Τουρκία: σημαντική στροφή της εξωτερικής πολιτικής

Η Τουρκία εγκαταλείπει την ΕΕ για τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης

Peter Korzun, Réseau International, The Saker, Strategic Culture

Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε στις 20 Νοεμβρίου ότι η Τουρκία

δεν έχει ανάγκη να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση «με οποιοδήποτε τίμημα» . Αντ ‘αυτού, θα μπορούσε να είναι μέρος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), ή Συμφώνου της Σαγκάης. Ο Τούρκος ηγέτης δήλωσε ότι είχε ήδη συζητήσει την ιδέα με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Καζάκο ομόλογο του Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ. 

Ο SCO είναι μια πολιτική οργάνωση, οικονομική και στρατιωτική της Ευρασίας, που ιδρύθηκε το 2001 στη Σαγκάη. Τα μέλη της είναι η Ρωσία, η Κίνα, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Το Καζακστάν, το Κιργιστάν και το Ουζμπεκιστάν μιλούν τα τουρκικά.

Η Ινδία και το Πακιστάν θα γίνουν πλήρη μέλη κατά την επόμενη συνεδρίαση στην Αστάνα το 2017. Η Μογγολία, η Ινδία, το Ιράν, το Πακιστάν και το Αφγανιστάν είναι παρατηρητές του SCO. Το 2013, η Τουρκία έλαβε το καθεστώς του «συνομιλητή» του SCO. Η άλλη χώρα με το ίδιο καθεστώς είναι η Λευκορωσία. Οι εταίροι «συνομιλητές» δικαιούνται να συμμετέχουν στις υπουργικές συναντήσεις και άλλες συναντήσεις του SCO, αλλά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.

Η Τουρκία υπέβαλε επίσημη αίτηση για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 1987 και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις άρχισαν το 2005. Η φιλοδοξία της να είναι μέρος του μπλοκ πηγαίνει πίσω στο 1960. Οι προοπτικές ένταξης της φαίνονται ζοφερές μετά από έντεκα χρόνια διαπραγματεύσεις. Τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν μόνιμο εμπόδιο.

Η ΕΕ ενέτεινε τις επικρίσεις κατά της Άγκυρας μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, λέγοντας ότι η αντι-τρομοκρατική νομοθεσία της χώρας εφαρμόζεται σε υπερβολικό βαθμό. Το Λουξεμβούργο και η Αυστρία , καθώς και ορισμένοι νομοθέτες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ζήτησαν από το μπλοκ να σταματήσει τις ενταξιακές συνομιλίες με την Τουρκία ή να την τιμωρήσει με άλλες κυρώσεις.

Από την πλευρά της, η Τουρκία είναι απογοητευμένη από τη μακρά αδιέξοδο της ένταξης στην ΕΕ. Η Άγκυρα κατηγορεί την ΕΕ ότι αντιμετωπίζει τη χώρα με διαφορετικό τρόπο στη διαδικασία προσχώρησης και ότι δεν ξεκλειδώνει όλα τα χρήματα που είχε υποσχεθεί στην Τουρκία μετά  τη συμφωνία για τους πρόσφυγες. Σχεδιάζει να επαναφέρει τη θανατική ποινή. Η απόφαση αυτή θα καταστήσει αδύνατη την ένταξη στην ΕΕ. Ο πρόεδρος Ερντογάν σχεδιάζει να διεξάγει δημοψήφισμα σχετικά με το μέλλον της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.

Η ένταξη της Τουρκίας στο SCO θα ήταν ένα σημαντικό βήμα, ενώνοντας το Συμβούλιο Συνεργασίας των τουρκόφωνων χωρών ( CCTS ) – ένας διεθνής οργανισμός των τουρκικών χώρων , που περιλαμβάνει το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, την Κιργιζία και την Τουρκία. Η Γενική Γραμματεία βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη, στη Τουρκία. Το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν είναι πιθανά μελλοντικά μέλη του Συμβουλίου.

Η διεθνής οργάνωση αυτή λειτουργεί επίσης ως συντονιστικό όργανο για όλους τους άλλους αυτόνομους μηχανισμούς συνεργασίας, όπως η Κοινοβουλευτική Συνέλευση των τουρκόφωνων χωρών (TURKPA), ο Διεθνής Οργανισμός του Τουρκικού Πολιτισμού (TURKSOY) και η τουρκική Ακαδημία.
Από την ίδρυσή της το 2009, το CCTS έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη θεσμοθέτηση των ανταλλαγών. Η 6η  Συνόδος κορυφής των αρχηγών Κρατών του τουρκικού Συμβούλιου θα πρέπει να λάβει χώρα πριν από το τέλος του χρόνου στην Cholpon-Ata (Κιργιστάν).

