- (α) Πολεμικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις θυμάτων κατοχής
- (β) Επιστροφή των κλαπέντων αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών
- (γ) Κατοχικά δάνεια
Στην πρώτη περίπτωση, δηλ. των αποζημιώσεων και επανορθώσεων, κατά τη διάρκεια του
Διεθνούς Συνεδρίου Επανορθώσεων που έγινε στο Παρίσι (27.9.46), η Ελληνική αντιπροσωπεία κατέθεσε στη Διασυμμαχική Επιτροπή υπόμνημα για πολεμικές επανορθώσεις ύψους 15,88 δις δολάρια ’38, με την απαίτηση να επιμερίζεται (α) στη Γερμανία, 8,7 δις δολάρια, (β) στην Ιταλία 6,2 δις δολάρια και (γ) στη Βουλγαρία 985,5 εκ. δολάρια. Τελικά η Γερμανία κατέβαλε συνολικά στην Ελλάδα για πολεμικές επανορθώσεις 69,5 εκατ. δολάρια και για αποκατάσταση θυμάτων κατοχής 115 εκατ. μάρκα.
Στη δεύτερη περίπτωση, δηλ. των κλαπέντων αρχαιολογικών και πολιτιστικών θησαυρών, οι επίσημες ιστορικές αναφορές κάνουν λόγο για 8.500 κινητά αντικείμενα που εκλάπησαν από τους κατακτητές στη περίοδο της Κατοχής και αφορούν έργα τέχνης (αγάλματα, κτερίσματα, επιγραφές κλπ) της κυκλαδικής και μινωικής περιόδου και μεταγενέστερα, του 5ου αιώνα, καθώς και της ελληνιστικής – αλεξανδρινής περιόδου. Της λεηλασίας των πολιτιστικών θησαυρών που συντελέσθηκε στην Ελλάδα επί Κατοχής από τους Γερμανούς κατακτητές περιλαμβάνονται ακόμα σπάνια βιβλία και πίνακες ζωγραφικής της βυζαντινής περιόδου. Πολλές από τις ελληνικές αρχαιότητες που εκλάπησαν κοσμούν σήμερα τα μουσεία της Γερμανίας ή γίνονται αντικείμενο διεθνών δημοπρασιών. Η αξία τους εκτιμάται ότι ξεπερνά το 1 τρις ευρώ. Από τα παραπάνω ελάχιστα έχουν επιστραφεί ελλείψει πολιτικής βούλησης του αρμόδιου φορέα (Υπουργείο Πολιτισμού).
Στη τρίτη περίπτωση, δηλ. αυτή των Κατοχικών δανείων που υποχρεώθηκε να καταβάλει η Ελλάδα στη Γερμανία τη περίοδο 1941-1944 και επειδή πάνω στο θέμα αυτό έχω κάνει ιδιαίτερη έρευνα (έχει δημοσιευθεί σε βιβλίο μου με τίτλο “Ιδού ο λογαριασμός κ. Μέρκελ”, εκδόσεις Κάδμος, 2014), θα αναφερθώ αρχικά στο καθεστώς που επικρατούσε και στις συμφωνίες μεταξύ των εμπλεκόμενων χωρών (Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα) όσον αφορά τη χορήγηση και επιστροφή των δανείων αυτών.
Οι Συμφωνίες…
«ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ της Συσκέψεως ήτις εγένετο την νύκτα της 1 προς την 2 Δεκεμβρίου 1942 εν Αθήναις μεταξύ του Έλληνος Πρωθυπουργού και Υπουργού των Οικονομικών αφ’ ενός και των Πληρεξουσίων και ειδικών εντεταλμένων του Άξονος αφ’ εταίρου.
