Αφοι Λαμπρόπουλοι: Η «Κολυνός», το «Κατόλ» και τα 100 χρόνια ιστορίας

΄Ηταν το 1898 που ο Ξενοφών Λαμπρόπουλος άφησε την πολυμελή οικογένειά του στην Κοντοβάζαινα της ορεινής Αρκαδίας και κατέβηκε στην Αθήνα για να βρει την τύχη του.

Προκειμένου να μπορέσει να επιβιώσει έκανε τον πλανόδιο πωλητή στο κέντρο της, μικρής τότε, Αθήνας. Με ένα μικρό καρότσι ανεβοκατέβαινε την οδό Αιόλου. Ο Ξενοφών Λαμπρόπουλος έγινε γρήγορα γνωστός και συμπαθής, με αποτέλεσμα να δημιουργήσει ένα μικρό κομπόδεμα και να ανοίξει ο δρόμος για να ιδρύσει την πρώτη του, στεγασμένη αυτή τη φορά, επιχείρηση. Σ’ αυτή την εσωτερική μετανάστευση γρήγορα τον ακολούθησε για να τελειώσει το Γυμνάσιο (κάτι που έκανε δουλεύοντας παράλληλα), ο αδερφός του, Βασίλειος.

Ο Ξενοφών και ο Βασίλειος Λαμπρόπουλος ίδρυσαν το 1906 εμπορική εταιρεία και στέγασαν την επιχείρησή τους σ’ ένα υπόγειο χώρο, στη γωνία Αιόλου και Σοφοκλέους.

Αναμνηστικό από την επέτειο των 50 χρόνων του καταστήματος

΄Ενα λεύκωμα, μια ιστορία

Ηταν το ξεκίνημα μιας επιχείρησης που κατέκτησε μεθοδικά - από την αρχή του 20ου αιώνα και για δεκαετίες - την, αθηναϊκή καταρχάς, αγορά. Και είναι η ιστορία αυτής της οικογενειακής επιχείρησης που ξετυλίγεται μαζί με τους μεγάλους ιστορικούς σταθμούς του περασμένου αιώνα μέσα από τον τόμο «Αφοί Λαμπρόπουλοι, 1901 – 1999, «Διαλέγουν πριν από σας – για σας» που παρουσιάζεται την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο (ώρα 19.00) από το Φιλανθρωπικό ΄Ιδρυμα Δημητρίου και Μπλανς Λαμπροπούλου. Η παρουσίαση συνδυάζεται με μια μικρή έκθεση οικογενειακών τεκμηρίων από την επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας Λαμπρόπουλου και σύντομη μουσική αναφορά σε επιτυχίες της δισκογραφικής εταιρείας Columbia που συνδέθηκε με την οικογένεια Λαμπρόπουλου. 

Δαφήμιση της εποχής

Εκείνο το πρώτο κατάστημα Λαμπρόπουλου πουλάει όλα τα ανδρικά είδη και νεωτερισμούς της εποχής. «Την πρώτη εκείνη περίοδο αντικείμενο του εμπορίου του ήταν οι ανδρικοί νεωτερισμοί (γραβάτες, μαντήλια, πουκάμισα), ενώ σύντομα προστέθηκαν τρεις υπάλληλοι και εισήχθησαν οι πρώτες καινοτομίες: Κυριακή αργία, κατάργηση παζαριού και τιμές ορισμένες ως στοιχείο εμπιστοσύνης μεταξύ εμπόρου και πελάτη ότι ο πρώτος πουλά αφού ορίσει την τιμή του εμπορεύματος», διαβάζουμε στα κείμενα του τόμου που πλαισιώνονται από πλούσιο αρχειακό υλικό. Το 1913 το κεντρικό κατάστημα μεταφέρεται στο κτήριο της οδού Αιόλου – Σταδίου το οποίο με τον καιρό επεκτάθηκε στα, παραπλεύρως επί της οδού Αιόλου Λυκούργου, ιδιόκτητα νεοκλασσικά κτήρια. «Σε μια εποχή που δεν ίσχυε το ωράριο στη λειτουργία των καταστημάτων, η δουλειά κρατούσε το μεγαλύτερο μέρος του εικοσιτετραώρου, το κατάστημα μπορούσε να λειτουργεί 7 π.μ. ως 10 μ.μ.», αναφέρεται στο βιβλίο επίσης. 