Η δήλωση του προέδρου Ερντογάν είναι άλλο ένα σημάδι της εγκατάλειψης της Δύσης από την Άγκυρα, για άλλους εταίρους. Για παράδειγμα, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι βρίσκεται σε συνομιλίες με τη Ρωσία για την αγορά των προηγμένων συστημάτων αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς S-400, για την προστασία του εναέριου χώρου της. Επιδιώκει επίσης να κερδίσει συμβάσεις για τα ηλεκτρονικά συστήματα, πυρομαχικά και τη πυραυλική τεχνολογία. Ο στρατηγός Hulusi Akar, αρχηγός του Επιτελείου των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, επισκέφθηκε τη Ρωσία αυτό το μήνα για να συζητήσει τη στρατιωτική συνεργασία.

Κατά τη διάρκεια της διήμερης επίσκεψής του Ερντογάν στο Πακιστάν στις 16 Νοεμβρίου, ο αρχισυντάκτης μιας φιλοκυβερνητικής εφημερίδας στην Τουρκία , δήλωσε ότι η χώρα θα πρέπει να αναπτύξει τη δική της πυρηνική αποτρεπτική δύναμη. Μπορεί να έκφρασε την προσωπική του άποψη, αλλά επιβεβαιώνει τη γενική τάση για την αναθεώρηση από την Τουρκία, της έννοιας της συνεργασίας για την ασφάλεια του ΝΑΤΟ υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Πολιτειών.

Κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις 9 Αυγούστου στην Αγία Πετρούπολη, η Ρωσία και η Τουρκία υπέγραψαν μια δήλωση για μια άνευ προηγουμένου συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία. Τα μέρη συμφώνησαν επίσης να σχηματίσουν έναν κοινό στρατιωτικό και πληροφορίας μηχανισμό, για να συντονίσουν τις δραστηριότητές τους στη Μέση Ανατολή. Η ρωσο-τουρκική οικονομική συνεργασία αναμένεται να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος με την επανέναρξη του σχεδίου για μεταφορά του φυσικού αερίου Turkish-Stream.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ρωσία, και όχι οι Ηνωμένες Πολιτείες ή οποιοδήποτε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ, ήταν η πρώτη χώρα που επισκέφτηκε ο πρόεδρος της Τουρκίας μετά το πραξικόπημα.
Στα τέλη Οκτωβρίου, η Τουρκία και η Κίνα διεξήγαγαν επίσης ένα εμπορικό συμπόσιο στην Κωνσταντινούπολη, υπογράφοντας συνολικά 36 νέες συμβάσεις αξίας  300 εκατομμύριων δολαρίων. Λόγω της γεωγραφίας της, η Τουρκία έχει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο  στην εφαρμογή του κινεζικού σχεδίου μια ζώνη, ένας Δρόμος (Δρόμος του Μεταξιού, Silk Road). Η Τουρκία παίρνει και πάλι τη στάση ενός μείζονος εταίρου για την πραγματοποίηση επενδύσεων και τη συνεργασία, γεγονός το οποίο θα συμβάλει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

Έγινε η 17η παγκόσμια οικονομία και ένας προορισμός όλο και πιο σημαντικός για τις κινεζικές εταιρείες που θέλουν να εμπορεύονται και να επενδύσουν. Επί του παρόντος, η Κίνα είναι ο τρίτος εμπορικός εταίρος της Άγκυρας, με ανταλλαγές 28 δις δολαρίων. Η Τουρκία είναι δημοφιλής στους Κινέζους τουρίστες και αναπτύσσονται οι πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Τούρκος υπουργός για τα τελωνεία, Μπουλέντ Tüfenkci, είχε ανακοινώσει τον Ιανουάριο ότι η χώρα του σκοπεύει τώρα να τριπλασιάσει τις συναλλαγές της με το Ιράν – ένα παρατηρητή του SCO – μέχρι 30 δις δοάρια «το συντομότερο δυνατόν» .

Η σταδιακή μετάβαση της Τουρκία προς την Ευρασία και άλλους εταίρους, αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας, καθώς η Δύση αποδυναμώνεται και διχάζεται. Η ίδια η έννοια της «δυτικής ενότητας» εξαφανίζεται. Χωρίς έκπληξη, καθώς οι σχέσεις της με τη Δύση ξινίζονται, η Τουρκία πλησιάζει άλλα κέντρα εξουσίας.  Περαιτέρω πρόοδοι της Άγκυρας προς την ενσωμάτωση στον SCO θα διευκολύνει την εφαρμογή μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής που θα ενισχύσει τη θέση της Άγκυρας στον κόσμο.
Peter Korzun

Μεταφράστηκε από τα αγγλικά στα γαλλικά και εκδόθηκε από jj, επιμελήθηκε από τη Nadine για το γαλλόφωνο Saker πηγή: http://lesakerfrancophone.fr/turquie-changement-majeur-de-politique-etrangere αρχική πηγή στα αγγλικά : http://www.strategic-culture.org/news/2016/11/22/major-foreign-policy-shift-turkey-abandoning-eu-sco.html
Μεταφράστηκε από τα γαλλικά στα ελληνικά από τον Κριστιάν Ακκυριά για τον Ινφογνώμονα Πολιτικά την 27.11.2016
Διαβάστε περισσότερα στο http://reseauinternational.net/turquie-changement-majeur-de-politique-etrangere/#1v3i4mT4rE5u8u5J.99

infognomonpolitics