α/ το ποσόν όπερ, συμφώνως προς το άρθρο 1 της παραγράφου (1α) του Πρωτοκόλλου της 14ης Μαρτίου 1942(της Ρώμης), η Ελληνική Κυβέρνησις δέον να θέτει μηνιαίως εις διάθεσιν των Δυνάμεων Κατοχής, […] ποσόν το οποίον την ημερομηνίαν εκείνην είχεν ορισθεί εις 1.500 εκατ. δραχμών, προσαρμόζεται νυν – από της 1ης παρελθόντος Νοεμβρίου. […] Εννοείται όμως ότι οσάκις το εν λόγω ποσόν, υπολογιζόμενον ως άνω υπερβαίνει τα 8.000 εκατ. δραχμών παραμένει ως ώρισται δια την καταβολήν κατά τον περί ου πρόκειται μήνα.
β/ Τα εις δραχμάς αναγκαιούντα ποσά δια την αντιμετώπισιν των εξόδων κατοχής, τα υπερβαίνοντα την προειρημένην άνωθι καταβολήν θα εξευρίσκονται κατά κανόνα δια του συστήματος της επί πλέον διαφοράς τιμών επί των εισαγομένων εμπορευμάτων, αντιστοίχως υπό της DEGRIGES και SACIG ενεργούσης εκάστης επί των εκ της χώρας της προερχομένων εμπορευμάτων.
Τα ποσά ταύτα θα άγωνται εις χρέωσιν, υπό της Τραπέζης Ελλάδος, των Κυβερνήσεων Ιταλίας και Γερμανίας, εις εκάστην δια το παραληφθέν υπό του αντιστοίχου Σώματος Κατοχής μέρος, εις «ιδιαίτερον λογαριασμόν» εις δραχμάς ατόκως, όστις θ’ ανοιχθή. Οι λογαριασμοί ούτοι θα πληρώνονται από του Απριλίου 1943[…]
γ/ Εις τα πληρωθησόμενα ποσά κατά τα άρθρα α’ και β’ δεν συμπεριλαμβάνονται αι πληρωμαί αίτινες θα γίνονται απ΄ευθείας υπό των Ελληνικών Κρατικών Υπηρεσιών δια τους εν τω συνημμένω καταλόγω(*) οριζόμενους σκοπούς. […] Τα ποσά των εξόδων τούτων […] θα άγωνται υπό της Τραπέζης της Ελλάδος εις χρέωσιν των Κυβερνήσεων Ιταλίας και Γερμανίας εις τον αντίστοιχον «ιδιαίτερον λογαριασμόν» […]
(*) Κατάλογος
1/ Δαπάναι δια την μίσθωσιν των αναγκαιούντων ακινήτων δια την στέγασιν των στρατευμάτων κατοχής […] 2/ Δαπάναι δια τας εργασίας τας απαραιτήτους δια την διαρρύθμισιν και τας επισκευάς των οικημάτων των προοριζομένων προς στέγασιν των στρατευμάτων κατοχής […]
3/ Δαπάναι δια την προμήθειαν των εργαλείων και επίπλων απολύτως απαραιτήτων δια τας στεγάσεις των στρατευμάτων […]
4/ Δαπάναι δια τας δια σιδηροδρόμου μεταφοράς.
5/ Ημερομίσθια του υπαλληλικού προσωπικού του απασχολουμένου με την καθαριότητα των οικημάτων εν γένει των κατειλημμένων υπό των Αρχών Κατοχής.»
Οι εντολές…
Η διευκρινιστική εντολή του Χέρμαν Νοϊμπάχερ, ειδικού εντεταλμένου του Γ’ Ράιχ στην Ελλάδα για δημοσιονομικά θέματα (Αρ. απόφασης 2125/16.11.’42), περιγράφει σαφέστατα την άμεση διασύνδεση του κλήριγκ με τα Κατοχικά δάνεια και είναι αποκαλυπτική των γερμανικών επιδιώξεων “[…] Το εισπραττόμενο υπερτίμημα επί των εκ Γερμανίας εισαγομένων εμπορευμάτων, συμφώνως προς τας υπό της τριμελούς Γερμανο – Ιταλο – Ελληνικής επιτροπής κατευθύνσεις, θα διατίθεται δια τους ακόλουθους σκοπούς : α/ προς κάλυψιν μέρους των εις τον γερμανικόν στρατόν αναγκαιούντων εξόδων κατοχής, β/ προς μείωσιν των τιμών των εις Γερμανίαν εξαγωγών.” Με τον τρόπο αυτό θεσμοθετήθηκε εκτός των άλλων νομίμως :
- η λεηλασία, δηλ. η χωρίς όρια μεταφορά πόρων απ’ την Ελλάδα στη Γερμανία και τον Γερμανικό στρατό,
- η υπερτιμολόγηση των εισαγόμενων γερμανικών προϊόντων κατά 300%,
- η επιδότηση απ’ την Ελλάδα του γερμανού καταναλωτή.