Το 1927 το κατάστημα «Αφοι Λαμπρόπουλοι» γίνεται ανώνυμη εταιρεία αν και η εισαγωγή του στο Χρηματιστήριο θα γίνει μετά από 40 χρόνια.

«Κολυνός» και «Κατόλ» λίγο πριν ξεσπάσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο πόλεμος και η κατοχή δεν το καθηλώνουν. Μάλιστα, στις παραμονές του πολέμου, η εταιρεία προχώρησε στην εξαγορά του βιομηχανικού σήματος της οδοντόκρεμας «Κολυνός» και του εντομοκτόνου «Κατόλ» για την Ελλάδα, καθώς και των εργαστηρίων κατασκευής των προϊόντων αυτών. Η Κολυνός που «εξόχως δραστική … ομορφαίνει κι ασπρίζει τα δόντια», ταυτίζεται με την εποχή της διακίνησής της από την εταιρεία με την έννοια της οδοντόκρεμας.

Διαφήμιση της Kolynos

Διαφήμιση του Κατόλ

Sixties και seventies: «Στου Λαμπρόπουλου!» 

Σε διαφημίσεις του 1950 ο «Λαμπρόπουλος» εμφανίζεται έτοιμος να κερδίσει την εμπιστοσύνη του καταναλωτή και να προσφέρει όλα αυτά που μέχρι τότε είχε στερήσει ο πόλεμος. Και πράγματι, το 1951 η εταιρεία είναι σε θέση να γιορτάσει την πεντηκονταετία συνεχούς λειτουργίας της υπό σαφούς όρους ανάκαμψης και προόδου. Η δεκαετίες του `60 - `70 χαρακτηρίζονται οι πιο αναπτυξιακές για τον «Λαμπρόπουλο» που συμβάλλει στη λειτουργία και διαμόρφωση του εμπορικού κέντρου της πρωτεύουσας. Η γωνία της Αιόλου με την Λυκούργου και την Σταδίου ταυτίζεται με το κατάστημα. Γίνεται τόπος συνάντησης («στου Λαμπρόπουλου»), αλλά και ορόσημο για την έναρξη των Χριστουγέννων, των αποκριών και των εκπτώσεων. Δεν ήταν λίγοι οι Αθηναίοι που για πολλά χρόνια κατέβαιναν απλά για να θαυμάσουν τις βιτρίνες του Λαμπρόπουλου, να δουν τις τιμές και κυρίως «όλα τα νέα ευρωπαϊκά μοντέλα».

«Το κέρδος εν τη καταναλώσει» και «Τιμαί Ορισμέναι» είναι μερικά από τα εμβλήματα της εταιρείας, που καθίσταται σταθερή εμπορική αξία στο κέντρο της Αθήνας. Στα 1979, οι Αφοι Λαμπρόπουλοι ανοίγουν νέο κατάστημα στον Πειραιά. 

Διαφήμιση της εποχής

Διαφήμιση της Columbia

Γιορτινή διαφήμιση της Λαμπρόπουλοι

Καμπάνια για τις εκπτώσεις

Δεκαετία '80: «Διαλέγουμε πριν από εσάς για εσάς»

Τη δεκαετία του ’80 οι ΄Ελληνες της περιφέρειας όλων των ηλικιών που κατέφθαναν στην Αθήνα επισκέπτονταν τον «Λαμπρόπουλο» για να αναζητήσουν ένα ευρύ φάσμα προϊόντων, η ποιότητα των οποίων βρισκόταν σε καλή σχέση με την τιμή. Το κατάστημα του Λαμπρόπουλου (μαζί φυσικά με το Μινιόν και την Αθηναία) είχε κατορθώσει να φέρνει κάθε νέο για την ευρωπαϊκή αγορά στην Ελλάδα. Ακριβά υφάσματα, σύνολα από ξένους σχεδιαστές και κάθε τι που χαρακτηρίζονταν ποιοτικά αναβαθμισμένο για την εποχή του κλείστηκε στο σλόγκαν του καταστήματος «Διαλέγουμε πριν από εσάς για εσάς».

