Άραγε διαφυλάττουμε τα Εθνικά μας Συμφέροντα;

Του Δημήτρη Τσαιλά*

Είναι κατανοητό ότι με κάποιες κατευθυντήριες γραμμές και όχι με τις διάφορες εξισώσεις, η πολιτική αναπτύσσει τη στρατηγική στη βάση των ιδιαίτερων
χαρακτηριστικών του χρόνου, του τόπου εφαρμογής της, αλλά και των προσωπικοτήτων που εμπλέκονται στο σχεδιασμό. Ωστόσο, οι κατευθυντήριες γραμμές προσφέρουν μόνο μια προσέγγιση για να αντιμετωπίσουμε την πολυπλοκότητα για τη χάραξη της στρατηγικής, που με την επαναλαμβανόμενη προσπάθεια θα επιτευχθεί η συνοχή, η συνέχεια, και η συναίνεση που επιδιώκουν όλοι οι φορείς χάραξης πολιτικής στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εκτέλεση της εθνικής ασφάλειας και των στρατιωτικών στρατηγικών.

Εθνική Στρατηγική είναι το ζητούμενο

Ξεκινάμε πάντα από την Εθνική Στρατηγική, η οποία μπορούμε να πούμε γενικά ότι, συνδυάζει τις πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές δυνατότητες για την επίτευξη των εθνικών σκοπών, της ακεραιότητας, της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της χώρας. Επίσης η Εθνική στρατηγική είναι έννοια συνώνυμη με την πολιτική εθνικής ασφάλειας. Οπότε μπορούμε να πούμε ότι είναι η τέχνη και επιστήμη της ανάπτυξης και της χρησιμοποίησης όλων των συνιστωσών εθνικής ισχύος κατά τη διάρκεια της ειρήνης και του πολέμου για να εξασφαλίσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Ως εθνική στρατηγική νοούνται οι εθνικές αξίες που αντιπροσωπεύουν τη νόμιμη, φιλοσοφική και ηθική βάση για την επιβίωση του Ελληνικού έθνους. Η εθνική στρατηγική αποτελεί λοιπόν τον πυρήνα των εθνικών μας συμφερόντων.

Ένας γενικός κανόνας συμφερόντων που μπορούμε να αναφέρουμε, είναι οι θεμελιώδεις προβληματισμοί του έθνους και οι πιθανές ανάγκες και προσδοκίες του κατά κύριο λόγο σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον. Ως εκ τούτου, τα εθνικά συμφέροντα ενός έθνους καθορίζουν τη συμμετοχή του στον υπόλοιπο κόσμο, προσδιορίζουν δε όλες τις ενέργειες για τη διασφάλιση της προστασίας του έθνους και έτσι, αποτελούν την αφετηρία για τον καθορισμό των εθνικών σκοπών και μετά τη στρατηγική εκτίμηση στη διατύπωση της πολιτικής εθνικής άμυνας.

Ποια είναι τα Εθνικά μας Συμφέροντα

Με τη σκέψη των παραπάνω κανόνων, τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας μπορούν να διατυπωθούν ως:

• Η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας της Εθνικής Επικράτειας.
• Η διασφάλιση της συλλογικής-ελευθερίας και η προστασία των πολιτών της χώρας.
• Η διατήρηση ισορροπίας ισχύος με σκοπό τη σταθερότητα στην περιοχή, και την εκτόνωση περιφερειακών συγκρούσεων.
• Η ασφάλεια των ομοεθνών εκτός συνόρων της πατρίδας
• Η χωρίς περιορισμούς και ασφαλής διέλευση των ελληνικών πλοίων μέσω διεθνών υδάτων και η αδιάκοπος μεταφορά όλων των αγαθών.
• Η προώθηση σχέσεων φιλίας, καλής γειτονίας και συνεργασίας στη ζώνη γεωπολιτικού ενδιαφέροντός μας.

Με την πρώτη ματιά αντιλαμβανόμαστε μια ορθολογική ταξινόμηση των εθνικών συμφερόντων σε τέσσερεις κατηγορίες που είναι, η ασφάλεια της πατρίδας και των υπηκόων, η οικονομική ευημερία, η προώθηση αξιών ειρήνης και η προώθηση των ελληνικών αξιών.

Συμπεράσματα

Διαπιστώνουμε από τις εντάσεις και συγκρούσεις στην περιοχή μας, ότι παρά τις σημαντικές αλλαγές ή καλύτερα στη μετεξέλιξη του χαρακτήρα και τη διεξαγωγή του πολέμου, λόγω κυρίως της αλματώδους προόδου της τεχνολογίας, η φύση του πολέμου παραμένει σταθερή. Ο πόλεμος συνεχίζει να χρησιμοποιεί την ισχύ προς όφελος των πολιτικών σκοπών.

Παρομοίως, η αλληλεπίδραση με τον αντίπαλο παραμένει το κυρίαρχο ζητούμενο που αποτρέπει τη στρατηγική να αποκτήσει επιστημονική εξήγηση. Το πιο καθοριστικό σημείο, είναι ότι ο πόλεμος πρέπει να εξυπηρετεί την ορθολογική πολιτική σκοπιμότητα. Εξάλλου όλοι οι στοχαστές της στρατηγικής τονίζουν την ανάγκη να ταιριάζει η στρατηγική με την πολιτική, όπως είναι άλλωστε το ζητούμενο στα κείμενα της Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και της Εθνικής Στρατιωτικής Στρατηγικής.

Στρατιωτικά (και μη στρατιωτικά) μέσα (πόροι) χρησιμοποιούνται για την επίτευξη των πολιτικών σκοπών που καθορίζονται από την πολιτική ηγεσία. Επιπλέον, το κόστος της διεξαγωγής οποιοδήποτε πολέμου λαμβάνεται υπόψη ορθολογικά. Όταν τα έξοδα υπερβαίνουν την “αξία του αντικειμενικού σκοπού” σε έναν πόλεμο, η χρήση πολεμικής ισχύος πρέπει να αξιολογηθεί εκ νέου, ακόμη και σε βαθμό αποποίησης της (αποτρεπτική φήμη).

Εμμονές σε στραγγαλισμούς του ορθολογισμού στον πόλεμο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα συνειδητοποιημένοι ότι οι παραλογισμοί πρέπει να αποφεύγονται. Συμπτώσεις, τύχη, πολυπλοκότητα, ανθρώπινα πάθη, και παράγοντες πέραν του ανθρωπίνου ελέγχου, κάνουν τον ορθολογικό υπολογισμό πολύ δύσκολη υπόθεση.

Ο αντίπαλος μπορεί να ενεργήσει ή να αντιδράσει με αρκετά απρόβλεπτους τρόπους. Πράγματι, αξίζει μόνο σαν μια ενδιαφέρουσα προειδοποίηση η ιδιαίτερη μελέτη των πολεμικών αποτελεσμάτων από τους σύγχρονους θεωρητικούς, εξάλλου ο Clausewitz τονίζει πόσο δύσκολο είναι να προβλέψουμε τις επιπτώσεις από τις ενέργειες της μιας πλευράς που θα έχει η άλλη πλευρά σε ένα πόλεμο.

* Ο κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.

liberal.gr