Τα Μεγέθη…
Στα πλαίσια των παραπάνω συμφωνιών η Γερμανία απέσπασε απ’ την Ελλάδα κατά τη περίοδο κατοχής 1941 – 1944, τα ακόλουθα κεφάλαια :
- (α) Άμεσες καταβολές (σε μετρητά) ύψους 2,35 τετράκις εκατ. δραχμές που ισοδυναμούν με 15.044.057 χρυσές λίρες.
- (β) Έμμεσες καταβολές σε προϊόντα μέσω του συμψηφιστικού λογαριασμού κλήριγκ (DEGRIGES), ύψους 926.328.391Reichmark (ράϊχμαρκ), που ισοδυναμούν με 74.945.838 χρυσές λίρες.
- (γ) Εξαγορά κατοχικών μάρκων Reich Kredit Kassen (RKK) που ισοδυναμούν με 782.428 χρυσές λίρες.
- (δ) Λοιπές πληρωμές – καταβολές, όπως εντάλματα πληρωμών για λογαριασμό των Γερμανικών κατοχικών δυνάμεων σε τρίτους (εμπόρους, προμηθευτές, κατασκευαστές οχυρωματικών κλπ. έργων, πληρωμές καταλυμάτων κλπ), αξία κατασχεθέντος χρυσού και ασημιού της ΤτΕ καθώς και του συνόλου των ασημένιων και ορειχάλκινων νομισμάτων που κυκλοφορούσαν έως τότε. Τα παραπάνω (δ) ισοδυναμούν με 2.933.821 χρυσές λίρες.
Το σύνολο των παραπάνω (α έως δ) ανέρχεται στο ποσό των 93.706.144 χρυσών λιρών (1944).
Οι Γερμανοί τα υπολογίζουν10 φορές παραπάνω απ’ όσο κάποιοι εδω πέρα…
Έναντι των παραπάνω, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), χωρίς να συμπεριλάβει τις αξίες του κλήριγκ, αλλά και των (γ) (δ), περιορίζει τα καταβληθέντα κεφάλαια στη Γερμανία, σε σχέση με τα Κατοχικά δάνεια, στα 1,53 τετράκις εκατ. δρχ., ποσό που ισοδυναμεί με 3.670.610 χρυσές λίρες (1944). Η απαίτηση αυτή, μεταφραζόμενη σε $215.662.040, υποβλήθηκε επισήμως από Ελληνικής πλευράς (επιτροπή Αθ. Σμπαρούνη) στη διασυμμαχική επιτροπή αποζημιώσεων – επανορθώσεων κατά τη συνδιάσκεψη των Παρισίων (1946) χωρίς να γίνει αποδεκτή. Δυστυχώς πάνω στο μέγεθος αυτό (3.670.610 χρυσές λίρες), το οποίο προέρχεται από την κατοχική διοίκηση της ΤτΕ, στηρίχθηκαν για να κάνουν τις αναγωγές τους στη συνέχεια τόσο το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (2014) όσο και η Διακομματική Επιτροπή της Βουλής σε πρόσφατο πόρισμα (28.7.’16) και κάνουν λόγο για ποσό 10,3 δισεκ. ευρώ απ’ τα Κατοχικά δάνεια.