Οι μεγάλες καινοτομίες

Καινοτομίες οι οποίες μπορούν να αποδοθούν στην «Αφοί Λαμπρόπουλοι» ήταν ότι από νωρίς εισήγαγε για τα πωλούμενα είδη τις ενιαίες (χωρίς παζάρι) τιμές, κι ότι υποστήριξε την πρακτική να παραμένουν κλειστά τα εμπορικά καταστήματα την Κυριακή έτσι ώστε οι άνθρωποι να φορούν τα καλά τους, και να φτιάχνουν ρούχα από ποιοτικά υφάσματα. Καινοτομία υπήρξε επίσης και η εισαγωγή γραμμοφώνων από το Βασίλειο Λαμπρόπουλο, καθώς και η εισαγωγή των δίσκων στην ελληνική αγορά δια του εμπορικού σχήματος που συγκρότησε με την Columbia.

Στου «Λαμπρόπουλου» οργανώνονταν και επιδείξεις μόδας, ενώ αναλήφθηκαν και πρωτοβουλίες για την πρόκληση σταρ σειρών που πρόβαλε η ελληνική τηλεόραση. Τη δεκαετία του 1990 στην υποδοχή του Ronn Moss, του περίφημου Ριτζ Φόρεστερ στη σειρά Τόλμη και Γοητεία συγκεντρώθηκαν 20.000 άτομα!

Καμπάνια για παιδικές σειρές ρούχων

Το πρώτο shops in a shop στην ελληνική αγορά το 1992

Για πρώτη φορά το 1992 ο «Λαμπρόπουλος» εισάγει την λογική του shops in a shop στην Ελληνική αγορά με στόχο την προσέλκυση επώνυμων εταιρειών και την παραχώρηση σ’ αυτές χώρου μέσα στα πολυκαταστήματα της επιχείρησης. Κι όλα αυτά, όταν η έννοια του πολυκαταστήματος ήταν ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Στα τέλη του `90 η ιστορική επιχείρηση «Αφοι Λαμπρόπουλοι» περνάει στον Όμιλο Παπαέλληνα. Στα σχέδια περιλαμβάνεται και η ανακαίνιση του πολυκαταστήματος.

Το 2001 η γωνία της Αιόλου υποδέχεται με αέρα νέας εποχής το Notos Galleries Λαμπρόπουλος. Αν και σήμερα η γωνία της Αιόλου στα Χαυτεία είναι με άλλο εμπορικό όνομα (Notos Galleries), ωστόσο το κατάστημα «Αφοι Λαμπρόπουλοι» έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εμπορική ιστορία της Αθήνας. Είναι συνδεδεμένο με την πορεία της ανάπτυξης και της πτώσης της αγοράς γύρω από την Ομόνοια, αλλά και με πολλές αναμνήσεις για όσους έχουν βιώματα στην πόλη. 

Το 1954 ο αρχιτέκτων και καθηγητής του ΕΜΠ, Σόλων Κυδωνιάτης, εκπονεί μια νέα πρόταση για το κεντρικό κατάστημα Αφοι Λαμπρόπουλοι ακολουθώντας τα πρότυπα του Bauhaus. Η πρόταση αυτή δεν θα πραγματοποιηθεί (Αρχείο Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής Μουσείου Μπενάκη, Αρχείο Σ. Κυδωνιάτη).

Είναι η εποχή των καταστημάτων - κολοσσών, όπως τα αποκαλεί ο αθηναϊκός τύπος. Ο Εμ. Βουρέκας μελετά όχι μόνο τη διαμόρφωση των ορόφων αλλά και τις λεπτομέρειες του εσωτερικού χώρου. Η εικονιζόμενη πρόταση δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ στο σύνολό της («Ο κόσμος του Εμμανουήλ Βουρέκα, εκδ. Μέλισσα)

Η Columbia των Λαμπρόπουλων

Η οικογένεια Λαμπρόπουλου δεν έμεινε όμως μόνο στο αυτού καθ΄ εαυτού εμπόριο, Μια ακόμη από τις μεγάλες τους δράσεις ήταν και η δημιουργία της δισκογραφικής εταιρείας «Columbia - Αφοί Λαμπρόπουλοι». Και αυτό το έκαναν προπολεμικά, δηλαδή σε μια περίοδο όπου η κατήφεια, ο πεσιμισμός και η ταλαιπωρία κυριαρχούσαν στον κόσμο.

