηση των δηλώσεών του περί αποχώρησης του ΝΑΤΟ από κράτη-µέλη που δε µπορούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς τη βορειοατλαντική συμµαχία, τότε ανοίγει ο δρόµος για τη ρωσική διείσδυση στη Βουλγαρία.

Στην περίπτωση της Μολδαβίας η κατάσταση είναι πιο σύνθετη. Από τη μία η ένταξή της στη ρωσική σφαίρα επιρροής λύνει ένα διπλωµατικό γεωπολιτικό πονοκέφαλο (Υπερδνειστερία) και αποφεύγεται η δημιουργία δεδικασµένου για το σκανδαλισµό συνοριακών µεταβολών στην Αν. Ευρώπη. Από την άλλη η Μόσχα δε διαθέτει την οικονοµική δυνατότητα στήριξης µίας χώρας η οποία έχει ενταχθεί στο ΔΝΤ, το αντίπαλο οικονοµικό δέος του Συµφώνου της Σαγκάης.

Βάσει των ανωτέρω θα πρέπει να αναλογιστούμε τι επιθυµούν οι κοινωνίες και οι οικονομικοί ολιγάρχες των εν λόγω χωρών. Δεδοµένης της ανάγκης συνεχούς εισροής χρηµάτων προς τις δύο αυτές χώρες, οι οποίες δε µπορούν να σταθούν οικονοµικά είναι πιθανότερο να δούµε τους ηγέτες της Μολδαβίας και της Βουλγαρίας να επιδίδονται στο παιχνίδι υποδαύλισης της αντιπαλότητας µεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας, παρά να γίνουμε µάρτυρες ριζικών γεωπολιτικών μεταβολών.
geopolitics.com.gr