Το περίεργο είναι ότι σύμφωνα με αναφορές ιστορικών (Φλάϊσερ) και πολιτικά εμπλεκόμενων την περίοδο της Κατοχής (Π. Χατζηκυριάκος, Δ/της της ΤτΕ), οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους απ’ την Ελλάδα (Οκτώβριος 1944) παρέδωσαν στον τότε πρωθυπουργό Ράλλη ένα υπόμνημα σύμφωνα με το οποίο αναγνωρίζουν ότι η υποχρέωσή τους προς την Ελλάδα για τα ποσά που άντλησαν ανέρχεται στα 476.000.000 Reichmark, ποσό που ισοδυναμεί με 38,4 εκατ. χρυσές λίρες.
Δηλαδή, το επίσημο Ελληνικό Κράτος, όπως εκπροσωπείται από υψηλόβαθμα στελέχη του Υπουργείου Οικονομικών και βουλευτές του κοινοβουλίου που εντέλλονται να υπερασπίζονται τα εθνικά συμφέροντα, υπολογίζουν 10 φορές λιγότερο τις οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα (3,7 εκατ. χρυσές λίρες) απ’ όσο παραδέχονται ότι οφείλουν οι Γερμανοί (38,4 εκατ. χρυσές λίρες)…
Οι Μεθοδολογίες αποτίμησης…
Από 3ετή έρευνα – μελέτη που ολοκλήρωσα το 2014 και εκδόθηκε σε βιβλίο με τίτλο «Ιδού ο Λογαριασμός κ. Μέρκελ…», χρησιμοποιώντας το υπόδειγμα και την ίδια ισοτιμία μετατρεψιμότητας της ΤτΕ, για αντίστοιχο ποσό 93.706.144 χρυσών λιρών, καταλήγουμε στα $5.505.235.937 (1944). Αυτή είναι η βάση εκκίνησης προκειμένου να προσδιορισθεί το σημερινό ύψος των Κατοχικών δανείων.
Στη συνέχεια, προκειμένου να υπολογισθεί το σημερινό ύψος των κατοχικών δανείων (κεφαλαιοποίηση), λαμβάνω υπόψη τις τρέχουσες ισοτιμίες ευρώ/δολαρίου καθώς και την χρονική περίοδο αναφοράς. Στη βάση αυτή εφήρμοσα τρείς (3) μεθοδολογίες :
1η Μέθοδος «απλός ανατοκισμός»
Στη περίπτωση αυτή χρησιμοποιείται η συνήθης μέθοδος ανατοκισμού, για χρονική περίοδο 73 ετών (1943-2016) και με επιτόκιο 6%. Το επιτόκιο είναι ανάλογο μ’ αυτό που εφαρμόσθηκε μεταξύ του διακρατικού δανείου Γερμανίας – Ελλάδας (1958), ύψους 200 εκατ. μάρκα, 20ετούς διάρκειας, με επιτόκιο 6% κατά την ίδια λογική ότι και τα Κατοχικά δάνεια ήταν διακρατικά δάνεια. Η εκτίμηση αυτή κινείται πρακτικά στα ίδια επίπεδα, αν τα Κατοχικά δάνεια θεωρηθούν κεφάλαια υπό τύπου 10ετών ομολόγων, κατά την ίδια πρακτική και απόδοση (6% κατά μ.ο.), όπως αυτών των 10ετών ομολόγων των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τη μέθοδο αυτή καταλήγουμε στα 347,3 δις ευρώ.
2η Μέθοδος «θετική και αποθετική ζημία στην Ελληνική οικονομία»
Ως παράδειγμα παίρνουμε τη περίπτωση όπου, λόγω μιας εσκεμμένης καταστροφικής ενέργειας ζητείται αποζημίωση τόσο στις εγκαταστάσεις υποδομής, (παραγωγικές κλπ) μιάς επιχείρησης ή εργοστασίου (θετική ζημία) όσο και στα διαφυγόντα μελλοντικά έσοδα και κέρδη (αποθετική ζημία). Στη προκειμένη περίπτωση, η θετική ζημία αναφέρεται στα χορηγηθέντα κεφάλαια (δάνεια) προς τις δυνάμεις κατοχής και η αποθετική ζημία έχει να κάνει με το πληθωρισμό που προκλήθηκε στην οικονομία ένεκα των δανείων αυτών, την οποία ο Αγγ. Αγγελόπουλος υπολογίζει στα 27.452.262 χρυσές λίρες.