Ο Τάκης Β.(Βασιλείου) Λαμπρόπουλος ήταν αποδεδειγμένα ένα λαμπρό μυαλό της δισκογραφίας. Παραλαμβάνει την εταιρία το 1958, όταν η μεγάλη γενιά των Λαμπροπουλαίων, του πατέρα του και των θείων του, παραδίδουν τη σκυτάλη των επιχειρήσεών τους, «ΑΒΕΕ Αφοι Λαμπρόπουλοι», στα παιδιά τους. Ο Τάκης Β. Λαμπρόπουλος, αναλαμβάνει τη φωνογραφική επιχείρηση Columbia, 28 ετών, διαδεχόμενος τον θείο του Θεμιστοκλή Λαμπρόπουλο και τον φωτισμένο Νίκανδρο Μηλιόπουλο, τον παραγωγό όλων των θρυλικών «ιερών τεράτων» της περιόδου '30-'60. 

Ο Μίκης, η Αλίκη, ο Μάνος, ο Σπαθάρης και το «Κεντρικόν»

Έχει όραμα για την αναβάθμισή της και την επανάσταση στην ελληνική δισκογραφία. Συγκεντρώνει ποιητές, νέους μουσικούς (Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Ξαρχάκο κ.α), ορίζει τον Μανώλη Χιώτη συντονιστή και διευθυντή των ηχογραφήσεων, ανακαλύπτει νέες φωνές (Μοσχολιού, Αγγελόπουλο, Διονυσίου, Λύδια, Φαραντούρη, Ξυλούρη....) και βάζει στη δισκογραφία ηθοποιούς (Βουγιουκλάκη, Λαμπέτη, Χορν, Μελίνα. Ο ίδιος έκανε τον «Καραγκιόζη» δίσκο με τον Σπαθάρη, ενώ καθιέρωσε τις πρώτες λαϊκές συναυλίες (Κεντρικόν). Άλλαξε, επίσης, την αισθητική των εξωφύλλων δίσκων καθιερώνοντας το εικαστικό εξώφυλλο, με έργα μεγάλων ζωγράφων (Τσαρούχη, Μόραλη, Εγγονόπουλο, Μποστ, Αργυράκη...). Καθιέρωσε-επέβαλε τα ημίωρα των δισκογραφικών εταιριών στο ραδιόφωνο (τοποθέτησε για σήμα της Columbia το ταξίμι της «Συννεφιασμένης Κυριακής» του Τσιτσάνη). Ηχογράφησε θεατρικές παραστάσεις. Επέβαλε τη σειρά «πρώτη εκτέλεση» σε όλους τους συνθέτες (διαφυλάσσοντας το κύρος και το μεγαλείο των πρώτων εκτελέσεων). Επανέφερε στο προσκήνιο το ρεμπέτικο τραγούδι (με τους Μπιθικώτση, Π. Πάνου, Γαβαλά, Λύδια...). 

Τι διδάσκει η περίπτωση Λαμπρόπουλου

Η ιστορία της επιχείρησης με τον αυτοδημιούργητο γενάρχη από την ελληνική περιφέρεια που ανέπτυξε καινοτόμα δράση στην Αθήνα του 20ου αιώνα αποδεικνύει ότι όταν το οικονομικό αστικό πλαίσιο παρέχει ευκαιρίες τις οποίες «συναντήσουν» κατάλληλοι άνθρωποι, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη μεγάλη επιτυχία.
(ΠΗΓΗ για τη δράση του Τάκη Β. Λαμπρόπουλου στην Columbia: http://kontovazaina.blogspot.gr/2014/09/blog-post_25.html)

Οι φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν είναι από το αρχείο της οικογένειας Λαμπρόπουλου.