Επομένως, αν στο ποσό των Κατοχικών Δανείων, προσθέσουμε και το ποσό της ζημίας ένεκα του πληθωρισμού, καταλήγουμε στις 121.158.406 χρυσές λίρες, που ισοδυναμεί με $7.118.056.329 και στη συνέχεια εφαρμόσουμε την μέθοδο ανατοκισμού που αναφερθήκαμε παραπάνω.
Επομένως με τη μέθοδο αυτή καταλήγουμε στα 449,1 δις ευρώ.
3η Μέθοδος «συμβολή στο ΑΕΠ της Γερμανίας»
Η Μέθοδος στηρίζεται στη συνεισφορά των Κατοχικών δανείων στο ΑΕΠ της Γερμανίας. Η πρόταση διατυπώθηκε από το Γερμανό ιστορικό και οικονομολόγο Albrecht Ritschl, ο οποίος εκτός των άλλων, προτείνει και το τρόπο υπολογισμού καθώς και του διακανονισμού αυτών «…να υπολογισθεί σε τι ποσοστό του ΑΕΠ του Γερμανικού Ράϊχ ανερχόταν τα δάνεια το 1944. Μετά να υπολογισθεί το ίδιο ποσοστό στο σημερινό εθνικό προϊόν της ενωμένης Γερμανίας και αυτό να αποτελέσει τη σημερινή αξία του κατοχικού δανείου και στη βάση αυτή να γίνει το κούρεμα του ελληνικού χρέους.»
Σύμφωνα με τη πρόταση του Albrecht Ritschl και συσχετίζοντας τ’ αντίστοιχα μεγέθη της Γερμανικής οικονομίας, καθώς και το ανάλογο μοντέλο υπολογισμών καταλήγουμε ότι η συμβολή των Κατοχικών δανείων στο ΑΕΠ της Γερμανίας αναλογεί σε 335,3 δις ευρώ.
Ιδού ο λογαριασμός κ. Μέρκελ, …392,1 δις ευρώ
Η πρώτη μεθοδολογία αποτίμησης (απλός ανατοκισμός) είναι ενδεικτική του μεγέθους στη περίπτωση που η Ελλάδα θα χορηγούσε τα δάνεια στα πλαίσια των ελεύθερων συναλλαγών. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη τότε. Τα ποσά που καταβλήθηκαν στις κατοχικές δυνάμεις (σε μετρητά και αξίες) δεν περίσσευαν, αντιθέτως, στέρησαν από τον ελληνικό λαό βασικές ανάγκες επιβίωσης, με αποτέλεσμα τη λιμοκτονία και το θάνατο πάνω από 300.000 ανθρώπων. Παράλληλα τα Κατοχικά δάνεια, λόγω του αναγκαστικού τους χαρακτήρα, του πληθωρισμού και της οικονομικής κατάρρευσης που προκάλεσαν, στέρησαν τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μεταπολεμικά.
Η 2η και 3η μεθοδολογία αποτίμησης προσεγγίζει το σημερινό τους ύψος με παραδοχές που στηρίζονται στις διακριτές ζημιές και οφέλη τόσο της οικονομίας που τα χορήγησε όσο και της οικονομίας που επωφελήθηκε απ’ αυτά (Ελλάδος και Γερμανίας αντίστοιχα).
Επομένως, το εύρος της απαίτησης της Ελλάδας απ’ τη Γερμανία, σύμφωνα με τη 2η και 3η μεθοδολογία αποτίμησης, κινείται μεταξύ 335,3 – 449,1 δις ευρώ, δηλ. κατά μ.ο. στα 392,2 δις ευρώ.
Το δημόσιο χρέος της Ελλάδας ανέρχεται στα 323,7 δις ευρώ. Τα ποσό αυτό, σε ονομαστικές τιμές, αναλογεί στο 82,5% των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα ένεκα των Κατοχικών δανείων και υπερκαλύπτεται κατά 1,21 φορές απ’ αυτά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου